Diyarbekir (Âmid) Şer'iyye Sicillerine göre Çabakçur Sancağı (H. 1065-1300)
Diyarbekir (Âmid) Çabakçur Sancağı according to Şeriyye Register (H. 1065-1300)
- Tez No: 660334
- Danışmanlar: PROF. DR. YAŞAR BAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bingöl Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeniçağ Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 275
Özet
Bu tezin amacı Diyarbekir (Âmid) Şer'îyye Sicilleri'nden elde edilen veriler doğrultusunda Çabakçur Sancağı'nın idari, dini, nüfus, ekonomi ve sosyal hayatını araştırarak Bingöl şehir tarihi çalışmalarına katkı sağlamaktır. Araştırmada XVI.-XIX. yüzyıl Âmid Şer'iyye Sicilleri yanında günümüze kadar Çabakçur (Bingöl) ile ilgili hazırlanmış olan çalışmalardan da yararlanılmıştır. Çalışmanın sonunda XVI. ve XVII. yüzyıl ile ilgili sicillerde belgelerin yeterli olmadığı görülmüştür. Bu sebeple çalışmanın kapsamı geniş tutulmuş ve XIX. yüzyıla ait belgelere de yer verilmiştir. Öncelikle literatür taraması ve arkeolojik çalışmalar sonunda elde edilen veriler doğrultusunda Bingöl'ün tarih öncesi dönemi hakkında değerlendirmeler yapılmıştır. Araştırma eserlerden yararlanılarak Bingöl'ün ismi hakkındaki değişiklikler, coğrafi konum, yüzey şekilleri, Bingöl ve çevresine etki eden uygarlıklar ve faaliyetleri hakkında açıklamalar yapılmıştır. Araştırmada, Şer'îyye sicilleri hakkında genel araştırma yapılarak Diyarbakır (Âmid) Şer'îyye Sicilleri ve sicillerde yer alan Çabakçur ile ilgili belgelerin tasnifi ve değerlendirilmesi yapılmıştır. Daha önce yayınlanmış olan 38 defter haricinde Cumhuriyet ve Osmanlı Arşivi'nden 131 defter taranmış ve doğrudan Çabakçur hakkında bilgi veren 13 defterde 64 belgeye ulaşılmıştır. Tarama yaptığımız defterler XVII, XVIII ve XIX yüzyıllara aittir. Diyarbekir Şer'îyye Sicillerini incelerken Çabakçur ile ilgili belgelerde genel itibariyle ekonomi (vergi toplama), verâset, şikâyet dilekçeleri, yerel beylerin ahali üzerindeki baskıları, vakıflar gibi bilgilere ulaşılmıştır. Çabakçur'da görev yapmış idarecilerden Süleyman bin Sincar ve ailesinin ahali üzerinde kurduğu baskılar, mahkemeye intikal eden olaylara müdahaleleri, mahkeme üyelerini etkileme, halkın elindekilere zorla el koyma, fazladan vergi toplama gibi olumsuzluklar belgelerde sıkça yer bulmuştur.
Özet (Çeviri)
The purpose of this thesis is to contribute to Bingöl city history studies by researching the administrative, religious, population, economic and social life of the Çabakçur Sanjak from the data obtained from the Diyarbakir (Âmid) Şer'îyye Registries. In the investigation beside Diyarbekir (Âmid) registries it has been benefitted from the studies that has been prepared about Çabakçur (Bingöl) until today. At the end of the study, the documents related to XVIth and XVIIth Centuries were seen unsufficient. For this reason, the scope of study has been kept wide and XIXth century documents are also included. First of all, the data obtained from the literature review and archaeological studies were evaluated about the prehistoric period of Bingöl. Using the research study, explanations have been done about the changes about the name of Bingöl and the geographical location, surface shapes, the civilizations and their activities that affected Bingöl and it is environment. In the research, the classification and use of the documents related to the Diyarbakır (Âmid) Şer'îyye Registers and Çabakçur in the registers were made by conducting a general research about the Şer'îyye registers. Except for 38 notebooks, 131 notebooks were scanned from republic and ottoman archive and 64 documents were reached in 13 notebooks giving information directly about Çabakçur. The documents we searched belong to XVIIth, XVIIIth and XIXth Centuries. While examining the Diyarbakir Şer'îyye Registries, documents related to Çabakçur were generally found in documents such as economy (collection), inheritance, petitions of complaints, pressure of local gentlemen on people, and foundations. The pressure exerted by Süleyman bin Sincar, one of the administrator who worked in Bingöl, and his family on the people, one of the administrators who worked in Çabakçur, their intervention in the events brought to the court, the influence of the court members, seizuring the things in the handsa of people forcibly, and the collection of extra taxes were frequently found in the documents.
Benzer Tezler
- 18. yüzyıl Diyarbekir Şer'iyye sicillerine göre din, gelenek ve törelerin kavşağında Osmanlı Âmid Ailesi
According to 18th century Diyarbekir Judical registers, Ottoman Âmid Family at the cross-roads of religion, traditions and mores
ALİ ÖZENÇ
Doktora
Türkçe
2016
DinUludağ ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDURRAHMAN KURT
- Diyarbekir'de sosyal ve ekonomik hayat (Diyarbekir Şer'iyye Sicilleri Amid Mahkemesi - 3754 numaralı sicile göre H. 1151-1154/ M. 1738-1741)
Social and economic life in Diyarbekir (Diyarbekir court registry Amid records - according to numbered 3754 registry H.1151-1154/M.1738-1741)
HATİCE AÇIKSARI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
TarihKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM SOLAK
- Diyarbakır Şer'iyye Sicillerine göre kadınların metrukâtı (1739-1800)
Legacy that women according to Ser'iyye Register of Diyarbakır (1739-1800)
DUYSAL TUNÇ
- Diyarbekir'de sosyal ve ekonomik hayat (Diyarbekir Şer'iyye Sicilleri Amid Mahkemesi -3725 ve 3785 numaralı sicillere göre (H.1205-1207/M.1790-1792)
Social and economic life in Diyarbekir (Diyarbekir court registery Amid records- according to numbered 3725 and 3785 registry H. 1205-1207/M.1790-1792)
GÜLŞEN PARLAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
TarihKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM SOLAK
- Diyarbekir'de sosyal ve ekonomik hayat (Diyarbekir Şer'iyye Sicilleri amid mahkemesi -3757, 3675 ve 3753 numaralı sicillere göre H. 1202-1205/ M.1788-1790)
Social and economic life in Diyarbekir (Diyarbekir Court Registery amid records - according to numbered 3757, 3675 and 3753 registry H. 1202-1205/ M. 1788-1790)
SÜMEYYE ÇOPUROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
TarihKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM SOLAK