Muhammed b. İbrahim'in Manzum Şir'atü'l-İslam tercümesi (Şir'a-i Manzume) (İnceleme-tenkitli metin)
Muhammed b. Ibrahim's Poetic Shir'at al-Islam translation (Shir'a-i Manzume) (Review and critical text)
- Tez No: 660081
- Danışmanlar: PROF. DR. ZÜLFİKAR GÜNGÖR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk İslam Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 902
Özet
Muhammed b. İbrahim, 15 ve 16. yüzyıllarda yaşamış bir şairdir. Tezimize konu olan eseri Şir'a-i Manzûme'dir. Bu eser, meşhur Hanefî âlimi İmâmzâde el-Buhârî'nin (ö. 573/1177) Şir'atü'l-İslâm adlı eserinden 911/1506'da Türkçeye manzum olarak tercüme edilmiştir. Şir'atü'l-İslâm, Arapça olarak telif edilen bir ilmihâl ve ahlâk kitabıdır. Bu eser, Osmanlı toplumu ve âlimleri arasında çok rağbet görmüştür. Bu çalışmamızın birinci bölümünde Şir'atü'l-İslâm'ın şerh ve tercümeleri tanıtılmıştır. Diğer bölümlerinde ise Muhammed b. İbrahim'in edebî kişiliği, Şir'a-i Manzûme'nin muhteva incelemesi, tercüme hususiyetleri ve tenkitli metni yer almaktadır. Türk Edebiyatı'nın en hacimli manzum ilmihâli olan Şir'a-i Manzûme, 8442 beyitten oluşmaktadır. Çalışmamızda eserin altı nüshasına ulaşılmıştır. Şeçilen üç nüshadan tenkitli metin oluşturulmuştur. Mesnevî nazım şekliyle telif edilen eser, Sultan II. Bâyezîd'e (1481–1512) ithaf edilmiştir. Los Angeles nüshasının sonunda şairin Eceabatlı olduğu bilgisine yer verilmektedir. Türkçenin yanında Arapça ve Farsça ile de şiir yazabilen Muhammed b. İbrahim, müştak, müteradif ve cinaslı kelimeleri eserinde ustalıkla kullanmıştır. Şairimiz kaynak esere bağlı kalmakla birlikte kendi katkılarını da eserine yansıtmıştır. Dînî içerikli mesnevîler grubuna giren Şir'a-i Manzûme'de birçok ayet ve hadisin de manzum tercümesi vardır.
Özet (Çeviri)
Muhammed b. İbrahim is a poet who lived in the 15th and 16th centuries. His work subject to our thesis is Shir'a-i Manzūme. It was translated from famous Hanafī scholar Imāmzāda al-Bukhārī (d. 573/1177) Shir'at al-Islām into Turkish as a poem in 911/1506. Shir'at al-Islām is a book of ilmihāl (catechism) and ethics written in Arabic. It was very popular among Ottoman society and scholars. In the first part of this study, the commentary and translations of Shir'at al-Islam are introduced. In other chapters, there is Muhammad b. Ibrahim's literary personality, content review of Shir'a-i Manzūme, Muhammad b. Ibrahim's translation methods and critical text of Shir'a-i Manzūme. The longest poetic ilmihāl (catechism) in Turkish Literature, Shir'a-i Manzūme is consists of 8442 couplets. Six copies of the work were reached in our study. Critical text was created from three copies selected. The work, which is written in form of the mathnawī, was dedicated to the ottoman Sultan Bāyezīd II (1481–1512). At the end of the Los Angeles copy of Shir'a-i Manzūme, it is stated that the poet was from Eceabat. Muhammed b. Ibrahim, who could write poetry in Arabic and Persian besides Turkish, skillfully used derivations, synonymous and puns in his work. Along with adhering to the source, he reflected his contributions to his work. There are also translations of many Quran verses and hadiths in Shir'a-i Manzūme which is included in the religious group of mathnawīs.
Benzer Tezler
- Mehmet B.İbrahim'in manzum Şir'atü'l-İslam tercümesinin metin ve tahlili (İlk on beş fasıl)
The critical edition of Mehmed Ibn İbrahim's poetical translation of Şhir'at l-İslam
AHMET AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BÜNYAMİN AYÇİÇEĞİ
- Eski Türk edebiyatında Mensur Yûsuf u Züleyhâ hikâyeleri ve Muhammed B. İbrahim'in Yûsuf u Züleyhâ'sı
The stories of Yûsuf and Zuleyhâ written in prose and Muhammed b. İbrahim's Yûsuf and Zuleyhâ
MEHMET ŞAHİN
Doktora
Türkçe
2015
Türk Dili ve EdebiyatıYıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA ERDOĞAN
- Hadis usûlü literatüründe manzûmeler ve Türkçe manzûm hadis usûlü çalışması
Poetic books in the literature of the methodology of hadith and a Turkish poetry work in the methodology of hadith
FEHMİ ÇİÇEK
Doktora
Türkçe
2020
DinFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALİL İBRAHİM KUTLAY
- Endülüslü kıraat âlimi Harrâz ve mushaf imlâsı bağlamında Mevridü'z-zam'ân adlı eseri
Andalusian qiraat scholar Harraz and his work named Mawridu'z-zam'an in the conrext of mushaf orthography
BEŞİR SAMİ ÖZDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İSHAK KIZILASLAN
- Ḥikâyât (Giriş, dil incelemesi, transkripsiyonlu metin, gramatikal dizin-sözlük, tıpkıbasım)
Hikayat (Abstract, language examination, text with transcription, grammatical order, dictionary, original text)
FEYZULLAH DİVLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimKocaeli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADNAN RÜŞTÜ KARABEYOĞLU