Animacy effect on Turkish object relative clause production among young adult native speakers of Turkish
Ana dili Türkçe olan genç yetişkinler arasında kullanılan nesne ilgi tümceciklerinde görülen canlılık etkisi
- Tez No: 658834
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ TAYLAN AKAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İngiliz Dilbilimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 248
Özet
Çalışmanın amacı, Türkçe nesne ilgi tümcecikleri üzerindeki canlı isimlerin etkisini ve bu etkinin sürekliliğini test etmektir. Böylelikle ilgi tümceciklerinin üretiminde sürece karışabilecek bazı anlamsal (sıklık vb.) veya yapısal (yapısal zorluk vb.) değişkenler de incelenmiştir. Bu nedenle anadili Türkçe, genç yetişkinlerden oluşan iki farklı gruba (nG1=46, nG2=58) Resim Betimleme ve Üstdil Farkındalığı Testleri uygulanmıştır. İki grup verisi birleştirildikten sonra toplam veri üzerinde görülen canlılık etkisi Ki-Kare testi ile ölçülmüş ve her iki veri toplama aracından elde edilen katılımcıların ilgi tümlecikleri tercihleri, Kappa testi ile kıyaslanarak görülen canlı ad etkisinin sürekliliğine bakılmıştır. Son olarak, ODTÜ Türkçe Derleminden çekilen 105 ilgi tümceciği ve 657 basit cümle yapısı da çalışmaya dahil edilerek, bu yapıların kullanımları katılımcıların kullandığı ilgi tümcecikleri ile iki boyutlu z-testi kullanırak olası bir sıklık veya yapısal benzerlik/kolaylık faktörünün etkisini test etmek amacıyla kıyaslanmıştır. Sonuçta her iki veri toplama aracında da kurulan ilgi tümcelerinde istatistiksel anlamda belirgin bir canlılık etkisi görülmüştür; ancak Kappa sonuçları bu iki çalışmanın verileri arasında istatistiksel bir uyuşma belirtmemiştir. Bu uyuşmazlığın ise iki araç arasındaki görsel belirginlik veya zorluk derecesi farkından kaynaklanabileceği kanaatine varılmıştır. Buna ek olarak derlemde kullanılan ilgi tümcecikleri de belirgin oranda canlılık etkisi göstermişlerdir ve bu sonucun başta Uyumlama Hipotezi doğrultusunda bir sonuç olabileceği düşünülse de iki boyutlu z-test sonuçları, Türkçe ilgi tümcecikleri üzerinde Uyumlama Hipotezinin öngördüğü faktörlerden başka anlamsal (somutluk), söylemsel (konulaştırım) veya türsel (planlı) faktörlerin de etkisinin olabileceğini göstermiştir. İlgi tümceciklerinin aksine derlemdeki basit tümceler, canlılık değişkeninden etkilenmemiş; ancak ilginç bir şekilde katılımcıların tümceciği tercihleri ile bazı oransal benzerlikler göstermişlerdir. Bu benzerliğin arkasında katılımcıların her iki araçta da basit tümce yapılarına benzer olarak yoğun oranda etken yapıda nesne ilgi tümceleri tercih etmelerinin olduğu düşünülmüş ve basit cümleler, etken ilgi tümcecikleriyle sözcük dizilişi ve temel üye yapısı bakımından pasif ilgi tümceciklerine oranla daha çok benzerlik gösterdiğinden dolayı katılımcıların böyle bir eğilime gittiği sonucuna varılmıştır.
Özet (Çeviri)
This study investigates animacy influence on Turkish RC formation and its consistency in different tasks/contexts. Meanwhile, the interference of semantic (e.g. frequency) and syntactic variables (e.g. structural difficulty) in RC formation is also analysed. Therefore, a Picture Description and Metalinguistic Awareness Task were applied to two participant groups composed of young adult Turkish native speakers (nG1=46, nG2=58). After combining the data of groups, animacy effect on RC passivization in each task was tested by Chi-square test and their RC outcomes were compared by Kappa to check the consistency of the animacy influence. Finally, RC and statements in METU Turkish Corpus were analysed and outcomes of 105 RCs and 657 statements data were compared with participant RC use outcomes by using Two-Proportions Analysis to check a possible frequency or structural simplicity effect on RC formation. In the end, a significant effect of animacy was observed in both tasks; however, the comparison outcomes attested no agreement between the tasks in terms of RC preferences. Thus, two factors were assumed to have interfered in RC production process in either task: visual salience and task difficulty. Corpus RCs also demonstrated a significant animacy influence, which was initially associated with the fine-grain version of Tuning Hypothesis; however, the two-proportions test results indicated some other factors that could have influenced the RC preferences in corpus like genre or some other semantic (e.g. concreteness) or discourse (e.g. topicalization) factors. Meanwhile, corpus statements did not demonstrate any reactions to animacy, yet they were concluded to share more similarities with Object RCs than passive RCs in terms of argument structure and word order, which were presumed to be the reasons for high rate of active ORC preference in participant data and for the statistical similarities between participant RC and corpus statement preferences as shown by two-proportions test.
Benzer Tezler
- Animacy effect on sentence structure choice: A study on Turkish learners of l2 English
Canlılığın cümle yapısı seçimi üzerindeki etkileri: İkinci dil olarak İngilizce öğrenen Türkler üzerine bir çalışma
HİLAL GÜLŞEKER SOLAK
Yüksek Lisans
İngilizce
2007
DilbilimOrta Doğu Teknik Üniversitesiİngiliz Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF.DR. DENİZ ZEYREK
- Morphological priming in Turkish nominal compound processing
Türkçe birleşik isimlerin işlenişinde biçimbirimsel hazırlama
SİBEL ÖZER
Yüksek Lisans
İngilizce
2010
DilbilimOrta Doğu Teknik ÜniversitesiBilişsel Bilim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ANNETTE HOHENBERGER
- Canlılık ve uyarılmanın prospektif bellek üzerine etkisi
The effect of animacy and arousal on prospective memory
ÇİÇEK GÜNEY
- İkinci dil olarak Türkçe ve Japoncada çalkalamanın edinimi
Acquisition of scrambling in Turkish and Japanese as a second language
NİLGÜN YAVUZ
- Acquisition of English psych verbs by Turkish-speaking undergraduate EFL learners
İngilizce ruh-durum eylemlerinin İngilizceyi yabancı dil olarak öğrenen Türk üniversite öğrencileri tarafından edinimi
SERAY TANYER
Doktora
İngilizce
2022
DilbilimAnadolu ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLKNUR KEÇİK
