Tahtakuşlar Mahallesi'nde eski Türk inanç ve uygulamalarının izleri
Traces of old Turkish beliefs and practices in Tahtakuşlar Neighborhood
- Tez No: 652195
- Danışmanlar: DOÇ. DR. CAFER ÖZDEMİR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Türk Dili ve Edebiyatı, Folklore, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 229
Özet
Türkler, tarih boyunca birçok medeniyetle temas halinde bulunarak çeşitli dinleri kabul etmiş ve diğer kültürlerle sürekli bir etkileşim halinde varlıklarını devam ettirmişlerdir. Tarihin akışı içerisinde Budizm, Maniheizm, Musevilik, Hıristiyanlık ve İslamiyet'i kabul eden Türkler; en eski inanç sistemleri olan Şamanizm'i ve Şamanizm çevresinde gelişen inanç ve uygulamaları, yeni dinlerinin içerisinde de yaşatmaya muvaffak olmuşlardır. Türklerin, yeni dinlerinin içerisinde yaşattığı bu unsurlar, bütün Türk coğrafyalarında, atalarının arkaik inançlarının izlerini taşımış ve geçmişle olan bu bağı geleceğe aktarmada önemli bir rol oynamıştır. Çalışmamızda, Balıkesir'in Edremit ilçesine bağlı Tahtakuşlar Mahallesi'nde geçiş dönemlerine, bayramlara, müşterek ibadetlere ve günlük hayata ilişkin pratik ve inanışlar mülakat yöntemi ile derlenmiştir. Elde edilen veriler incelenerek tasnif edilmiş; Şamanist Türklerin inanış ve ritüelleri ile karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Çalışma,“Şamanizm”,“Tahtakuşlar Mahallesi”ve“Tahtakuşlar'da Şamanizm'in İzleri”olmak üzere üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde önemli Şamanizm araştırmacılarının şaman ve Şamanizm tanımlarına, şamanın görev ve eşyalarına, Şamanizm'deki Tanrı ve ruhlar panteonuna ait bilgilere yer verilmiştir. İkinci bölümde Tahtakuşlar Mahallesi'nin tarihçesi, coğrafi konum ve özellikleri ile bölgenin araştırma evreni olarak seçilme gerekçeleri yer almaktadır. Üçüncü bölümde ise bölgede tespit edilen veriler“Geçiş dönemleri: doğum, evlenme ve ölüm süreçlerine ilişkin Şamanist unsurlar”,“Müşterek ibadet ve bayramlarda Şamanist unsurlar”ve“Günlük hayata ilişkin inanış ve pratiklerde Şamanist unsurlar”olmak üzere üç ana başlıkta toplanmıştır. Şamanizm araştırmacılarının önemli bir bölümünün görüşleri, örnekleri ve incelemeleri aktarılmak suretiyle bölgede derlenen pratik ve inanışlarla karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiş, yöredeki uygulama ve inanışlarda Şamanist unsurlar tespite çalışılmıştır. Derlenen verilerden hareketle, geçiş dönemlerinden doğum ile ilgili olarak ebelik kurumu ve ona bağlı pratik ve inanışların artık yaşamadığı, öte yandan evlilik ve ölüm çevresinde şekillenen gelin başlığı, giysi ile defin gibi birçok pratiğin yaşatılmaya devam ettiği görülmüştür. Hıdırellez ve Sarı Kız dönemlerinde gerçekleştirilen dilek dileme, kurban kesme gibi birçok pratiğin de değişmeden bugünlere dek ulaştığı tespit edilmiştir. Ateş, ağaç, gökyüzü, demir gibi unsurlara ilişkin inanç ve pratikler günümüze parçalar halinde ulaşmakla birlikte çoğu zaman ardındaki biliş seviyesi kaybolmuştur. Nazar ve nazara ilişkin birçok inanış ve pratik canlı bir biçimde yaşarken halk hekimliği, modern tıbba ulaşım imkânlarının artışı ile birlikte varlığını sürdürememiştir. Tahtakuşlar'da tespit edilen pratik ve inanışların, bazılarının Şamanist Türklerden bu yana değişmeden yaşatılmaya devam ettiği, bazılarının ardındaki niyetlerin unutulup yalnızca şekil itibariyle yaşatıldığı bazılarının ise tamamen ortadan kalktığı sonucuna varabiliriz.
Özet (Çeviri)
Throughout history, Turks have been in contact with many civilizations, adopted various religions and continued their existence in constant interaction with other cultures. The Turks, who accepted Buddhism, Manichaeism, Judaism, Christianity and Islam in the course of history, have succeeded in keeping shamanism, which is the oldest belief system, and the beliefs and practices that developed around shamanism, alive within their new religion. These elements, which the Turks kept alive within their new religion, carried traces of their ancestral archaic beliefs in all Turkish geographies and played an important role in transferring this link with the past into the future. In the study, in Tahtakuşlar neighborhood of Edremit district of Balıkesir, practices and beliefs related to transition periods, holidays, common worship and daily life were compiled by interview method. The data obtained were analyzed and classified and compared with the beliefs and rituals of shamanist Turks. The work consists of three main parts:“ Shamanism”,“Tahtakuşlar Neighborhood ”and“ Traces of shamanism in Tahtakuşlar”. In the first chapter, the definitions of Shaman and Shamanism by the important shamanism researchers, the duties and belongings of the shaman, and the information about the pantheon of gods and spirits in shamanism are given. The second section contains the history, geographical location and characteristics of Tahtakuşlar district and the reasons for choosing the region as a research universe. In the third section, the data identified in the region are collected in three main headings:“ transition periods: shamanist elements related to birth, marriage and death processes”,“ shamanist elements in joint worship and holidays ”and“ shamanist elements in beliefs and practices related to daily life”. The opinions, examples and studies of a significant number of shamanism researchers were evaluated in comparison with the practices and beliefs compiled in the region, and shamanist elements were tried to be determined in the practices and beliefs in the region. Based on the data compiled, it has been observed that midwifery institutions and the practice and beliefs attached to it no longer exist in transition periods, but many practices such as the bride's headgear, clothes and burial shaped around marriage and death continue to be maintained. It has been determined that many practices such as making wishes and slaughtering sacrifices performed during Hıdırellez and Sarı Kız have reached the present day unchanged. Beliefs and practices related to elements such as fire, tree, sky and iron have reached the present day in pieces, but often the level of cognition behind them has been lost. While many beliefs and practices related to the evil eye and evil eye live vividly, folk medicine has not been able to survive with the increase of access to modern medicine. We can conclude that some of the practices and beliefs identified in Tahtakuşlar have continued to live unchanged since the shamanist Turks, some of which have been forgotten and some of which have been kept alive only in form, and some have disappeared completely.
Benzer Tezler
- Developing alternative cultural tour routes for Mount Ida destination
Kazdağı destinasyonu için alternatif kültür turu rotaları geliştirme
ÖZGE ÇALHAN
Doktora
İngilizce
2021
Turizmİzmir Katip Çelebi ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZAFER ÖTER
- Kazdağlarında yetişen endemik bitkilerin gastronomik açıdan değerlendirilmesi
Gastronomic evaluation of endemic plants growing in the Kazdağı Mountains
ELİF NESTEREN GÖKTÜRK ARABACI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Gastronomi ve Mutfak SanatlarıİSTANBUL TOPKAPI ÜNİVERSİTESİGastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜL YILMAZ
- Etnolog Sabiha Tansuğ hayatı, Türkmen giyimi ve başlıkları konusundaki araştırmaları ve koleksiyonun incelenmesi
An examination on the life of etnologist Sabiha Tansuğ, her research on Turkmen dresses and headwears and her collections
NECLA YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
El SanatlarıFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. AYDIN UĞURLU
- Bodies of exception: Literary constructions of illness in women's fiction in Turkish, 1912-1994
Başlık çevirisi yok
ŞİMA BEGÜM PARKER