Geri Dön

Rabgûzî'nin Kısasü'l-Enbiyâ adlı eserinde fiilimsiler

Verbals in the Rabguzi's Kısasü'l-Enbiyâ named work

  1. Tez No: 669605
  2. Yazar: SÜHEYLA TUNÇ
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. MAHMUT SARIKAYA
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2021
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 188

Özet

Bu çalışmada Rabgūzī'nin Kısasü'l-Enbiyā adlı eserinde yer alan fiilimsilerin ortaya konulması hedeflenmiştir. Kısasü'l-Enbiyā eseri üzerinde yapılan daha önceki çalışmalarla Harezm Türkçesi ileri seviyeye taşınmak istenmiştir. Cümle içinde anlatım kolaylığı sağlayan fiilimsiler, yan cümleler oluşturmaktadır. Kısasü'l-Enbiyā üzerinde yapılan çalışmalar incelendiğinde fiilimsiler konusunda derinlikli bir çalışmanın yapılmadığı görülmüştür. Bu eser üzerinde fiilimsiler konusunda çalışmanın faydalı olacağı düşünülmüştür. Orta Türkçe döneminde yer alan Harezm Türkçesi, Karahanlı Türkçesinden doğmuş ve yerini Çağatay Türkçesine bırakmıştır. Kısasü'l-Enbiyā'nın, Harezm Türkçesinin dil özelliklerini yansıtan önemli bir kaynak eser olduğu ortaya konulmuştur. Bu çalışmayla Kısasü'l-Enbiyā'nın içindeki fiilimsiler, dilbilim disiplini ölçüleriyle değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Bu tez çalışmasında Aysu Ata'nın Kısasü'l-Enbiyâ adlı eseri, kaynak eser olarak kullanılmıştır. Kısasü'l-Enbiyâ'da dört farklı isim-fiil eki, on farklı sıfat-fiil eki bulunduğu görülmüştür; en fazla örneğe ulaşılan fiilimsi çeşidi ise zarf-fiil olmuştur. Bu eserde elli altı zarf-fiil eki bulunmaktadır. Harezm Türkçesindeki bu zarf-fiil zenginliğinin Türkçenin o dönemdeki gelişmişliğinin ve anlatım imkânlarının genişlemiş olduğunun bir göstergesidir. Çalışmada, eserde yer alan fiilimsi ekleriyle ilgili örnek cümleler tespit edilmiş ve eklerin durumu incelenmiştir. Yapılan bu incelemede fiilimsiler;“Giriş”bölümünden sonra“İsim-Fiiller”,“Sıfat-Fiiller”,“Zarf-Fiiller”,“İsim Fiillerden Türeyen Zarf-Fiiller”,“Sıfat-Fiillerden Türeyen Zarf-Fiiller”,“Zarf-Fiil Ekleriyle Kurulan Birleşik Fiiller”olmak üzere altı ana başlık altında incelenmiştir.“Sonuç”bölümünde fiilimsilerle ilgili bulunan sonuçlar ortaya konulmuştur.“Kaynakça”bölümünde çalışmada faydalanılan kaynaklar gösterilmiştir.

Özet (Çeviri)

In this study, it was aimed to identify the verbs contained in Rabgūzī's work Kısasü'l-Enbiyā. Earlier studies on the work of Kısasü'l-Enbiyā suggested that Khorezmian Turkic Language be moved to an advanced level. Verbs that provide ease of expression in a sentence form side sentences. In the study of the studies on Kısasü'l-Enbiyā, it was observed that there was no depth study on verbs. It was thought that it would be useful to study verbs on this work. Khorezmian Turkic Language, which was located in the middle Turkish period, was born from Karakhanid Turkish and replaced by Chagatai. It has been revealed that Kısasü'l-Enbiyā is an important source work reflecting the linguistic features of Khorezmian Turkic Language. In this study, verbs in short-term Kısasü'l-Enbiyā were evaluated with the measures of the discipline of linguistics. In this dissertation, Aysu Ata's work Kısasü'l-Enbiyâ was used as a source work. Kısasü'l-Enbiyâ has four different gerund suffixes and ten different participle suffiixes, while the most recent type of verb has been gerundium. There are fifty-six gerundium octaves in this work. This gerundium richness in Khorezmian Turkic Language is an indication of the sophistication of the Turkish language at that time and the expansion of expression opportunities. Example sentences related to verb suffixes included in the work were identified and the status of suffixes was studied. In this review, verbs were examined under six main headings:“Gerunds”,“Participles”,“Gerundium”,“Gerundium Derived From Gerunds”,“Gerundium Derived From Participle”,“Compound Verbs Formed By Gerundium”after the“İntroduction”section. In the“Conclusion”section, the results found in relation to verbs are presented. In the“Bibliography”section, the sources used in the study are shown.

Benzer Tezler

  1. Rabguzi'nin Kısasü'l-Enbiya adlı eserinde isim söz varlığı incelemesi

    Analysis of the name organization in the brief of Rabguzi-Enbia

    ADEM SERHAT ÖZKAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AKARTÜRK KARAHAN

  2. Rabguzi'nin Kısasü'l Enbiya adlı eserinde insan yapımı nesne adları

    Man-made objects names in the Rabguzi's monuments of Qisasu'l-Anbiya

    ŞEYMA ÖZTEMİR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AKARTÜRK KARAHAN

  3. Rabgûzî'nin 'Kısasü'l-Enbiyâ' adlı eserinde yer alan mitolojik unsurlar

    Mythological elements in Rabgûzî's work 'Kısasü'l-Enbiyâ'

    EMİNE GİZEM YILMAZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Halk Bilimi (Folklor)Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ SERDAR DENİZ ÖZDEMİR

  4. ?Kısasü'l-Enbiyâ? da birleşik fiiller

    Compound verbs in Kısasü?l-Enbiyâ

    ERDEM BİLAL DAĞISTANLIOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2009

    Türk Dili ve EdebiyatıÇukurova Üniversitesi

    Türk Edebiyatı Bölümü

    PROF. DR. AYŞEHAN DENİZ ABİK

  5. Rabguzi'nin Kısasu'l-Enbiya'sı (Leningrad nüshası/398-527) inceleme-metin-dizin

    Rabguzi's Kısasu'l-Enbiya (The leningrad manuscript/398-527) analysis-text-index

    AYŞE BERİL KARA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ÖNAL KAYA