Geri Dön

Adam Smith'te rasyonalite

Smithian rationality

  1. Tez No: 653460
  2. Yazar: MUSTAFA İSLAMOĞLU
  3. Danışmanlar: PROF. DR. AZİZ BURAK ATAMTÜRK
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Ekonomi, Sosyoloji, Tarih, Economics, Sociology, History
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2020
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 380

Özet

Rasyonalitenin tarihsel seyrini Antik Yunan dünyasının logosu ile başlatmak gelenek halini almıştır. Logosun ratioya dönüşümü, Grekçeden Latinceye salt bir çeviri olmayıp köklü bir zihniyet değişiminin göstergesidir. Modern zamanlar, teolojik ve metafizik kanıların yerini rasyonel bilgiye bırakmasına şahit olmuştur. 18'inci yüzyılda Aydınlanmanın ivme kazandırdığı bu süreç, İskoçya'da özgün bir gelişim göstermiştir. Adam Smith, İskoç Aydınlanmasının metodolojisine uygun olarak Newton fiziğinin mekanik ilkelerini ahlaki duygulara uygulamak istemiştir. Smithyen rasyonaliteyi özçıkara indirgeyen anlayış oldukça yaygındır. Buna karşın Theory of Moral Sentiments'de rasyonalite ile yakından ilişkili bir terim olan ihtiyatlılık, özçıkardan daha geniş bir perspektif sunmaktadır. Buna göre özçıkar, ihtiyatlılığı meydana getiren bileşenlerden yalnızca bir tanesidir. Toplumun iktisadi işleyişinin açıklanması noktasında Smithyen rasyonalitenin merkezi unsuru kuşkusuz sempati kavramıdır. Smith, dikey bir unsur olarak tarafsız izleyiciyi devreye sokarak sempatiye hareket kabiliyeti kazandırmıştır. Smith'in görünmez el metaforu ile ne türden bir rasyonaliteye atıfta bulunduğunun anlaşılması, ancak ihtiyatlılığın toplumsal ilişkilerde sempatinin etkisi altında ve tarafsız izleyicinin hakemliğinde ne şekilde geliştiğini irdelemekle mümkündür.

Özet (Çeviri)

It is of common usage to start the story of rationality by the logos of the Greek Antique world. The transformation of logos into ratio through time is not solely a translation from Greek to Latin but rather the sign of a paradigm shift in the turn of mind. Modern times have witnessed the replacement of metaphysical and theological elements by rational knowledge. This process which was boosted by the Enlightenment in the 18th century, followed a distinctive way in Scotland. Adam Smith, in conformity with the methodology of the Scottish Enlightenment, attempted to apply Newtonian empiricism to moral sentiments. The popular wisdom on Adam Smith's rationality brings self-interest into the forefront. However, prudence, a term closley associated with rationality in the Theory of Moral Sentiments propounds a braoder perspective. Self-interest is only one among other components of prudence. On the other hand, sympathy is the key factor for explaining the economic functionning of the society. By involving the impartial spectator as a vertical factor in his rationality, Smith makes sympathy operable. To what kind of rationality Smith makes reference by the invisible hand metaphor can be perceived exclusively by studying how prudence, under the impact of sympathy and the arbitration of the impartial spectator shows itself through social relatisonhip.

Benzer Tezler

  1. Adam Smith'te iktisat ve ahlak sorunları

    The problems of economics and moral in Adam Smith

    GÖKHAN MURTEZA

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2012

    Felsefeİstanbul Üniversitesi

    Felsefe Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. Ş. TEOMAN DURALI

  2. Yeni dünya iktisadî düzeninde eksen ve paradigma kaymaları: BRIC örneğinde cari işlemler bilançosundaki değişimin belirleyicileri

    Axial dislocations and paradigm shifts in the new world economic order: The determinants of the current account balance change in BRIC example

    OKAN DOĞAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    EkonomiDicle Üniversitesi

    İktisat Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. FEHİM BAKIRCI

    DOÇ. DR. CAHİT AYDEMİR

  3. Kapasite ihtiyaç planlaması ve sonlu çizelgeleme

    Capacity requirements planning and finite scheduling

    CÜNEYT DEĞERTEKİN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1999

    İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesi

    DOÇ.DR. SEMRA BİRGÜN BARLA

  4. Liberal düşüncenin gelişiminde iktisat politikasının evrimi ve Türk örneği

    The Evolution of economic policy in the development of liberal thought and the Turkish case

    KIVANÇ ACAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1996

    Ekonomiİstanbul Üniversitesi

    DOÇ.DR. YUSUF TUNA

  5. Yukarı Mezopotamya'da - başlangıcından 3. b.nyıla kadarki süreçte ortaya çıkan- devletin temelleri ve inşası

    The foundation and the construction of the early state in Upper Mesopotamia - from the beginning to the 3rd. millenium b.c.-

    MEHMET ALTUN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2010

    Tarihİstanbul Üniversitesi

    Tarih Bölümü

    PROF. DR. MUSTAFA H. SAYAR