Türk bankacılık sektöründe kullanılan türev ürünlerin banka kârlılığı üzerine etkisi
Impact of the derivatives used in the Turkish banking sector on bank profitability
- Tez No: 660082
- Danışmanlar: PROF. DR. SEMİH BÜKER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Bankacılık, İşletme, Banking, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ufuk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İşletme Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 292
Özet
Ülke ekonomilerinde önemli bir paya sahip olan bankalar, rekabet ortamının artış gösterdiği küreselleşen dünyada hızla gelişim gösteren finansal piyasa ve teknolojilere çabuk adapte olabilen finansal kuruluşlardır. Bankacılık sektörü, finansal piyasalarda oluşan çeşitli risk ve belirsizlikler karşısında korunma yolları ararken, aynı zamanda kârlılıklarını artırabilecek yeni finansal enstrümanlara ihtiyaç duymaktadır. Türev ürünler ise bu noktada yatırımcısına riskten korunmanın yanında arbitraj ve spekülasyon imkânı sunmaktadır. Bu bağlamda türev ürünler, tüm dünyada kabul görmüş finansal enstrümanlar arasında yer almaktadır. Her geçen gün gelişim gösteren bu piyasalardan bankacılık sektörünün elde edebileceği faydalar araştırmacılar için önem arz etmektedir. Türk bankacılık sektöründe faaliyet gösteren mevduat bankalarının türev finansal işlem hacimleri son yıllarda önemli boyutlarda artış göstermektedir. Özellikle tüm dünyada etkili olan finansal kriz ve belirsizlik ortamı, türev finansal araçların bankacılık sektörü tarafından yalnızca riskten korunmak (hedging) amacıyla kullanılan bir enstrüman olarak kalmayıp aynı zamanda spekülasyon (alım-satım) amacıyla geniş işlem hacimlerine ulaşmasına olanak tanımaktadır. Araştırma kapsamında; Türk bankacılık sektöründe faaliyet gösteren kamu sermayeli, özel sermayeli ve yabancı sermayeli mevduat bankalarının 2008 ile 2019 yılları arası türev ürün kullanımının banka kârlılığına etkisi, panel veri analizi yöntemi ile incelenmiştir. Literatürde genellikle banka kârlılık göstergesi olarak; aktif kârlılık (ROA) ve özkaynak kârlılığı (ROE) yer almakta iken bu çalışmada literatüre katkı olarak“sürdürülen faaliyetler vergi öncesi kâr (zarar) / toplam aktifler ve net dönem kâr (zarar) / ödenmiş sermaye”değişkenlerine de yer verilmiş olup türev ürün kullanımın bu değişkenler üzerinden banka kârlılığı ile ilişkisi analiz edilmiştir. Araştırma neticesinde elde edilen bulgulara göre, analiz edilen dönemler boyunca mevduat bankaları tarafından türev ürün kullanımının her bir kârlılık göstergesi üzerinde olumsuz etkiye sahip olduğu ve türev ürün kullanımı ile banka kârlılığı arasında ters yönlü bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Çalışma kapsamına dâhil edilen bankaların büyüklüğü ile kârlılık göstergeleri arasında da yine ters yönlü ilişki tespit edilmiş olup bankaların analiz edilen dönemlerde ölçek ekonomilerinden faydalanmadığı düşünülmektedir. Takipteki kredilerin toplam kredilere oranı ile aktif kârlılık arasında ise pozitif yönlü bir ilişki bulunmaktadır. Dolayısıyla bankaların takipteki krediler oranının aktif kârlılıklarını olumsuz yönde etkilemediği sonucuna ulaşılmıştır. Bu tez çalışması neticesinde elde edilen bulgular, literatürdeki benzer çalışmalarla genel olarak desteklenmekle beraber literatüre katkı olarak ilave değişkenler ve yeni verilerle güncel bulgular elde edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Banks, which have a significant share in national economies, are financial institutions that can quickly adapt to rapidly developing financial markets and technologies in a globalizing world, where competition is intensifying. While the banking sector seeks protection against various risks and uncertainties in the financial markets, it also require new financial instruments that can increase their profitability. Derivative instruments offer the investors the opportunity of arbitrage and speculation, in addition to hedging. In this context, derivative instruments are among the financial instruments that are accepted all over the world. The benefits that the banking sector can obtain from these developing markets are becoming increasingly more important for researchers. Volumes of the financial derivative transactions of retail banks operating in the Turkish banking sector have increased significantly in recent years. The financial crisis and uncertainty, which is particularly effective all over the world, prompt the use of financial derivative instruments not only for hedging purposes by the banking sector, but also reached large transaction volumes for speculation (trading) purposes. Within the scope of this research, the effect of the use of derivative instruments on bank profitability between the years 2008 and 2019 of the state-owned, private-capital and foreign-owned retail banks operating in the Turkish banking sector was analyzed using panel data analysis method. In the literature, generally as an indicator of bank profitability; While return on assets (ROA) and return on equity (ROE) are used in this study,“Profit before tax from continuing operations (loss) / total assets and net period profit (loss) / paid-in capital”variables are also included. The relationship between the use of derivative and bank profitability has been analyzed through these variables. The findings obtained as a result of the research suggest that the use of derivative by retail banks during the period under investigation has a negative effect on each of the profitability indicators and there is an inverse relationship between the use of derivative and the bank profitability. A reverse relationship has also been identified between the size of the banks included in the study and their profitability indicators, suggesting that banks did not benefit from economies of scale in the analyzed periods. There is a positive relationship between the ratio of non-performing loans to total loans and return on assets. Therefore, it has been concluded that the banks' non-performing loans ratio does not have a negative impact on their return on assets. Although the findings obtained as a result of this thesis are generally supported by similar studies in the literature, new findings have been obtained with additional variables and new data as a contribution to the literature.
Benzer Tezler
- Türev ürünlerin kullanımı ile bankaların kârlılık performansı arasındaki ilişkinin analizi
Analysis of the relationship between the use of derivative products and the profitability performance of banks
ÜMİT TURA
Doktora
Türkçe
2021
BankacılıkBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiBankacılık ve Finans Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERUDUN KAYA
- Bankacılık sektöründe türev araçların kullanımı ve Türk bankacılık sektörüne etkisinin analiz edilmesi
Analysis of the use derivative instru-ments in the banking sektor and its effect on the Turkish banking sector
KEMAL KÜÇÜKSEREN
- Türkiye'de kamu ve özel sektör bankalarının türev ürün kullanım yoğunluğu ve karlılık üzerindeki etkisinin ölçülmesi
Public and private sector banks in turkey the intensity of the use of derivatives and measure the effect on profitability
DİLEK ŞANLI
- Türk bankacılık sisteminde türev kullanım yoğunluğu
The use of derivative products in the turkish banking sector
AYLİN ÇAĞLAYAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
EkonomiDoğuş ÜniversitesiEkonomi Finans Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALİT TARGAN ÜNAL
- Türkiye'de türev araçların bankacılık sektörüne etkileri
Effects of derivative instruments banking sector in Turkey
AYLİN HANCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Bankacılıkİstanbul ÜniversitesiPara Sermaye Piyasaları ve Finansal Kurumlar Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BURÇAY YAŞAR AKÇALI