Öğretim elemanlarının matematik derslerinde ispat anlatım yapılarının incelenmesi
Investigation of instructors' proof presentation structures in mathematics lectures
- Tez No: 654672
- Danışmanlar: PROF. DR. SERKAN NARLI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İlköğretim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İlköğretim Matematik Öğretmenliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 311
Özet
İspat yapma, matematiksel düşünmenin hem bir süreç hem de“ürün”(Tall, 1991) olarak sergilenmesine olanak tanıyan bir eylem olduğundan matematikçiler, matematik eğitimcileri ve matematik eğitimi araştırmacıları ispatın matematik derslerinde önemli bir role sahip olması gereken çok temel bir etkinlik olduğu konusunda hemfikirdirler (Weber, 2010). Bunun yanı sıra matematik öğretmenlerinin matematiksel ispat algıları yalnızca öğrencileri için sağladıkları deneyimleri değil aynı zamanda öğrencilerinin ispatı öğrenmesine yönelik beklentilerini de etkilediğinden öğretmenler için ispatlamayı kavramsal olarak anlamış olmak önemlidir (Ko, 2010). Öğretmen adayları hem gelecekteki öğrencilerinin ispat anlayışını şekillendirecek bu tür aktivitelere hem de ileri düzey matematiksel düşünmeye üniversitedeki ispat temelli matematik derslerinde hazırlanmaktadırlar. NCTM standartları, öğretim programları ve öğretmen yeterlikleri çerçevesinde, öğretmen adaylarının bir ortaokul/lise matematik öğretmeninden ispat öğretimi bağlamında beklenen yeterliklere sahip olacak şekilde lisans eğitimi alması gerektiğinden üniversitede ispata yönelik uygulamaların/eylemlerin ve söylemlerin önemli olduğu söylenebilir. Bu bağlamda, öğrencilerin gözünde matematik disiplininin temsilcileri olan öğretim elemanlarının uygulamalarını anlamak, öğrencilerin matematiksel düşünme ve aktivitelerinde daha başarılı ve üretken olmak için neler yapabileceklerini anlamamızı sağlaması açısından faydalıdır (Lynch ve Lockwood, 2018). Yani, ispat temelli derslerde öğretim elemanının bir ispatı anlatırken öğrencilerine sağladığı fırsatların neler olduğunu ve bu tür uygulamaların ne tür öğretimsel araçlar içerdiğini anlamak önemlidir. Bu gereklilikler göz önünde bulundurularak bu çalışmada, öğretim elemanlarının derste ispat anlatımının önemine, derste anlatacağı ispatların seçimine, öğrencilerden ispat ile ilgili beklentilerine ve onların ispatlamada yaşadığı güçlüklere yönelik görüşlerinin yanı sıra derste bir ispatı nasıl anlattıklarının incelenmesi amaçlanmıştır. Bu çalışmada“ispat anlatım yapısı”ifadesi ile öğretim elemanlarının derste ispatları nasıl anlattıkları ve ispat anlatımına yönelik görüşleri kastedilmektedir. İspat anlatımı ise ispatlanacak ifadeyi, ispatın kendisini ve ispat süresince verilen tüm tanımları, yorumları, örnekleri, soruları vb. uygulamaları içermektedir. Sonuç olarak bu çalışmada, öğretim elemanlarının ispat anlatım yapıları; ispatın önemine, ders kitabına, derste ispat sunumuna ve öğrencilere dair beyan ettikleri görüşlerinin ve uygulamalarının analiz edilmesiyle incelenmiştir. Matematik eğitimi bölümünde görev yapmakta olan öğretim elemanlarının ispat anlatım yapılarının belirlenmesi amacıyla nitel araştırma yöntemlerinden gömülü teori kullanılmıştır. Bu çalışmanın katılımcıları, bir devlet üniversitesinin eğitim fakültesinde ilköğretim veya ortaöğretim matematik öğretmenliği bölümlerinde matematik alan dersleri veren 7 öğretim elemanından oluşmaktadır. Araştırmaya ilişkin yapılacaklara karar verilmesinin ve gerekli izinlerin alınmasının ardından öğretim elemanlarının dersleri video kaydı yapılarak gözlemlenmiştir. Bu sırada, ispat anlatım yapılarına ilişkin sorulacak sorular belirlenmiş ve birinci görüşme soruları hazırlanmıştır. Ders video gözlemleri devam ederken birinci görüşme gerçekleştirilmiş ve bu görüşmenin analizleri yapılmıştır. Bu analizler ve ders video analizleri sonucunda öncelikle öğretim elemanlarının hem açıklamasına hem de teyidine ihtiyaç duyulan sorular veya gözlemler için ikinci görüşme planlanmış ve gerçekleştirilmiştir. Aynı zamanda birinci görüşme sorularından seçilen soruların analizleri sonucunda ortaya çıkan kategorilerin ve temaların önem düzeylerinin belirlenmesi amacıyla seçme ve sıralama sorularından oluşan bir görüşme formu oluşturulmuş ve üçüncü görüşme gerçekleştirilmiştir. Ardından, tüm görüşmeler ve ders video analizleri birlikte tekrar analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Sonuç olarak, dersten derse değişmemesi gerektiği düşünülen önemli uygulamaların varlığı veya görülme sıklıkları, derste veya mülakatta bariz olarak farklılık içeren söylemler ve görüşlerdeki fikir birlikleri veya ayrılıkları sonucunda iki önemli teoriye ulaşılmıştır. Teorilerden biri, öğretim elemanlarının görüşleriyle oluşturdukları“ideal ispat anlatım yapısı”dır. Bu ideal ispat anlatım yapısı, mülakatta ispat anlatımına yönelik olması gerekene (ideal olana) işaret eden sorulara öğretim elemanlarından gelen yanıtlar ve bu yanıtların seçiliş ve sıralanışları sonucunda şekillenmiştir. İkinci teori ise öğretim elemanlarının ispat anlatımlarında veya görüşlerinde baskın bir farklılık gösteren ve bir örüntü oluşturan (dersten derse değişmemesi beklenen ve pedagojik açıdan önemli kabul edilebilecek) özelliklerini içeren“odak ispat anlatım yapısı”dır. Bu anlatım yapılarının belirlenmesi ise öğretim elemanlarının ispat sunumları süresince tespit edilen uygulamalarındaki örüntüler ve farklılıkların analizi ile sağlanmıştır. Çalışmanın önemli sayılabilecek diğer sonuçları ve bu sonuçların literatürde nasıl yer bulduğu da tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Since proving is an act that allows mathematical thinking to be displayed both as a process and as a“product”(Tall, 1991), mathematicians, mathematics educators, and mathematics education researchers agree that proof is a very fundamental activity that should have an important role in mathematics lessons (Weber, 2010). In addition, mathematics teachers 'perceptions of mathematical proof affect not only the experiences they provide for their students but also their students' expectations for proof learning, so it is important for teachers to have a conceptual understanding of proof (Ko, 2010). Pre-service teachers are prepared both for such activities that will shape the understanding of proof of their future students and for advanced mathematical thinking in proof-based mathematics courses at the university. Within the framework of NCTM standards, curricula and teacher competencies, it can be said that the practices/actions and discourses towards proof are important in the university, since the pre-service teachers must have the competencies expected from a middle school/high school mathematics teacher in the context of proof teaching. In this context, understanding the practices of lecturers, who are the representatives of the mathematics discipline in the eyes of students, is beneficial in terms of helping us understand what students can do to be more successful and productive in their mathematical thinking and activities (Lynch & Lockwood, 2018). In other words, it is important to understand the opportunities that the lecturer provides to her/his students while explaining a proof in proof-based lessons and what kind of instructional tools such applications include. Considering these requirements, this study aimed to examine how the lecturers presented a proof in the course, as well as their views on the importance of proof in the course, the choice of proofs they will present in the course, their expectations from students about proof and their difficulties in proving. In this study, the term“proof presentation structure”refers to how the lecturers explain the proofs and their opinions about the proof presentation. The presentation of the proof includes the statement to be proved, the proof itself and all the definitions, comments, examples, questions etc. given during the proof. As a result, in this study, the proof presentation structures of the lecturers were explored by analyzing their practices and views about the importance of the proof, the textbook, the presentation of the proof in the lesson and students. In order to determine the proof presentation structures of the lecturers working in the department of mathematics education, grounded theory, one of the qualitative research methods, was used. Participants of this study consist of 7 lecturers who teach mathematics courses in primary or secondary mathematics teaching departments at the education faculty of a state university. After deciding what to do with the research and obtaining the necessary permissions, the courses of the lecturers were observed by video recording. Meanwhile, the questions to be asked about the proof expression structures were determined and the first interview questions were prepared. While the video observations of the lesson were continuing, the first interview was conducted, and this interview was analyzed. As a result of these analyzes and course video analysis, the second interview was planned and conducted for questions or observations that needed both explanation and confirmation of the instructors. At the same time, an interview form consisting of selection and ranking questions was created in order to determine the importance levels of the categories and themes that emerged as a result of the analysis of the questions selected from the first interview questions, and the third interview was held. Then, all interviews and course video observations were re-analyzed and interpreted together. As a result, two important theories have been reached as a result of the existence or frequency of important practices that are thought to not change from course to course, discourses that contain obvious differences in the course or interview, and the consensus or disagreement in opinions. One of the theories is the“ideal proof presentation structure”formed by the opinions of the instructors. This ideal proof presentation structure was formed as a result of the responses from the instructors to the questions pointing to what should be (ideal) for the statement of proof in the interview and the selection and ordering of these answers. The second theory, on the other hand, is the“focus proof presentation structure”, which includes the characteristics that predominantly differ in the proof presentations or opinions of the lecturers and form a pattern (which is expected not to change from course to course and can be considered pedagogically important). The determination of these presentation structures was achieved by analyzing the patterns and differences in the practices of the instructors during the proof presentations. Other results of the study, which may be considered important, and how these results find their place in the literature are also discussed.
Benzer Tezler
- Ortaöğretim matematik öğretmeni adaylarının muhakeme hatalarının ispatlama bağlamında incelenmesi
Investigation of pre-service secondary mathematics teachers' reasoning errors reasoning deficiences and reasoning gaps within the context of proof
ENES DEMİR
Doktora
Türkçe
2017
Eğitim ve ÖğretimKaradeniz Teknik ÜniversitesiOrtaöğretim Fen ve Matematik Alanları Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BÜLENT GÜVEN
- Matematik öğretmeni adaylarının ispatlama becerilerini geliştirmeye yönelik tasarlanan öğrenme ortamının değerlendirilmesi
The evaluation of the learning environment designed for improving pre-service mathematics teachers' proving skills
TUĞBA ÖZTÜRK
Doktora
Türkçe
2016
Eğitim ve ÖğretimKaradeniz Teknik ÜniversitesiOrtaöğretim Fen ve Matematik Alanları Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BÜLENT GÜVEN
- Soyut cebir dersi veren öğretim elemanlarının öğretim uygulamaları
Abstract algebra instructors' teaching practices
FATMA SÜMEYYE UÇAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TUĞBA HORZUM
- Eğitim Bilimleri bölümü öğretim elemanlarının derslerinde kullandıkları öğretim yöntemlerinin değerlendirilmesi
Evaluation of teaching methods of educational sciences department lecturers
ŞULE BETÜL TOSUNTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Eğitim ve ÖğretimUludağ ÜniversitesiEğitim Bilimleri Bölümü
DOÇ. DR. MEHMET ZAHİT DİRİK
- Pandemi döneminde öğretim elemanlarının ve fen bilgisi öğretmen adaylarının güncel dijital teknoloji kullanım durumlarının ve öğretmen adaylarının siberaylaklık eğilimlerinin incelenmesi
Examination of the current digital technology use states of teachers and candidates of science teachers and the cyberlofing tendencies of teachers during the pandemic period
YELİZ BÜYÜKTEPE
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NAGİHAN İMER ÇETİN