Fahreddin er-Râzî'ye göre Kur'ân'da mecâz meselesi
The problem of majāz in the Qur'ān according to Fakhr al-Dīn al-Rāzī
- Tez No: 668211
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SÜLEYMAN AYDIN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yalova Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İşlemler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 285
Özet
Bu çalışmada dilsel bir olgu olan mecaz, bir tevil problemi olarak Fahreddin er-Râzî örneğinde incelenmiş ve Kur'ân'ı anlamada etkileri ele alınmıştır. İncelemenin ilk bölümünde mecazın terimleşme süreci üzerinde durulmuş ve bu çerçevede Râzî'nin mecaz düşüncesini kurarken istifade ettiği tarihî birikime değinilmiştir. O, özellikle İbn Cinnî, Abdülkâhir el-Cürcânî gibi dilcilerin ve Ebul'l-Hüseyin el-Basrî, Ebu Hâmid el-Gazzâlî gibi usulcülerin görüşlerinden istifade etmektedir. Râzî'nin mecaz düşüncesinin ele alındığı ikinci bölümde onun mecazın mahiyetine, kısımlarına ve birtakım problemlerine dair görüşleri tahlil edilmiştir. Özetle belirtmek gerekirse o, belagat, usul ve tefsir alanlarında kaleme aldığı eserleriyle mecazın bir terim olarak gelişimine hususi katkı sunmuştur. Çalışmanın üçüncü bölümünde ise Kur'ân'da mecazın varlığı, anlama ve anlamaya etkileri, dinî konularda yol açtığı ihtilaflar tartışılmış ve Râzî'nin Mefâtîhu'l-gayb adlı tefsir eserinden mecazların teviline örnekler verilmiştir. İnceleme sonucunda bu çalışmada bir dil ve tevil ögesi olarak mecazın varlığının inkâr edilemeyeceği vurgulanmıştır. Mecaz Kur'ân'ın yorumlanmasında suiistimale açık bir mesele olduğundan mecazların tevilinde gözetilmesi gerekli ilkeler üzerinde durulmuştur. Bu bağlamda mecazın nakil, alâka ve karine gibi unsurlarına birer ilke olarak yer verilmiştir. Ayrıca sözü söyleyenin kastının ve inanç dünyasının mecazı belirlediği ve sözde aslın hakikat olduğu birer ilke olarak ele alınmıştır. Belagat perspektifine göre mecaz üslubunun anlam zenginliği yönü öne çıkarken; fıkıh usulü perspektifine göre anlam belirsizliği yönü öne çıkmaktadır. Dolayısıyla mecazın ilgili iki yönünün ayetlerin tevilindeki etkileri de incelenmiştir. Bu bağlamda mecazın ifadeye kattığı anlamlar ile mecazın anlamayı güçleştirdiği durumlar Râzî'nin tefsirinden örneklerle açıklanmıştır. Ayrıca mecaz itikada ve fıkha ilişkin ayetlerin tevilinde ihtilafa sebep olmaktadır. Bu nedenle ihtilaflı bazı mecaz tevillerine örnekler verilmiş ve mecaz bağlamında ayetlerin nasıl farklı şekillerde yorumlandığı Râzî perspektifinden incelenmiştir.
Özet (Çeviri)
This dissertation investigates the linguistic phenomenon of metaphor (majāz) as an interpretative problem, in the case of Fakhr al-Dīn al-Rāzī, and delves into its effects in understanding the Qur'ān. The first part broadly reconstructs the process of terminological development of metaphor, and touches upon the historical and intellectual background that al-Razi makes use of in constructing his own approach to metaphor. In this regard, he primarily benefits from the thought of linguists such as Ibn Jinnī and Abd al-Qāhir al-Jurjānī, and scholars of juristic methodology (usūl) such as Abū al-Husayn al-Basrī and Abū Hāmid al-Ghazzālī. In the second part, which deals with al-Rāzī's thought on metaphor, his views on problems such as the essence of metaphor and its divisions are analyzed. In short, it can be said that al-Rāzī, with his works on rhetoric (balāgha), methodology (usūl), and exegesis (tafsīr) has had an undeniable impact on the terminological development of metaphor. The third part discusses the presence of metaphor in the Qur'ān, its effects on meaning and understanding, and the religious controversies it has given rise to, and gives examples for the interpretation of metaphors from al-Rāzī's work on tafsir, Mafātīh al-Ghayb. This research shows that the presence of metaphor in the Qur'ān as a linguistic and interpretative element cannot be denied. However, since metaphoric language is open to abuse in interpreting the Qur'ān, principles that need to be considered while interpreting metaphors are elaborated upon. Accordingly, elements of metaphor such as naql, alāqa, and qarīna are considered and analyzed as separate principles. Moreover, the fact that the meaning of the metaphor is determined by the intention and worldview of the speaker, and that the literal meaning (haqīqa) has precedence in speech are also evaluated as principles. While a rhetorical perspective primarily focuses upon the richness of meaning that is conveyed by a metaphorical style, a legal and methodological perspective will have to deal with the ambiguity in meaning that is also conveyed. Therefore the effects of these two facets on the interpretation of verses is likewise examined. The meanings that metaphor adds to an expression, as well as places metaphor complicates understanding, are elaborated upon with examples from al-Rāzī's tafsīr. In addition, metaphor has given rise to controversy in the interpretation of certain verses related to creed and law. Hence, after giving some examples of controversial interpretations of metaphor, different interpretations of verses in the context of metaphor are studied from al-Rāzī's perspective.
Benzer Tezler
- منهج فخر الدين الرازي في مسألة خلق أفعال العباد
Kulların fiillerinin yaratılması konusunda Fahreddin er-Razi'nin metodu
AHMED ALSALEH ALHAJİ
Yüksek Lisans
Arapça
2020
DinVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ METİN YILDIZ
- Mu'tezile'nin ihbât ve istihkak teorisine Fahreddin er-Râzî'nin eleştirisi
Fakhr al-Din ar-Radhi critisisim on the mutazilite ikhbat (abrogation) and istihqaq (deserving) theory
AYŞEGÜL DEMİRÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinŞırnak ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ RUHULLAH ÖZ
- Fahreddin er. Razi tefsirinde cedel yöntemi
Fahreddin er. Razi expression method in the commentary
ŞENGÜL ÜNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinSivas Cumhuriyet ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TALİP ÖZDEŞ
- Fahruddîn er-Râzî'nin tefsîri'nde İ'câzu'l-Kur'ân
The Miraculous of Qur'ân in the Fahr al-Dîn al-Râzî's tafseer
MEHMET EMİN YURT
- Fahreddin Râzî'ye göre haberi sıfatlar
Reported attributes according to Fahreddin Razı
MUHARREM ÇAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinErciyes ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT SERDAR