Ortaokul öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri ile okuma becerileri arasındaki ilişki
The relationship between middle school students' critical thinking disposition and reading skills
- Tez No: 653893
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SEZGİN DEMİR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkçe Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 530
Özet
Eleştirel düşünme; bireyin öğrendiği, duyduğu, gördüğü herhangi bir durum karşısında sorgulayıcı bir bakış açısıyla düşünmesidir. Okuma; yazınsal veya görsel bir metin dizgesini algılama, çözme ve anlama işlemidir. Okuma süreci, eleştirel düşünmeyi de beraberinde getirir çünkü okuma sürecinde okunulanı anlamlandırma ve zihinde yapılandırma için okunulanlar, analiz ve değerlendirme sürecine tabi tutulur. Bu doğrultuda bireyin eleştirel olarak düşünmesi gereklidir. Bireyin kendisinde var olan eleştirel düşünme becerilerini kullanması için bu becerilere yönelik bir eğilim duyması gereklidir çünkü eğilimler, becerilerin kullanılmasının önünü açar. Bu araştırmanın amacı ortaokul öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimlerinin okuma becerileriyle arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Karma yaklaşımda açımlayıcı sıralı desende gerçekleştirilen araştırmada nicel veriler ilişkisel tarama modeliyle, nitel veriler olgubilimsel desende toplanmıştır. Araştırmanın nicel boyutunun örneklemi, amaçlı örnekleme türlerinden tabakalı amaçsal örnekleme çerçevesinde belirlenmiştir. Bu doğrultuda araştırma, Tokat ili merkezindeki 3 eğitim bölgesinden okul türlerinin evrendeki yerine göre 9 devlet ortaokulu ile gerçekleştirilmiştir. 15 yaş grubu esas alındığından araştırma, 7 ve 8. sınıflar üzerinden (ölçek uygulamaları ve nitel görüşmeler hariç) gerçekleştirilmiştir. Her eğitim bölgesinden 3 okul belirlenmiş, belirlenen okullardan eğitim bölgesi içerisindeki en yüksek nüfuslu okullarda her sınıf düzeyinde 3, daha düşük nüfuslu okullarda her sınıf düzeyinde 2 sınıf belirlenerek uygulamalar gerçekleştirilmiştir. Bu doğrultuda araştırma; 9 ortaokul, 42 sınıf, 1242 öğrenci üzerinden gerçekleştirilmiş ancak öğrencilerin tamamına ulaşılamadığından ve bazı kâğıtlar geçersiz sayıldığından araştırma, 1165 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Veriler araştırmacı tarafından geliştirilen Ortaokul Öğrencileri İçin Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği ve PISA tarafından geliştirilen Okuma Becerileri Başarı Testi kullanılarak toplanmıştır. Veri analizinde katılımcıların cinsiyetleri, sınıf düzeyleri, anne ve baba eğitim durumları, anne ve baba çalışma durumları, aile tipleri, kardeş sayıları, okul öncesi eğitim alma durumları ve aldıkları eğitimin süresi, kendilerine ait kitaplıklarının olma durumu, günlük kitap okuma süreleri, günlük teknoloji kullanım süreleri, aileleriyle geçirdikleri zamanın verimliliği, sosyal etkinliklere aktif olarak katılma durumları, öğretmen tipleri ve ailelerinin maddi gelirleri değişken olarak kullanılmıştır. Araştırma analizleri SPSS ve LISREL programları ile gerçekleştirilmiştir. Analizler sonucunda elde edilen veriler alan yazından hareketle yorumlanmıştır. Nicel verilerin desteklenmesi amacıyla 2019-2020 yılında Tokat ilinde bir devlet ortaokulunda öğrenim gören 16 ortaokul öğrencisi ile yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. 5-8. sınıflar arasında, her sınıf düzeyinden bir erkek ve bir kız öğrenci ile gerçekleştirilen çalışma, yeni veri gelmemesi ve çalışmanın doyuma ulaşması sebebiyle 16. katılımcıda sonlandırılmıştır. Ayrıca 1165 öğrenciden eleştiri ve okuma kavramlarına yönelik algılarını belirlemek amacıyla anılan iki kavrama yönelik metafor formları alınmıştır. Elde edilen veriler alan yazından hareketle yorumlanmıştır. Araştırmanın sonunda ortaokul öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleriyle okuma becerileri arasında anlamlı ilişkiler tespit edilmiş ve eleştirel düşünme eğiliminin okuma becerilerini yordadığı tespit edilmiştir. Katılımcılara yönelik değişkenlerle gerçekleştirilen analizlerde her değişkenin eleştirel düşünme eğilimi ve okuma becerileri üzerinde anlamlı farklılaşmalar meydana getirdiği, bu kavramlarla ilişkili olduğu ve bu değişkenler bazında eleştirel düşünme eğiliminin okuma becerilerini yordama düzeyinin değiştiği saptanmıştır. Katılımcı görüşleri, elde edilen nicel bulguları desteklemiştir.
Özet (Çeviri)
Critical thinking is a method of thinking in individuals with an interrogative perspective in the face of a circumstance that is learned, heard, or seen. Reading is the process of perceiving, deciphering, and understanding a literary or visual text system. The reading process also brings along critical thinking because what is read during the reading process is subjected to analysis and evaluation for interpretation and mental configuration in the reading process. Accordingly, individuals are required to think critically. For individuals to utilize their inherent critical thinking skills, it is required for them to sense a disposition toward these skills because dispositions pave the way for using skills. This study aims to reveal the relationship between critical thinking dispositions and reading skills. In the study conducted with the mixed approach and exploratory sequential design, quantitative data were collected via the correlational survey model while the qualitative data were collected via the phenomenology design. The sample of the study in the quantitative dimension was determined within the framework of the purposeful stratified sampling, which is a type of purposeful sampling. Accordingly, the study was conducted with 9 state secondary schools within the population of school types in the 3 educational regions in the center of the city of Tokat. Because the age group of 15 year-olds was regarded as the basis, the study was conducted with 7th- and 8th-grade students (except for survey implementation and qualitative interviews). 3 schools were determined from each educational region. Of these, 3 classrooms from each grade level were determined from the schools with the highest populations within the educational region while 2 classrooms from each grade level were determined from the schools with lower populations to conduct the implementations. Accordingly, the study was conducted with 9 secondary schools, 42 classrooms, and 1242 students. However, because not all of the students were reached along with some of the forms that were considered invalid, the study was conducted with 1165 students. The data were collected by using the Critical Thinking Disposition Scale for Secondary School Students, which was developed by the researchers, and the Reading Skills Achievement Test, which was developed by PISA. In the data analysis, genders, grade levels, parents' educational statuses, parents' employment statuses, family types, number of siblings, the status of receiving preschool education, daily time of reading books, daily time of using technology, the efficiency of the time spent with families, statuses of participating in social activities actively, types of teachers and financial incomes of families of participants were used as the variables. The analyses of the study were conducted with SPSS and LISREL software. The data obtained as a result of the analyses were interpreted by considering the literature. To support the quantitative data, semi-structured interviews were conducted with 16 secondary school students, who studied in a state school in the city of Tokay in 2019-2020. The study, which was conducted with a male and a female student from each grade level between 5th and 8th grades, was concluded at the 16th participants because new data were absent and the study reached a satisfactory level. Additionally, to determine the perceptions of 1165 students toward the concepts of criticism and reading, metaphor forms were prepared for both concepts. The data obtained were interpreted by considering the literature. At the end of the study, significant relationships were determined between the critical thinking disposition and reading skills of secondary school students and it was determined that critical thinking disposition predicted reading skills. In the analyses conducted with the variables of the participants, it was discovered that each variable resulted in significant differences in critical thinking dispositions and reading skills and was related to these concepts while the critical thinking disposition's prediction level of reading skills differed based on these variables. The perceptions of the participants supported the quantitative results.
Benzer Tezler
- Ortaokul öğrencilerinin fen öğrenmede zihinsel risk alma ve yordayıcılarına ilişkin algıları ile eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between middle school students' perceptions of mental risk taking in science learning and its predictors and critical thinking dispositions
SELİN TATLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALPTÜRK AKÇÖLTEKİN
- Ortaokul öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri ile okul motivasyonları arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between secondary school students' critical thinking tendencies and school motivation
DİCLE ÇİÇEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimMardin Artuklu ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MÜRŞET ÇAKMAK
- Ortaokul öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri ile üstbilişsel farkındalıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi (İstanbul örneklemi)
Examination of the relationship between secondary school students' critical thinking dispositions and metacognitive awareness (Istanbul sample)
TUĞBA BAKIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimAfyon Kocatepe ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERAY EĞMİR
- Ortaokul öğrencilerinin eleştirel düşünme becerileri ile çevresel tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi
The relationship between the environmental attitudes and critical thinking skills of secondary school students
ZEKİYE DUYGU KUŞPINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimSelçuk ÜniversitesiÇocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEZBAN TEPELİ
- Ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri ile politik okuryazarlık becerileri arasındaki ilişki
The relationship between critical thinking tendencies and political literacy skills of secondary school 7th grade students
GONCA AKÇAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimZonguldak Bülent Ecevit ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BARIŞ KAYA