Endüstriyel peyzaj bağlamında endüstri mirası alanlarının incelenmesi: Ayvalık örneği
Analysis of industrial heritage areas in the context of industrial landscape: Case study of Ayvalik
- Tez No: 511842
- Danışmanlar: DOÇ. DR. TURGAY KEREM KORAMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Şehircilik ve Bölge Planlama, Architecture, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kentsel Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 147
Özet
Sanayi devrimi sonrasında hızlı bir ivme ile inşa edilen sanayi yapı ve alanları, 20.yy'da yaşanan teknolojik ve ekonomik gelişmelerden sonra işlevlerini yitirmiştir. Kent merkezlerinde önemli yer tutan işlevini yitirmiş bu sanayi yapıları 20.yy'ın ortalarına kadar bakım ve onarım görmeden atıl halde bırakılmış ve çevrelerinde çöküntü alanları oluşturmuşlardır. 20.yy'ın ortalarından sonra işlevini yitirmiş olan sanayi yapılarının yapıldığı dönemin izlerini taşıması sebebi ile miras değeri taşıdığı görülmüş ve endüstri mirası ile ilgili çalışmalar yapılmaya başlanmıştır. Endüstri mirası yapıları UNESCO Dünya Miras Listesi'nde de yer almaktadır. Listede kültürel miras kategorisinde değerlendirilen endüstri mirası alanları“endüstriyel köy/şehir/kasaba”,“madencilik şehri/peyzajı”ve çalışma kapsamında ayrıntılı olarak değerlendirilecek olan“endüstriyel peyzaj”gibi farklı tanımlarla betimlenmiştir. UNESCO kararlarına bakıldığında bu tanımlar için çizilen belirli bir çerçeve olmadığı, bu doğrultuda benzer özelliklere sahip miras alanlarının farklı şekilde kategorize edilmesinin karmaşa yarattığı görülmektedir. Tez kapsamında“endüstriyel peyzaj”kavramının ayrıntılı olarak incelenmesi ve UNESCO Dünya Miras Listesi'nde yer alan benzer nitelikli örneklerin sahip olduğu farklı tanımlamalar üzerinden detaylı incelemeler yapılarak, UNESCO'nun yarattığı çelişkinin ortaya konulması hedeflenmektedir. Ayrıca yine çalışma kapsamında“Ayvalık Endüstriyel Peyzajı”başlığı ile Dünya Miras Geçici Listesi'ne alınan Ayvalık örneğinin benzer nitelik taşıyan ve aynı kategoride listeye alınmış olan örneklerle karşılaştırılarak, UNESCO sürecinde izlemesi gereken stratejileri ve doğru koruma yaklaşımlarını belirlemek amaçlanmaktadır. Bu amaçlar doğrultusunda, beş bölümden oluşan çalışmada; öncelikle endüstri mirası kavramı irdelenmekte ve kültürel sürdürülebilirlik bağlamında değerlendirilmektedir. Dünyada ve ülkemizde endüstri mirası korunması ve yeniden işlevlendirilmesinde başvurulan yaklaşımlar örneklendirilerek açıklanmaktadır. Daha sonra“endüstriyel peyzaj”kavramı incelenmekte ve UNESCO Dünya Miras Listesi'nde yer alan endüstri mirası alanları bu kavram çerçevesinde irdelenmektedir. Bir sonraki aşamada Ayvalık coğrafi özellikleri, tarihi gelişimi, sahip olduğu miras değerleri bakımından incelenmekte ve Ayvalık'ın Dünya Miras Geçici Listesi'ne girme süreci değerlendirilmektedir. Son aşamada Ayvalık, Dünya Miras Listesi'ndeki diğer endüstriyel peyzaj örnekleri olan Blaenavon Endüstriyel Peyzajı, Fray Bentos Endüstriyel Peyzajı, Champagne Yamaçları, Evleri ve Mahzenleri ve Banska Stiavnica Tarihi Kenti ve Çevresindeki Teknik Anıtlar örnekleri ile karşılaştırılarak, Ayvalık'ın“endüstriyel peyzaj”olma niteliği ve UNESCO sürecinde uygulanması gereken koruma ve yönetim stratejileri araştırılmaktadır. Bu araştırma iki aşamada yapılmaktadır. Miras alanları ilk aşamada UNESCO kriterleri doğrultusunda, ikinci aşamada ise çalışma kapsamında belirlenen kriterler çerçevesinde karşılaştırılmaktadır. Referans kaynaklar doğrultusunda belirlenen kriterler alanların endüstriyel peyzaj olma niteliğini ve bugünkü durumlarını değerlendirmek üzere ikişer ana ve ikişer alt kriter başlıklarına ayrılmaktadır. Endüstriyel peyzaj olma niteliğini ölçen a kriterlerinin alt başlıkları;“oluşum süreci ve bulunduğu çevre”ve“endüstri faaliyetleri ve yerleşime etkisi”olarak belirlenmiştir. Bugünkü durumu değerlendiren b kriterlerinin alt başlıkları;“ekonomik, sosyal ve kültürel durum”ve“koruma stratejisi ve yönetimi”olarak belirlenmiştir. Bu kategorilerde toplamda 11 adet kriter bulunmaktadır. Belirlenen kriterlerle yapılan karşılaştırılmanın ilk aşamasının sonucunda Ayvalık'ın diğer endüstriyel peyzaj alanları ile büyük oranda ortak özellikler taşıdığı belirlenmiştir. Blaenavon ve Fray Bentos örneklerinden önemli noktalarda ayrılan Ayvalık'ın Champagne ve Banska örnekleri ile daha fazla ortak nokta barındırdığı görülmüştür. Karşılaştırmanın ikinci aşamasında ise belirlenen kriterler ışığında elde edilen sonuçlara göre; bundan sonraki süreçte Ayvalık'ın miras değerlerinin korunması ve yönetimi konusunda yapılması gerekenler ile ilgili önerilerde bulunulmuştur. Buna göre; bölge ile ilgili stratejik gelişim planları hazırlanmasında ve uygulanmasında görev alacak resmi kurumlar, sivil toplum örgütleri ve halk birlikteliği ile kurulmuş bir komite oluşturulması gerekmektedir. Bölgenin sahip olduğu miras değerlerinin ayrıntılı bir envanter çalışması ile ortaya konulması ve bütünleşik koruma yaklaşımı ile işlevsiz kalmış yapı ve alanların günümüz fonksiyonlarına entegre edilmesi sağlanmalıdır. Yeniden işlevlendirme yaklaşımlarında ise yine bütüncül bir organizasyonla çalışmalar yürütülmeli ve kamu yararına olan işlevlere öncelik verilmelidir. Ayvalık'ın sahip olduğu potansiyeli değerlendirebilmesi, gelecek nesillere aktarabilmesi ve kentte sürdürülebilir kalkınma sağlanması için doğru koruma stratejisi ve alan yönetiminin gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bu konu Ayvalık'ın UNESCO Dünya Miras Listesi'ne girmesi ve uluslararası bilinirlik ve koruma desteği sağlaması açısından önem taşımaktadır.
Özet (Çeviri)
Industrial buildings and sites that built with rapid acceleration after the industrial revolution, have lost their function after the technological and economic developments experienced with the 20th century. These industrial buildings, which lost importance in the city centers, were left idle without taking care or maintenance till the middle of 20th century and they caused depressed areas in their surroundings. After the middle of the 20th century, industrial buildings which lost their function were realised that they have heritage values for carrying characteristic traces of their era and began studies about industrial heritage. Today there are many organizations and foundations which are working on this subject in the world. Studies to protect and reuse industrial heritage sites has become an important matter in our country especially in recent years. Industrial heritage is a broad and comprehensive heritage type that contains components of different scales. These areas, which reflect the technological, social, economic and cultural values of the era, have an important place in the identity of the cities. For this reason, the share of these areas in cultural sustainability should be emphasized and conscious about the subject should be provided in the society. There are many international organizations working on industrial heritage. Experiences with international organizations are shared through official institutions and organizations as well as volunteer expert knowledge. In this way, international studies are being carried out on the identification, protection and interpretation of industrial heritage. There are different approaches in the world regarding the protection and re-functioning of the industrial heritage. Within the scope of the thesis these are examined under 3 headings as; the use of the original function of the industrial heritage in the daily adaptation, re-functioning as a museum and re-functioning with different functions. The subject of re-functioning the industrial heritage in Turkey has come up with a rehabilitation project of Golden Horn coasts in 1990s. Istanbul is generally seen in the examples of re-functioning in Turkey. Apart from Istanbul, it is also possible to encounter examples in major cities such as Eskişehir, Ankara and İzmir. However, it is possible to say that there is still a loss of industrial legacy due to lack of documentation and protection. Industrial heritage buildings and sites are also listed in“UNESCO World Heritage List”with heritage buildings of outstanding universal value. By the year 2018, there are 1073 heritage sites listed. Inside the list, 832 of them are cultural heritage, 206 of them are natural heritage and 35 of them are mixed cultural and natural heritage. The number of industrial heritage sites assessed in the cultural heritage category is 69. Industrial heritage sites in the UNESCO World Heritage List are described by different definitions such as“industrial complex”,“industrial village/city/town”,“mining town/landscape”and which will be evaluated in detail within the scope of the thesis“industrial landscape”. According to UNESCO decisions, it can be seen that there is no specific framework for these definitions, and the different categorization of similar characteristics heritage sites causes complexity and confusion. In some cases, the sites which the candidate document prepared by the States Parties and / or the assessment document prepared by the advisory body ICOMOS, has been defined as industrial landscapes are not included in UNESCO decisions. Within this thesis, it is aimed to a detailed examination of the concept of“industrial landscape”and establishment of the discrepancy created by UNESCO with detailed examinations through different definitions on other similar examples in UNESCO World Heritage List. It is possible to say that the areas defined as industrial landscapes are derived from industrial activities carried out in rural areas. Such areas are large complexes including units such as production facilities, workshops and warehouses, as well as accommodation for workers, social and public spaces, transportation systems. Therefore, industrial landscapes also include non-tangible heritage values such as lifestyles and production techniques of people living there, apart from the tangible heritage they contain. For this reason, it is an important issue to protect these areas, to grasp the subject and to transfer it to future generations. In addition, within the scope of the study, it is aimed to determine the strategies and proper conservation approaches that should follow in UNESCO process for“Ayvalık Industrial Landscape”title by comparing Ayvalık sample taken from the World Temporary Heritage List with the samples of the similar nature and the same category. In the light of the objectives determined within the scope of the thesis, industrial heritage areas in the UNESCO World Heritage List are examined in the context of industrial landscape concept after the literature search. In the next stage, Ayvalık's geographical features, historical development, heritage values are examined and the process of entering Ayvalık's World Temporary Heritage List is evaluated. As a small fishing town until the 18th century, Ayvalık became an important settlement with its economic independence after this date. At the beginning of the 19th century, crops such as viticulture, wine production, leather production, salt production, olive oil and soap production in the region have become main sources of income. After the middle of the 19th century, production facilities which affects the city skyline and its settlement began to be constructed. Although these production facilities have lost their function over time, they preserve their physical integrity and urban identity within the city. In addition, the culture of industrial city in Ayvalik continues to exist today. In the last stage, qualification of the nature of Ayvalık as an“industrial landscape”and protection and management strategies that should be applied in the UNESCO process are being researched with comparison of Blaenavon Industrial Landscape, Fray Bentos Industrial Landscape, Historic Town of Banska Stiavnica and the Technical Monuments in its Vicinity and Champagne Hillsides, Houses and Cellars which are examples of other industrial landscapes in the World Heritage List. This research is carried out in two stages. In the first stage, heritage sites are compared with the criteria of UNESCO. There are 10 criteria that must be met in order for heritage sites to enter the UNESCO World Heritage List. The result of the comparison with these criteria is that Ayvalık has a set of common criterion with Blaenavon Industrial Landscape, Historic Town of Banska Stiavnica and the Technical Monuments in its Vicinity and Champagne Hillsides, Houses and Cellars whereas; with Fray Bentos Industrial Landscape sample Ayvalık doesn't have a common criterion. Despite the fact that four other UNESCO criteria, including the definition of being a superlative landscape example, are included in the comparison, Ayvalık is not hosting this criterion. This is seen as an important point that Ayvalık is separated from others. In the second stage they are compared in the framework of the criteria which determined within the scope of the study. Two main and two sub-criteria are used for evaluating the nature of the areas as industrial landscapes and their present conditions in terms of the criteria set by reference sources. Sub-headings of criteria A, which measures the qualification of industrial landscaping, determined as“Formation process and environment”and“industrial activities and effects on settlement ”. Criteria A consists of 6 criteria. Sub-headings of criteria B, which evaluates the present situation, determined as;“Economic, social and cultural situation”and“protection strategy and management”. Criteria B consists of 5 criteria. In these categories headings there are 11 criteria in total. As a result of the first stage of the comparison with the specified criteria, it has been determined that Ayvalık has substantially common features with other industrial landscape sites. Heritage sites; although there are similarities in many aspects such as their location, their environmental characteristics, their natural beauties, and the formation of a settlement with a focus on raw materials-production and trade; there are differences in some points. Other industrial landscape areas in comparison are developed around a single plant and the population is made up entirely of workers and their families. Ayvalık, on the other hand, carries a city characteristic with historical layers that house its own local people. In terms of the varied features of the site has found similarities between Ayvalık and industrial landscape sites that not covered by the industrial landscaping title at the UNESCO World Heritage List Champagne Hillsides, Houses and Cellars and Historic Town of Banska Stiavnica and the Technical Monuments in its Vicinity. In the heritage site entitled Champagne Hillsides, Houses and Cellars, industrial activities based on agriculture are being carried out by local people. Heritage site entitled“Historic Town of Banská Štiavnica and the Technical Monuments in its Vicinity”has industrial monuments as well as a rich urban culture. These areas are associated with Ayvalık in terms of their mentioned features. In the second phase of the comparison, according to the obtained data, the necessary things to be done for the conservation and management of heritage sites of Ayvalık have been determined. According to this, it is necessary for Ayvalık to establish a committee formed by the official institutions, non-governmental organizations and the public to prepare and implement strategic development plans related to the region in the future. It should be ensured that the heritage values of the site are revealed by a detailed inventory study and the structures and areas that have remained dysfunctional are integrated into today's functions. In restructuring approaches, work should also be carried out with an integrative organization and the functions that are in the public interest should be prioritized. It is necessary to implement the right protection strategy and site management in order to evaluate the potential that Ayvalik possesses, transfer it to future generations and ensure sustainable development in the town. This issue is important for Ayvalık's entry into the UNESCO World Heritage List and for providing international awareness and protection.
Benzer Tezler
- Post-endüstriyel alanların kentler üzerinde yarattığı zamansal ve mekansal değişimlerin Zeytinburnu Çırpıcı Çayırı örneğinde incelenmesi
The investigation of the temporary and spatial changes created on cities by post-industrial areas in the example of Zeytinburnu Çirpici Meadow
EMRE ÇELEBİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYRİYE EŞBAH TUNÇAY
- Peyzaj ve toprak ilişkisinin geçmiş analizi, günümüz görüntüsü ve gelecek öngörüsü üzerinden incelenmesi
Investigation of landscape and soil through past analysis, present perspectives and future predictions
RENGİN HAKSAL AKKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Teknik ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLŞEN AYTAÇ
- Endüstriyel mirasa yönelik uygulamaların kentsel yapıya etkisinin post endüstriyel peyzaj yaklaşımı bağlamında irdelenmesi: Beykoz endüstri üçgeni örneği
Scrutinization of the impact of industrial heritage practises for urban structure in the context of post industrial landscape approach: Beykoz industry triangle example
HATİCE AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Şehircilik ve Bölge PlanlamaYıldız Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BERNA DİKÇINAR SEL
- Kolektif bellek bağlamında endüstri mirasına ilişkin sorunlar ve potansiyeller: TÜRASAŞ Eskişehir yerleşkesi
The problems and potentials of the industrial heritage in the context of collective memory: TÜRASAŞ Eskişehir settlement
EBRU YETKİN
Doktora
Türkçe
2022
MimarlıkGazi ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ESİN BOYACIOĞLU
DOÇ. DR. AYŞE DUYGU KAÇAR
- Conservation and revitalization proposals for Eskişehir Sugar Factory Social Facilities Area
Eskişehir Şeker Fabrikası Sosyal Tesisleri koruma ve yeniden canlandırma önerileri
MERVE YILDIZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2016
MimarlıkOrta Doğu Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. FUAT GÖKÇE