Topkapı Sarayı Kütüphanesindeki Firdevsi Şehnameleri minyatürlerinde görülen geometrik süsleme
Geometric decoration seen in miniatures of Firdevsi Shahnames in Topkapi Palace Library
- Tez No: 650133
- Danışmanlar: PROF. DR. AYŞE ÜSTÜN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: El Sanatları, Crafts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sakarya Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Geleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Tezhip Sanat Dalı
- Sayfa Sayısı: 544
Özet
Minyatür sanatı; tarihimiz, kültürümüz özellikle de toplum hayatının ayrıntılarına ışık tutması bakımından önemli bir yere sahiptir. Düğün şenliklerini, av ve savaş sahnelerini, kabul törenlerini gösteren minyatürler, ait oldukları dönemlerin toplum hayatını ve sanat anlayışını, geleneklerini ve göreneklerini incelemek bakımından somut kaynaklardır. Minyatür yapılan eserler arasında önemli bir grubu da şehnameler oluşturmaktadır. Hükümdarların sosyal ve siyasi yaşamını manzum olarak anlatan bu eserler ilk kez onuncu yüzyılda yaşadığı tahmin edilen Firdevsi tarafından ele alınmıştır. Tez çalışması Fehmi Ethem Karatay'ın, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Farsça Yazmalar Kataloğunda tasnif edilen 14. Yüzyıl, 15. Yüzyıl, 16. Yüzyıl ve 17. Yüzyıllarda istinsah edilmiş 54 yazma eserden sadece 16. Yüzyılda istinsah edilen eserleri kapsamaktadır. 16. Yüzyıla ait on yedi eser içerisinde mevcut olan toplam 703 minyatürlü sayfa incelenmiştir. İncelenen sayfalarda geometrik bezeme tespit edilen on üç eserin 102 adet minyatürlü sayfası üzerinde çalışılmıştır. Tespit edilen bu on üç eser, TSMK H. 1475 (XVI. yüzyıl), TSMK H. 1476 (1591-92), TSMK H. 1477 (1564), TSMK H.1480 (1521), TSMK H.1482 (1533), TSMK H.1485 (1522), TSMK H.1488 (1564-65), TSMK H.1497 (1574), TSMK H.1500 (XVI. yüzyıl), TSMK H.1507 (XVI. yüzyıl), TSMK H.1511 (XVI. yüzyıl), TSMK H.1514 (1539-40), TSMK R.1548 (1585) envanter numaraları ile kayıtlıdır. Tez iki bölüm halinde hazırlanmıştır. Çalışmada, önce yazarın edebi anlayışı daha sonra teze konu olan“Şehnameler”hakkında bilgi verilmiştir. Belirtilen yazma eserlerde bulunan seçilmiş 102 minyatürün bezemeleri arasında yer alan geometrik motifleri incelenmiş ve mimari, çini, ahşap gibi diğer sanat kollarında kullanım alanlarına da atıf yapılarak sonra sanatsal açıdan değerlendirilmesini yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
Miniature art has an important place in terms of shedding light on the details of our history, culture and especially social life. Miniatures showing wedding festivities, hunting and war scenes, acceptance ceremonies are tangible sources in terms of examining the social life and art understanding, traditions and customs of the periods they belong to. Another important group among the miniature works is the Şehname. These works, which describe the lives of rulers in verse, were first addressed by Ferdowsi, who is lived in the tenth century. The thesis study includes only the works copied in the 16th century out of 54 manuscripts that were included in the 14th, 15th, 16th and 17th centuries that Fehmi Ethem Karatay classified in the Topkapı Palace Museum Library Persian Manuscripts Catalog. A total of 703 miniaturized pages among seventeen works belonging to the 16th century were examined. On the pages examined, 102 miniaturized pages of thirteen works of which geometric decoration was determined were studied. These thirteen detected works are registered with their inventory numbers: TSMK H. 1475 (XVI. yüzyıl), TSMK H. 1476 (1591-92), TSMK H. 1477 (1564), TSMK H.1480 (1521), TSMK H.1482 (1533), TSMK H.1485 (1522), TSMK H.1488 (1564-65), TSMK H.1497 (1574), TSMK H.1500 (XVI. yüzyıl), TSMK H.1507 (XVI. yüzyıl), TSMK H.1511 (XVI. yüzyıl), TSMK H.1514 (1539-40), TSMK R.1548 (1585). The thesis has been prepared in two parts. In the study, firstly the literary understanding of the author and then information about the“Şehname”which was the subject of the thesis was given. The geometric motifs included among the decorations of 102 miniatures found in the mentioned manuscripts were examined, and then they were evaluated artistically by referring to their usage areas in other art branches such as architecture, tile, and wood.
Benzer Tezler
- Firdevsî-i Rûmî'nin Süleymân-nâme adlı eseri (14 - 15. ciltler) metin - inceleme
Firdevsî-i Rûmî's work that named Süleymân-nâme (14 – 15th volumes) text analysing
MEHMET BURAK ÇAKIN
Doktora
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SİBEL ÜST ERDEM
- Firdevsî-i Rûmî Süleymân-nâme-i kebîr 11.,12.,13. ciltler (İnceleme-metin)
Firdevsî-i Rumi-Suleyman-name-i Kebir 11, 12, 13. Volumes (Analysis- edition)
NECMİYE ÖZBEK ARSLAN
Doktora
Türkçe
2019
Halk Bilimi (Folklor)Hacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA SABİHA KUTLAR OĞUZ
- Topkapı Sarayı kütüphanesindeki seçilmiş klasik şemse cilt kapakları
Topkapi Palace library choosing classic şemse binding covers
AYLA GÜLEÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
Y.DOÇ. HABİB İŞMEN
- Kıssa-i Anter (ikinci cilt / a.3114) [İnceleme-metin-sözlük]
Qissa-i Antar (volume two / a.3114) [Analysis-text-dictionary]
SEVİNÇ ÜNSAL
Doktora
İngilizce
2022
Türk Dili ve EdebiyatıOndokuz Mayıs ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YAVUZ BAYRAM
- Amasya II. Bayezid Kütüphanesi'nde bulunan Şah U Geda Mesnevi'sinin tezyinatı ve özgün tasarımlara yansıması
The ornament of the masnavi of Sah u Geda in Amasya II. Bayezid Library and it's reflection on orginal desings.
SEVDA EMLAK
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2017
El SanatlarıGazi ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. AYSEN SOYSALDI