Yükseköğretimde örgütsel çeviklik: Akademik ve idari çalışanların üniversiteye ilişkin algı ve deneyimleri
Organizational agility in higher education: The university perceptions and experiences of academic and administrative staff
- Tez No: 653585
- Danışmanlar: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Yükseköğretimde örgütsel çeviklik, strateji, çalışan odaklılık, paydaş, inovasyon, Organizational agility in higher education, strategy, staff orientation, stakeholder, innovation
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi ve Denetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 262
Özet
Öğrenci sayısındaki patlama, eğitimde kitleselleşme, disiplinler arası çalışmalara duyulan ihtiyacın artması, girişimciliğin yükselişi ve çığır açan araştırmaların artan maliyeti gibi gelişmeler yükseköğretim kurumları üzerindeki baskıyı her geçen gün arttırmaktadır. Üçüncü kuşak üniversite olma yolunda ilerleyen üniversiteler rekabet etmek, tüm paydaşları için değer yaratmak ve kendi bağlamında değişen piyasalara uyum sağlamak durumundadır. Değişim ve inovasyon yönetiminin artık tek başına kafi olmadığı gözlemlenmekte ve vasatın üzerinde bir performansın sürekli hale gelmesi beklenmektedir. Bu sürekliliği sağlama potansiyelini irdeleyen örgütsel çeviklik kavramı, içsel ve dışsal sebeplerle ihtiyaç duyulan değişimi sezebilen, değişimi rutin olarak uygulayabilen ve sürekli öğrenme kapasitesine sahip, dinamik bir örgüt tasarımını ifade eder. Bu kavramdan hareketle bu araştırmada Yükseköğretimde Örgütsel Çeviklik Ölçeği'nin (YÖÇÖ) geliştirilmesi; bu sayede ülkemizdeki kamu yükseköğretim kurumları için örgütsel çeviklik çerçevesi oluşturulması; seçilen bir devlet üniversitesinde görev yapan akademik ve idari çalışanların geliştirilen ölçek kapsamında aldıkları puanlar arasındaki farkların tespit edilmesi ve bu çalışanların üniversiteye ilişkin deneyim ve algılarının ölçek boyutları çerçevesinde derinlemesine incelenmesi amaçlanmıştır. Yakınsayan paralel desen olarak tasarlanan bu karma araştırmanın ilk aşamasında Yükseköğretimde Örgütsel Çeviklik Ölçeği geliştirilmiş; ölçek 1) strateji ve çalışan odaklı örgüt tasarımı, 2) iç paydaş yönelimi, 3) dış paydaşlarla iş birliği 4) inovasyonu destekleme boyutlarından oluşmuştur. Açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri için sırasıyla İstanbul'daki kamu üniversitelerinde çalışan 451 ve 406 akademik ve idari çalışana ulaşılmıştır. Yapılan analizler sonucunda YÖÇÖ'nün KMO değeri .956 bulunmuş; madde yükleri .519 ile .759 arasında değişen 29 maddelik ölçeğin toplam varyansın %56,65'ini açıkladığı tespit edilmiştir. Doğrulayıcı faktör analizi sonrasında model uyum indekslerinin iyi uyum gösterdiği ya da kabul edilebilir seviyede olduğu görülmüştür (χ2=830.437, χ2/df= 2.257, RMSEA= .056, CFI= .924, GFI= .871, IFI=.925, TLI=.916, SRMR= .049, RMR=.055). Araştırmanın nicel bölümünün ikinci aşamasında ölçek bir kamu üniversitesinin akademik ve idari çalışanlarına uygulanmıştır. Akademik ve idari çalışanlar arasında ölçeğin alt boyutları arasında anlamlı farklılık olup olmadığını tespit etmek için yapılan testlerde strateji ve çalışan odaklı örgüt tasarımı ile dış paydaşlarla iş birliği boyutlarında akademisyenler lehine fark tespit edilmiş; iç paydaş yönelimi ve inovasyonu destekleme boyutunda fark bulunmamıştır. Yarı yapılandırılmış görüşme formu ile 7 idari ve 14 akademik çalışandan elde edilen nitel aşama bulguları; algılanan değişim, strateji, profesyonel gelişim için kurumsal destek, karar alma süreçleri, iç paydaş yönelimi, dış paydaşlarla iş birliği ve inovasyon temalarında incelenmiştir. Kamu üniversiteleri bağlamında oluşturulan örgütsel çeviklik çerçevesinde üniversitenin insani yönüne eğilim olduğu görülmüştür. Bu sebeple üniversitenin iç ve dış paydaşlarını belirlemeye ve bu paydaşların ihtiyaçlarının tespit etmeye odaklanılması önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
Higher education institutions have faced a great deal of pressurre for change and sustainability due to global effects of massification, exploison in student numbers, increase in interdisciplinary studies, entrepreneurship and enourmous costs of groundbreaking research. On the way to become third genereation university, higher education institutions have to compete, create value for internal and external stakeholders and adapt to changing market conditions. It has been debated that change and innovation management is no longer sufficient and universities are expected to performs above the average continuously. The concept of organizational agility, which examines the potential to ensure this continuity, refers to a dynamic organization that can sense the change imposed by internal and external elements, routinely implement change and has the capacity to learn continuously. Based on this concept, this research aims to develop Organizational Agility Scale in Higher Education (OASHE); thereby to establish an organizational agility framework for public higher education institutions. It is also aimed to determine the statistical differences between the scores of academic and administrative employees working at a state university and to examine the experiences and perceptions of these employees according to the framework created with OASHE. In the first phase of this convergent parallel design research Organizational Agility Scale in Higher Education was developed and the scale consisted the following dimensions: 1) strategy and staff-oriented organization design, 2) internal stakeholder orientation, 3) cooperation with external stakeholders 4) support for innovation. For exploratory and confirmatory factor analyzes, 451 and 406 academic and administrative employees working in public universities in Istanbul were reached respectively. As a result of the analyzes, the KMO value of OASHE was found to be .956. Item loads of 29-item scale varied between .519 and .759 and it explained 56.65% of the total variance. After confirmatory factor analysis, model fit indices were found to be at an acceptable level (χ2=830.437, χ2/df= 2.257, RMSEA= .056, CFI= .924, GFI= .871, IFI=.925, TLI=.916, SRMR= .049, RMR=.055). In the second stage of the quantitative phase, OASHE was administered to 325 academic and administrative staff of a state university. Statistically meaningful difference was found between two groups in the following dimensions: strategy and staff-oriented organization design and cooperation with external stakeholders whereas there was no difference between two groups in internal stakeholder orientation and support for innovation dimension. The qualitative findings, obtained from 7 administrative and 14 academic staff through the semi-structured interview form, were categorized under the following themes: perceived change, strategy, institutional support for professional development, decision-making process, internal stakeholder orientation, cooperation with external stakeholders and innovation. As a result of this study, it has been observed that there is a tendency towards the human aspect of university compared with private enterpises. For this reason, it is recommended that the university focuses on categorizing internal and external stakeholders and identifying the needs of these stakeholders. There should be a focus on students and academic and administrative staff as well.
Benzer Tezler
- Örgütsel çeviklik ve öğrenen örgüt etkileşimi: Üniversite yöneticilerine yönelik bir araştırma
Organizational agility and learning organization interaction: A research for university administrators
OYA ÖNALAN
- Covid-19 salgınının yarattığı kriz ortamında dijital liderliğin örgütsel çeviklik üzerine etkisi: Bir yükseköğretim kurumunda örnek olay incelemesi
The impact of digital leadership on organizational agility in the crisis environment caused by the covid-19 pandemic: A case study in a higher education institution
VAHİT YALIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve Öğretimİstanbul Gelişim Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YEŞİM KOÇYİĞİT
- Yükseköğretimde örgütsel imaj ve aidiyetin, mesleki sonuç beklentisi ve öğrenci sadakatini yordaması
Vocational outcome expectation and student loyalty being predicted by organizational image and belongingness in higher education
SELMA SAYDAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve Öğretimİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA YÜKSEL ERDOĞDU
- Yükseköğretimde örgütsel körlük ve örgütsel sürdürülebilirlik arasındaki ilişkide örgütsel dayanıklılığın aracı rolü
The mediation role of organizational resilience in the relationship between organizational myopia and organizational sustainability in higher education
GÖZDE SEZEN GÜLTEKİN
Doktora
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TÜRKAN ARGON
- Yükseköğretimde örgütsel toksisite: Kaynakları, etkileri ve başa çıkma stratejileri
Organizational toxicity at higher education: Its sources, effects and coping strategies
GAMZE KASALAK
Doktora
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimAkdeniz ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUALLA BİLGİN AKSU