Mushaf serlevhaları ve dijital ortamda tasarım süreçleri
Mushaf headings and design processes in digital medium
- Tez No: 662396
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SALİH DENLİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: El Sanatları, Güzel Sanatlar, Crafts, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Geleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Geleneksel Türk Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 200
Özet
Kur'an-ı Kerim Mushaf haline getirilip yazılmaya başlandığından beri İslam aleminin en kutsal kitabıdır. Tarih boyu inananlar kutsal kitaplarını en güzel şekilde tezyin ederek ona vermiş oldukları ehemmiyeti göstermişlerdir. İlk dönemlerde Mushafın istinsahı ve muhafazası ön planda tutularak süslemesi ikinci planda bırakılmıştır. Böyle olsa da zaman içerisinde Kur'an'ın doğru okunabilmesi ve anlam bütünlüğü açısından kısımlarının belirlenmesi niyetiyle bazı ayet sonlarına ve sûre başlarına ufak motifer yerleştirilerek Mushaf tezyinatının ilk adımları atılmıştır. Mushafın ilk sayfalarına yapılmaya başlanan tezyini forma serlevha yani baş sayfa denilmektedir. Serlevhalar Kur'an-ı Kerimi tezyin geleneğinde oluşmaya başlayan bir form olsa da tarihte farklı alanlardaki pek çok kitabın tezyinli ilk sayfalarına denilmektedir. Ulaşabildiğimiz kaynaklardan da anlaşılacağı üzere Kur'anın ilk sayfalardaki ilk ayetler dönemlerinin sanat anlayışına göre çeşitli formlarda oluşturulmuştur. Tarihte Mushafarın tezyinatı klasik yöntemlerle uygulanırken, matbanın icadından sonra farklı teknikler uygunlanmaya başlanmıştır. XXI. yüzyılda artık bir çok konuda dijitalleşmeye gidilirke, sanatta da dijital tekniklerin kullanımı bir gereksinim haline gelmiştir. Bu durumda çağın koşullarına uygun dijital uygulamaların Mushaf tezyinatında da kullanılması bir gereksinimdir. Bu tezde Mushafardaki serlevha formları tarihsel süreçte istinsah edildiği ve tezyin edildiği bölge ve dönemlere göre ele alınarak incelendi. Serlevhaların tipolojik ve fziksel özellikleri hakkında analiz yaparak aktarılmaya çalışıldı. Dijital ortamda bir serlevhanın tasarım süreçleri anlatılarak geleneksel tezhip sanatıyla dijital ortamın entegre oluşuna örnek teşkil edecek bir uygulama yapıldı.
Özet (Çeviri)
The Quran is the most sacred book of the Islamic world since it was compiled into a Mushaf and started to be written. Throughout history, believers have shown the importance they gave to their holy book by ornamenting it in the most beautiful technique. In the first periods, the publication and conservation of the Mushaf was prioritized and the ornamentation was left in the second place. Even so, in time, based on the intention of reading the Quran correctly and determining the parts in terms of meaning integrity, the first steps of the Mushaf decoration were started by placing small motifs at the end of some verses and at the beginning of the surah. The ornamented form, which is started to be made on the first pages of the mushaf, is called the“heading”. Although headings is a style that started to form in the decoration of the Holy Quran tradition, it is also called the decorated first pages of many books in different fields throughout history. As can be understood from the sources that shown, It is seen that the first verses on the first pages of the Quran created various styles according to the artistic perspective of each period. While the decoration of the mushafs was applied with classical methods in history, different techniques started to be adopted after the invention of the printing press. XXI. In the 21st century, the use of digital techniques in art has become a necessity, while many areas are being digitalized. In this case, it is a necessity of using digital applications, appropriate for the time, in Mushaf decoration. In this dissertation, the heading styles in Mushafs have been analyzed according to the regions where they were copied and ornamented in the historical process. It was tried to be explained by analyzing the typological and physical properties of the headings. By explaining the design processes of a heading in digital environment, an application was drawed that would set an example for the integration of traditional illumination art and digital environment.
Benzer Tezler
- XVI. yüzyıl Osmanlı mushaf tezhiplerinde kullanılan Rumi motiflerinin incelenmesi ve günümüz tezhip anlayışı ile yorumlanması
Examination of Rumi motifs used in the illuminations of XVI century Ottoman mushafs and their interpretation with today's understanding
HÜSNA KILIÇ
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2021
El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. MÜNEVVER ÜÇER
- Türk ve İslâm Eserleri Müzesi 512 Envanter Numaralı Mushaf-ı Şerifin Sûrebaşı Bezemelerinin Tezhip Sanatı açısından değerlendirilmesi
Evaluation of the Sûrebaşı Decorations of Mushaf-I Şerif with Inventory No. 512 from Museum of Turkish and Islamic Art in terms of Illumination Art
FİRDEVS CEBECİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Güzel SanatlarSakarya ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. AYŞE ÜSTÜN
- İbnü'l-Bevvâb Mushafı ve imlâ yapısı
Mushaf of İbnu'l-Bawwâb and it's ortography
BETÜL ÖZDİREK
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DilbilimMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET EMİN MAŞALI
- Mushaf basımına yansıyan yönüyle kıf vakf işaretlerinin tahlili
An analysis on the 'qif' sign of pause in the sense that it reflects on the printing of the Qur'an
MUSTAFA TUNA
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTemel Bilimler Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FERİHAN ÖZMEN
- Kur'ân-ı Kerîm sûrelerinin isimlendirilmesi
The name of the Qur'anic surahs
İBRAHİM KAPLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinTrabzon ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİN ÂŞIKKUTLU