Çocuklarda sınır algısı üzerinden gündelik mekanların keşfi
Discovery of everyday life spaces through boundary perception in children
- Tez No: 657938
- Danışmanlar: PROF. DR. ELMİRA AYŞE GÜR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimari Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 202
Özet
Çocuğun kent yaşamındaki yeri ve önemi, kentle kurduğu ilişkiler pek çok araştırmanın konusu olmuştur. İstanbul gibi bir metropolde, çocuğun belli bir yaşa kadar deneyimlediği, çevresini oluşturan, sosyal ve fiziksel gelişiminde etkili olan mekanların sınırlı olduğu düşünülmektedir. Gündelik hayatında ilk olarak eviyle ilişki kuran çocuk, zaman içinde evinin dışını, varsa bahçesini, evinin yakınındaki bir bakkalı ya da parkı, yani yaşadığı mahalleyi de tanımaya, kente dahil olmaya başlar. Okul çağındaki çocuk okuluyla evi arasında geçtiği yolları, bağlantıları, çevresinde gördüğü yerleri hafızasına kaydeder. Bununla birlikte çevresinde gördüğü ya da maruz kaldığı sınırları da kaydetmeye başlar. Sınır sadece çevredeki fiziksel izlerden ibaret değil, sosyo-mekansal alanlar oluşturan yaşam üzerinde belirleyiciliği olan izlerdir. Çocuğun mekanı ilişkiler aracılığıyla analiz edebilmesi ve tanımlayabilmesi sayesinde çevresel yetkinliğinin artması mekansal farkındalığının oluşmasını sağlar. Mekanı, hareketleri aracılığıyla deneyimlemeye açık olan çocuk, çevresini hızla öğrenmekte ve çevresel verileri biriktirmektedir. Bu çalışmanın amacı, çocukların gündelik hayatlarında kullandıkları mekanlardaki kayıtların tespit edilmesi ve kent yaşamında karşılaştıkları sınırlardan nasıl etkilediklerini saptamaya çalışmaktır. İlk bölümde, çalışmanın amacı, kapsamı ve yönteminden bahsedildikten sonra, ikinci bölümde çocuğun gelişim aşamaları olan; fiziksel, sosyo-duygusal ve bilişsel gelişimine ait literatür araştırmasına yer verilmiştir. Çocuk gelişimi üzerine Piaget, Vygotsky, Bruner, Santrock gibi araştırmacıların farklı gelişim kuramlarına yönelik çalışmaları olmasına rağmen, gelişimin bir sıra ve düzen içinde gerçekleştiğini, fiziksel çevre faktörünün çocuğun gelişimi üzerindeki etkisi yönünde ortak kanıları vardır. Çocuğun yetişkin topluma geçişine kadar zihinsel ve fiziksel olarak gelişme süreçleri ayrı düşünülemez. Bu kapsamda çocuğun algı, davranış, biliş süreçleri ve çocuğun mekan algısı üzerinde durulmuştur. Mekan algısı kavramı ve çocukta mekan kavramının gelişimi irdelenerek, çocuğun mekanı nasıl analiz ettiği topolojik, projektif, metrik ve imajinatif mekansal ilişkiler aracılığıyla açıklanmaya çalışılmıştır. Bu ilişkiler çocuğun gündelik mekanları üzerinden nasıl bir imaj oluşturduğuna ve bu mekanlardan nasıl temsiller ürettiğine dair bilgileri barındırmaktadır. Çocuğun gündelik mekanları olarak zamanın çoğunu geçirdiği ev, sokak, okul ve mahalle imajı üzerinde durulmuştur. Üçüncü bölümde sınır kavramının tanımına ve sınır türlerine ait literatür araştırılması aktarılmıştır. Sınır sadece mekanı belirleyen fiziksel bir iz ya da yüzeyden ibaret değil; sosyo-mekansal alanlar oluşturan, yaşamımız üzerinde belirleyiciliği olan bir kavram olarak ele alınmış ve sınırın mekanla ve insanla olan ilişkileri üzerinde durulmuştur. Sınırın mekanla olan ilişkisi; görünen, fiziksel çevre üzerinden tariflenmektedir. Sınırın insanla olan ilişkisi; görünmeyen, psiko-sosyal sınırlar üzerinden egemenlik ve egemenlik alanı, kişisel alan ve kişisel mekan kavramı, mahremiyet ve psiko-sosyal alan davranışı alt başlıkları ile incelenmiştir. Sınır oluşumuna neden olan etmenler ile birlikte sınırın mekanla ve insanla ilişkisi sorgulanarak, çocuğun sınır algısı ve mekanla kurduğu ilişki üzerinde durulmuştur. Çalışmanın dördüncü bölümde öncelikle araştırma alanına ait bilgiler aktarılmıştır. Araştırma alanı olarak çocuğun çevresini rahatça deneyimleyebileceği bir kent parçasının daha uygun olduğu düşünülerek Eyüp Bölgesindeki Silahtarağa Ortaokulu seçilmiştir. Silahtarağa Ortaokulu öğrencileri genellikle bu bölgede yaşayan çocukların eğitim gördüğü bir okul olması, 11 yaş ve üzerindeki ortaokul öğrencileriyle çalışılmak istenmesi sebebiyle tercih edilmiştir. Bu yaş grubu (11-12-13 yaş) zihinsel gelişimin son dönemi olan soyut işlemler aşamasındadır. Somut gerçeklerle sınırlı kalmayarak, problemlerin çözümü için değişkenler arasında ilişkiler kurabilir ve bunları test ederek sistemli bir şekilde sonuca ulaşabilirler. Bu nedenle Silahtarağa Ortaokulu'ndaki 57 kız, 33 erkek toplam 90 öğrenciyle anket, resim ve bilişsel haritalama çalışmalarından yararlanılarak“çocukların gündelik mekanlarının sınırlarının neler olduğu, bu sınırların ne kadarının farkında oldukları ve nasıl etkilendikleri”sorgulanmıştır. Yapılan anketler ve resimler üzerinden alanda yapılan gözlem ve belgeleme çalışmaları tekrarlanmıştır. Çocukların bilişsel haritalamalarındaki sınırlar, ankete verdikleri cevaplarla ve kent mekanıyla çok katmanlı olarak okunmaya çalışılmıştır. Alanda yapılan gözlem ve belgelemeler üzerinden sınırlar tespit edilmeye çalışılmıştır. Çocukların okula giderken kullandıkları yollar üzerinde karşılaştıkları fiziksel ve psikolojik sınırlar keşfedilmeye çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The place and importance of the child in urban life and the relationships he establishes with the city have been the subject of many studies. In a metropolis like Istanbul, the spaces used by children up to a certain age are limited. These spaces are thought to create the child's environment and have an impact on the child's social and physical development. The child first establishes a relationship with his home in his daily life. As he grows over time, he begins to get to know and explore the outside of his house, his garden, if any, a grocery store or park near his house, that is, the neighborhood he lives in. The school-age child records the paths he passes between his school and his home, the connections, and the places he sees around him. The increase in environmental competence of the child thanks to the ability to analyze and define the space through relationships, provides spatial awareness. The child, who is open to experiencing the space through his movements, quickly learns his environment and records environmental data by collecting it. The aim of this study is to determine the records in the places that children use in their daily lives and to determine how they affect the boundaries they encounter in urban life. In the first part, after mentioning the purpose, scope and method of the study, in the second part, the developmental stages of the child; Literature research on physical, socio-emotional and cognitive development is included. Although researchers such as Piaget, Vygotsky, Bruner and Santrock have studies on different developmental theories on child development, there is a common opinion that development takes place in a sequence and order, and that the physical environment factor affects the development of the child. The mental and physical development processes of the child until the transition to adult society cannot be considered separately. In this context, the perception, behavior, cognition processes of the child and the child's perception of place are emphasized. By examining the concept of space perception and the development of the concept of space in the child, it has been tried to explain how the child analyzes space through topological, projective, metric and imaginative spatial relations. These relationships contain information about how the child creates an image through his daily spaces and how he produces representations from these spaces. The image of the house, street, school and neighborhood where the child spends most of his time as his daily places has been emphasized. In the third chapter, the definition of boundary and literature review of boundary types are explained. Boundary is not just a physical trace or surface that defines the space; It is considered as a concept that creates socio-spatial areas and has a determination on our lives, and the relations of the border with space and people are emphasized. The relationship of the border with space; ıt is described in terms of the visible, physical environment. The relationship of the border with the human; The concept of sovereignty and domination over invisible psycho-social boundaries, the concept of personal space and personal space, privacy and psycho-social space behavior are examined under sub-headings. By questioning the factors that cause border formation, the relation of the border with space and people, the child's perception of the border and the relationship he establishes with the city and space are emphasized. In the fourth part of the study, first of all, the information about the research field was given. As the research area, Silahtarağa Secondary School in Eyüp Region was chosen considering that a part of the city where the child can easily experience his / her environment is more suitable. The students of Silahtarağa Secondary School were preferred because it is a school where children living in this region receive education and they want to work with middle school students aged 11 and over. This age group (11-12-13 years) is at the stage of abstract processes, which is the last period of mental development. Not limited to concrete facts, for the solution of problems; They can establish relationships between variables and reach results systematically by testing them. For this reason, 90 students in Silahtarağa Secondary School were questioned by using questionnaire, drawing and mapping methods,“what are the limits of children's daily spaces, how much they are aware of these limits and how they are affected”. Observation and documentation studies in the field were repeated through the surveys and pictures. The limits in children's cognitive mapping were tried to be read in multiple layers with their answers to the questionnaire and the urban space. Physical boundaries were tried to be determined through the observations and documentation made in the field. The physical and psychological boundaries that children encounter on the routes they use while going to school have been tried to be discovered. The findings obtained from the studies were evaluated and concluded.
Benzer Tezler
- Kapalı site fiziksel çevresinin, çocukların mekan algısına etkisi: Maltepe Adalife ve White city örneği
The effect of gated communities physical environment on the children's perception of space: Examples Adalife and White city from maltepe
BURAK KOÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ELMİRA AYŞE GÜR
- Günümüzde babalık algısının dönüşümü: Kentli, orta sınıf, dindar baba örneği
Contemporary transformations of the perception of fatherhood: The case of urban, middle-class, religious father
MERVE TOPAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinMarmara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAFİZE ŞULE ALBAYRAK
- The relationship between mothers' parenting styles and emotion understanding of children through the mediator role of children's perceived parenting styles of their mothers
Annelerin ebeveyn stilleri ve çocukların duygu anlama kabiliyetleri arasındaki ilişkide çocuk tarafından algılanan ebeveyn stillerinin aracı rolü
ARZU ÇALIŞKAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
PsikolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BAŞAK ŞAHİN ACAR
- Bayraklı İlçesi ortaokul 7. sınıf öğrencilerinde yaşam kalitesinin değerlendirilmesi ve çok boyutlu yoksunlukla ilişkisinin belirlenmesi
Evaluation of quality of life and its relation with multi-dimensional deprivation in 7th grade students in Bayrakli
HİLAL ADIGÜZEL
- İlköğretim ve ortaöğretimde uygulanılan rehberlik çalışmalarının öğrencilerin benlik algıları üzerindeki etkisi (Niğde ili örneği)
Effects of ego perception on guiding studies on primary and secondary schools' students (sample of Niğde)
SİBEL AYŞE KILIÇ DEMİÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Eğitim ve ÖğretimNiğde ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. FİGEN AKÇA