Adıyaman bölgesinde Karaboğaz formasyonunun kaynak kaya potansiyeli
Source rock potential of Karaboğaz formation in Adıyaman region
- Tez No: 66226
- Danışmanlar: PROF.DR. ÖNDER ÖZTUNALI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1997
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 180
Özet
ÖZET ADIYAMAN BÖLGESİNDE KARABOGAZ FORMASYONUNUN KAYNAK KAYA POTANSİYELİ İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı, Genel Jeoloji Programı'nda doktora tezi olarak hazırlanan bu çalışmanın amacı ; Adıyaman bölgesinde Karaboğaz formasyonunun kaynak kaya potansiyelinin araştırılmasıdır. Çalışma alanı, Adıyaman ili çevresinde bulunan yaklaşık olarak 1000 km2'lik bir alanı kapsamaktadır. Alan Güneydoğu Anadolu Bölgesinin Orta Fırat bölümde yer alır Kuzeyde Malatya Dağlan doğu ve güneyde Fırat Nehri ve Atatürk Barajı ile çevrilidir. Çevresi dağlarla sınırlı olup bölge engebeli bir morfolojiye sahiptir. Çalışma alanı genelinde iki farklı iklim kuşağı etkilidir. Dağlık kesimlerde yani bölgenin kuzeyinde Doğu Anadolu, güneyinde ise Güneydoğu Anadolu Mimi hüküm sürer. Bunun yanı sıra en batı kesimlerinde Akdeniz ikliminin tesirlerini görmek mümkündür. Bölgenin jeolojik özellikleri bu çalışma sırasında derlenen Adıyaman sahasının 1/100.000' lik jeoloji haritası ve yaklaşık 150 kuyunun verilerinin değerlendirilmesi sonucu saptanmıştır. Çalışma alanında istifin tabanında, kuyulardan elde edilen veriler doğrultusunda, Derik grubuna ait Sosink formasyonu bulunur. Paleozoyik yaşlı birimler üzerine açısal uyumsuzlukla Mardin grubu ( Areban, Sabunsuyu, Derdere ve Karababa formasyonları ) gelir. Mardin grubu çökelimini takip eden bir kesiklik sonrasında, önce diskordans olarak Karaboğaz formasyonu ve bunun ardından geçişli olarak Sayındere formasyonu çökelmiştir. Daha üstte Sunak grubu ve bu grubun üzerinede Midyat grubu gelir. İstifin en üst kesiminde de Şelmo formasyonu bulunur. Ayrıca bazı kuyularda Allokton Koçali karmaşığı ve Karadut karmaşığı da kesilmiştir. Bölgenin tektonik çatısı, Miyosene kadar bir birlerinden“ Tethys ”okyanusu ile ayrılmış olan Arabistan ve Anadolu levhalarının Kretase den başlayarak yakınlaşması sonucu gelişen tektonik olaylarla, Miyosen sonuna rastlayan çarpışma sonucu sürüklenim örtülerinin -132-güney yönünde itilerek, bölge kuzeyine yerleşmelerini sağlayan ikinci bir ana diyastrofik bir olayın etkisiyle kurulmuştur. Çalışma alanında kaynak kaya potansiyeli olan litolojiler Derdere, Karababa ve Karaboğaz formasyonlarıdır. Hazne kaya niteliğine sahip birimler ise Sabunsuyu, Derdere, Karababa ve Karaboğaz formasyonlarıdır. Hazne kaya niteliğinde olan birimlerin örtü kayası genellikle Sayındere formasyonudur. Ayrıca Mardin grubu içindeki hazne kayalar için Karaboğaz formasyonunun geçirimsiz bazı seviyeleri, Deredere formasyonu için Karababa formasyonu örtü kaya özelliği sunar. Kapanların çoğunluğu kıvamlanma ve faylanmanın ortak etkisiyle oluşmuş bileşik kapanlardır. Çalışma alanında toplam 14 kuyuda Karaboğaz formasyonundan alınan örneklerde yapılan Organik jeokimyasal analizler yardımıyla birimin kaynak kaya potansiyeline yönelik parametreler ve değişimleri saptanmıştır. Toplam organik karbon, piroliz, özütleme, ince kolon kromatografisi, kolon kromatografisi, gaz kromatografisi ve gaz kromatografisi-kütle spektrometresi analizleri sonucunda Toplam Organik Karbon ( TOK ) değerlerinin kuzey ve güneye doğru gidildikçe azaldığı, birimin genel olarak TİP II denizel organik madde içerdiği ve olgun olduğu tespit edilmiştir. Organik madde miktarı, organik madde tipi ve olgunlaşma düzeyi açısından ayrıntılı olarak değerlendirilen Karaboğaz formasyonunun iyi bir kaynak kaya potansiyeline sahip olduğu saptanmıştır. Karaboğaz formasyonunun bir şelf ortamında, anoksik koşullarda“ Upwelling ”mekanizmasının etkisiyle çökeldiği ortaya konmuştur. -133-
Özet (Çeviri)
SUMMARY SOURCE ROCK POTENTIAL OF KARABO?AZ FORMATION IN ADIYAMAN REGION The purpose of this study, prepared as a Phd thesis in Istanbul University, Graduate School, Department of Geological Engineering, General Geology Program is to investigate source rock potential of the Karaboğaz formation in the Adıyaman region. The study area covers about 1000 km2 in Adıyaman and its vicinity. It is located in middle Fırat section in Southeastern Anatolia. It is surrounded by the Malatya Mountains in the north, and the Fırat river and Atatürk Dam in the East and South and has mountainous geomorphology. There are two different climates in the study area. In the mountainous area, in the north the Eastern Anatolian, in the south, the Southeastern Anatolian climate is dominant. Besides, it is possible to recognize the Mediterranean climate in western most sections. The geological features of the study area obtained from compiled geological map of 1/100000 and about 150 drill-holes, There is the Sosink formation of the Derik group the bottom of the sequence. The Mardin group ( Areban, Sabunsuyu, Derdere and Karababa formations ) overlie unconforbly on the Paleozoic age formations. Following an interruption in sedimentation higher in the sequence, there are the Karaboğaz formation and the transitional Sayindere formations. The Şırnak group and the overlying Midyat group is located further above. The highest in the sequence is found the Şelmo formation. In some drill-wells, the allochthon Koçali and the Karadut complexes are observed. The tectonic frame-work of the region is determined by tectonic events that took place between the Arabian and the Anatolian plates due to approachment of those continents starting in Cretaceous and continued until Miocene, and a secondory diastrophic events that caused southern movement of thrust sheets to emplace to the north of the area at the end of Miocene. In the study area, units that have the source rock potential are the Derdere, Karababa and Karaboğaz formations. Units that have reservoir rock capacity are the Sabunsuyu, Derdere, Karababa and Karaboğaz formationns. The cover rock unit is generaly the Saymdere formation. Besides, for reservoir rocks in the Mardin group, some impermeable ?134-levels of the Karaboğaz formation, for reservoir the Derdere formation, die Karababa formation provide some sealing. Most of the petroleum traps are combined type traps caused by both folding and faulting. Organic geochemical studies of samples collected from 14 different wells are used for determinig parameters of source rock potential. From total organic carbon, pyrolysis, extraction, thin-layer chromatography, column chromatography, gas chromatography and gas chromatography- mass spectrometry, it was determined that total organic carbon ( TOC ) decreases towards north and south, that the unit contains type II marine organic matter and that it mature. The evaluation of the organic matter content, organic matter type and maturity level of the Karaboğaz formation provides a good source rock potential. It has been determined that the Karaboğaz formation is deposited in an anoxic shelf enviroment caused by Upwelling. ?135-
Benzer Tezler
- Karaboğaz ve Karababa formasyonlarının (Adıyaman) hidrokarbon potansiyeli ve iz element dağılımlarının incelenmesi
Investigation of hydrocarbon potential and trace element distribution of Karaboğaz and Karababa formations (Adıyaman)
VEYSİ KOÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Jeoloji MühendisliğiBatman ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DERYA KOCA
- Karbonatlı kaynak kayalarda petrol oluşumu ve atılması: Karaboğaz ve Karababa formasyonları, Adıyaman bölgesi
Petroleum generation and expulsion in carbonate source rocks: Karaboğaz and Karababa formations, Adıyaman region
CENGİZ SOYLU
- Genetic classification of the SE Turkey crude oils and delineation of source rock types with the use of biological markers
Başlık çevirisi yok
KADİR GÜRGEY
- Adıyaman-Kahta güneyi (Çalgan-Karaköprü-Alidağ) Mardin grubu karbonatlarının yer altı jeolojisi ve petrol potansiyelinin incelenmesi
Investigation of subsurface geology and petroleum possibilities of mardin group carbonates in southern Adiyaman-Kahta area (Çalgan-Karaköprü-Alidağ region)
BERRİN BELMA YAZAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Jeoloji MühendisliğiAnkara ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BÜLENT COŞKUN
- Adıyaman-Çemberlitaş-Bölükyayla dolaylarında Mardin grubunun petrol imkanları
Oil possibilities of the Mardin groub in the Adıyaman-Çemberlitaş-Bölükyayla area, SE Turkey
BÜLENT COŞKUN
Doktora
Türkçe
1992
Jeoloji MühendisliğiAnkara ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EROL AKYOL
