Pisidia Antiokheia'sı Aedilicus Tepesi Kilisesi
Pisidia Antiokhei of Aedilicus Hill Church
- Tez No: 667903
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET ÖZHANLI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeoloji, Sanat Tarihi, Archeology, Art History
- Anahtar Kelimeler: Pisidia Antiokheia, Aedilicus Tepesi Kilisesi, Kapalı Yunan Haç Plan, Pisidian Antioch, Aedilicus Hill Church, Closed Greek Cross Plan
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 239
Özet
Pisidia Antiokheia'sı Hellenistik Dönemde kurulmuş; Roma ve Bizans Dönemlerinde varlığını sürdüren, Galatya, Frigya ve Pisidia Bölgeleri'nin ortasında kalmış bir kenttir. Hellenistik ve Roma Dönemlerinde askeri bir koloni statüsünde olan kent, MS 3. yy'da Hıristiyanlığın Anadolu'da ivme kazanması ile birlikte Pisidia Bölgesinin metropolü ve dini merkezi haline gelmiştir. St. Paul'un kente gelmesiyle filizlenen Hıristiyanlık, 6. yy 'da doruk noktasına ulaşmış, Aedilicus Tepesi Kilisesinin yıkılmasına denk kentte varlığını sürdürmüştür. Tez çalışmasının birinci bölümünde Pisidia Antiokheia'sının tarihsel süreç içerisindeki gelişimi, ikinci bölümde kentte bilinen diğer kiliselerin mimari özellikleri, üçüncü bölümde Aedilicus Tepesi Kilisesi'nde yapılan kazı çalışmaları sonucunda ortaya çıkarılan mimari kalıntılar ve kilisenin evreleri ve bölümleri ile birlikte kapalı Yunan haç planın ortaya çıkışı, gelişimi ve Aedilicus Tepesi Kilisesi'nin planı dikkate alınarak kilisenin Orta Bizans Dönemindeki yeri belirlenmeye çalışılmıştır. Dördüncü bölümde kilise içinde ve çevresinde gerçekleşen kazı çalışmalarında ele geçen seramik, mermer, metal, cam ve kemik gibi arkeolojik buluntular tanımlanarak analoji yöntemiyle tarihlendirilmeleri yapılmıştır. Aedilicus Tepesi Kilisesi, Arap akınları ile başlayan yıkım süreci sonrasında, kent içerisinde tahrip edilen yapılardan devşirilen mimari parçalarla inşa edilmiştir. Kilise, dıştan dışa apsisi ile birlikte, 40,5 m uzunluğu, 24,5 m genişliği ile kapalı Yunan haç planlı kiliselerin en büyüklerinden birisidir. Batısında dikdörtgen narteks ve nef ayrımlarındaki serbest ayaklar; doğusunda içten yuvarlak, dıştan üç köşeli apsisleri ile karakteristik Orta Bizans Dönemi kapalı Yunan haç plan özelliklerini tam olarak yansıtırken, tipolojik olarak ise dört destekli kiliseler arasında sayılır. Kentin, Arap akınlarından sonra ekonomik olarak çöktüğü, askeri yönden zayıfladığı, halkın büyük çoğunluğunun tarımla uğraşan çiftçilerden oluştuğu arkeolojik kalıntılarla belgelenmiştir. Kent halkının zayıflayan ekonomiye rağmen, anıtsal boyutta bir kilise inşa etmeleri dışarıdan destek aldıklarını ve inançlarını kaybetmediklerini göstermektedir. Kilisenin etrafında yapılan kazılarda, özellikle yapının kuzey ve güneyinde ortaya çıkarılan mekanlar, kilisenin sadece ibadethane olarak değil, burada görev yapan din adamları ve görevlilerin günlük ihtiyaçlarına yönelik bir kompleks olduğunu göstermektedir. Kilise duvarlarında ve çevresinde, tapınak malzemesi olduğu düşünülen lento, söve, postament ve arşitrav parçaları tespit edilmiştir. Kentin kuzeyine hâkim olan tepenin konumu ve arkeolojik materyallerin varlığı MS 2-4. yy'a ait, hangi tanrıya adandığı henüz tespit edilemeyen bir tapınağa işaret etmektedir. Serbest ayakların arasında zeminden başlayarak 3 m derinliğe ulaşan duvar hatları ve bu duvarlara paralel uzanan kilise dış duvarlarının diğer duvarlara göre geniş olması, 6. yy özelliklerini gösteren bazilikal planda bir kiliseyi işaret etmektedir. Günümüze ulaşan mevcut planı ile kapalı Yunan haçı olarak nitelendirilen plana sahip olan kilise, 10-12. yy aralığında aktif olarak kullanılmış, geçirdiği yangınla yoğun tahribata uğrayarak yıkılmıştır. Fakat tahribat yangından önce başlamış, zemin kaplamaları ve duvarların bir kısmı önceden sökülmüştür. Roma İmparatorluk Dönemi'ne ait bir tapınağın üzerine kurulmuş olduğu öngörülen kilisenin bu dönemdeki işlevi yapılacak olan yeni kazılar sonucunda anlaşılacaktır.
Özet (Çeviri)
Pisidia Antiocheia was established in the Hellenistic Period; It is a city in the middle of Galatia, Phrygia and Pisidia Regions, which continued its existence during the Roman and Byzantine Periods. The city, which had the status of a military colony in the Hellenistic and Roman Periods, became the metropolis and religious center of the Pisidia Region with the acceleration of Christianity in Anatolia in the 3rd century AD. St. Christianity, which sprouted when Paul came to the city, reached its peak in the 6th century and continued its existence in the city after the collapse of the Aedilicus Hill Church. In the chapter part of the thesis, the development in the historical part of Pisidia Antiocheia, the architectural features of other churches known in the second Greek city, the architectural closed remains unearthed in the excavation carried out for the third time in the Aedilicus Hill Church, and the sections revealed together with the phases and parts of the church, and the Aedilicus Hill. The place of the church, which is the messenger of the church, in the Middle Byzantine Period was tried to be determined. Archaeological finds such as ceramic, marble, metal, glass and bone found in the fourth book and in the book of the book were identified and dated by analogy method. The Aedilicus Hill Church was built after the destruction process related to the Arab raids, with pieces collected from the destroyed buildings of the city. The church is one of the largest of the Greek closed cross planned churches with a 40.5 m length and 24.5 m width, together with its external face apse. Free standing postaments/pedestals legs in the rectangular narthex and nave divisions to the west; While the message fully reflects the characteristic Middle Byzantine period Greek closed cross plan with its round inside and three-cornered apses on the outside, it is typologically counted among the four-pillared churches. It has been documented by archaeological remains that the city collapsed economically after the Arab raids, weakened militarily, and that the majority of the population consisted of farmers engaged in agriculture. Despite the weakening economy, the fact that the city's people have built a monumental scale shows that they receive external support and do not lose their faith. The places unearthed in the excavations of the church, especially in the north and outside of the building, show that the church is not only a place of worship, but a daily related complex of the clergy and officials who work here. Fragments of a lintel, jamb, postament and architrave that were thought and worshiped were found on the church walls. The location of the hill dominating the north of the city and the presence of archaeological materials point to a temple that belongs to the 2nd and 4th centuries AD and to which god it is dedicated, has not yet been determined. Wall lines starting from the ground between the free standing pedestals/postaments legs and reaching a depth of 3 meters and the walls parallel to these walls are wider than the other walls of the church, indicating a basilical plan church showing the 6th century. The church, which has a plan that is described as a closed Greek cross with its current plan, 10-12. It was destroyed by active fire in the 19th century and heavily destroyed. However, the destruction started before the fire, floor coverings and some of the walls were already removed. There will be new excavations of the church written on a worship belonging to the Roman Imperial Period, which will be written in this period.
Benzer Tezler
- Pisidia Antiokheia'sı yerel üretim seramikleri
Pisidia Antiokheia local production ceramics
ZEKİYE TUÇE GÜNĞÖR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ArkeolojiSüleyman Demirel ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÖZHANLI
- Archaeological interpretation and presentation of the pilgrimage site of Pisidian Antioch (Yalvaç)
Hac merkezi Pisidia Antiokheia'sının (Yalvaç) arkeolojik yorumu ve sunumu
MERVE GÖKCÜ
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
MimarlıkOrta Doğu Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. UFUK SERİN
- Pisidia Antiokheia'sı Augustus kutsal alanındaki mimari bezemeler
The architectural decoration of Augustus temple in Pisidian Antioch
SEYHAN AKGÜL ÖZARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
ArkeolojiSüleyman Demirel ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. FİKRET ÖZCAN
- Pisidia Antiokheia'sı Roma İmparatorluk Dönemi kadın heykelleri
Antiokheia of Pisidia female sculptures of the Roman Imperial Period
SAMET KOÇAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
ArkeolojiSüleyman Demirel ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÖZHANLI