Lisans düzeyinde turizm işletmeciliği eğitimi alan öğrencilerde mesleki damga bilincinin mesleki bağlılık üzerindeki etkisi: Mesleki benlik saygısının aracı ve düzenleyici rolü
The impact of occupational stigma consciousness on occupational commitment amongst undergraduate tourism management students: The role of occupational self esteem as mediator and moderator
- Tez No: 672019
- Danışmanlar: PROF. DR. ORHAN AKOVA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Turizm, Tourism
- Anahtar Kelimeler: Mesleki Damga Bilinci, Mesleki Bağlılık, Mesleki Benlik Saygısı, Turizm İşletmeciliği, Turizm Eğitimi, Öğrenciler, Occupational Stigma Consciousness, Occupational Commitment, Occupational Self-Esteem, Tourism Management, Tourism Education, Students
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Turizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 164
Özet
Türkiye'de turizm işletmeciliği alanında eğitim almış olan kişilerin, turizm sektöründe çalışmadıkları ya da sektörde çalışmaya başladıktan bir süre sonra turizm sektöründen ayrıldıkları yapılan çeşitli araştırmalarda ortaya konmaktadır. Bu durumun ortaya çıkmasının sebepleri arasında turizm sektöründeki insan kaynakları uygulamalarının ve çalışma şartlarının bağlılık yaratmayacak derecede kötü olması (Baum, 2007; Kusluvan, Kusluvan, Ilhan ve Buyruk, 2010; Price, 1994; Woods, 1999); bireylerin kişilik özellikleri ve değerleri ile turizm sektörünün yapısal özelliklerinin ve gereklerinin uyuşmaması (Chalkiti ve Sigala, 2010; Davidson, Timo ve Wang, 2010; Kuşluvan ve Kuşluvan, 2004; Kusluvan v.d. 2010); turizm eğitimi veren okulların turizm sektöründe çalışma için gerekli olan bilgi ve beceriyi öğrencilerine yeterli ölçüde kazandıramamaları (Holden, Jameson ve Lashley, 2005); bireylerin turizm sektöründe çalışmaya başladıktan kısa bir süre sonra yönetici olacakları ve yüksek gelir elde edecekleri gibi yüksek bir beklenti içinde olmaları (Lu ve Adler, 2009), eğitim almış kişilerin sektördeki işlere göre fazla nitelikli olması (Orr, Murray, ve McKenna, 1992) gibi faktörler gösterilmektedir. Ancak turizmde mesleki bağlılığı etkileyebilecek olan mesleki damga bilinci ve mesleki benlik saygısı kavramları üzerinde yeterli araştırma yapılmamıştır. Bu çalışma, alan yazınındaki bu boşluğu doldurmak üzere, lisans düzeyinde turizm işletmeciliği eğitimi alan öğrencilerin mesleki damga bilincinin mesleki bağlılıkları üzerindeki etkisini tespit etmek ve mesleki damga bilinci ile mesleki bağlılık arasında mesleki benlik saygısının aracı ve düzenleyici rol oynayıp oynamadığını test etmek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada örnekleme yöntemi olarak tesadüfi olmayan örnekleme yöntemlerinden amaca göre örnekleme yöntemi tercih edilmiştir. Türkiye'de turizmin geliştiği dört bölgenin (Marmara, Ege, Akdeniz ve İç Anadolu) her birinden en eski ve eğitim dili Türkçe olan iki farklı üniversitenin turizm/konaklama işletmeciliği bölümlerinin 3. ve 4. sınıflarında okuyan ve en az 3 ay staj yapmış ya da sektörde çalışmış olan öğrenciler araştırmaya dahil edilmiştir. Veriler araştırma değişkenlerine ilişkin ölçeklerin ve demografik soruların yer aldığı anket aracılığı ile yüz yüze toplanmış ve analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre öğrencilerin önemli bir oranının turizm işletmeciliği mesleğine yönelik olarak mesleki damga bilincinin yüksek, mesleki benlik saygısının ve mesleki bağlılığının ise düşük olduğu tespit edilmiştir. Araştırma sonuçları incelendiğinde mesleki damga bilincinin mesleki bağlılığı olumsuz yönde etkilediği, ancak bu etkinin %95 güven aralığında istatistiki olarak anlamlı olmadığı, mesleki benlik saygısını ise çok güçlü bir şekilde olumsuz etkilediği tespit edilmiştir. Yine mesleki benlik saygısının mesleki bağlılığı pozitif yönde etkilediği ortaya çıkmıştır. Ayrıca mesleki damga bilinci ile mesleki bağlılık arasında mesleki benlik saygısının aracılık rolü oynadığı bulunmuştur. Bu sonuç turizm işletmeciliği mesleği ile ilgili damga bilincinin, öğrencilerin mesleki benlik saygısını güçlü bir şekilde olumsuz etkileyerek mesleki bağlılığını azalttığı hatta, mesleki benlik saygısının mesleki bağlılık üzerindeki olumlu etkisini toplamda olumsuza dönüştürdüğü anlamına gelmektedir. Öte yandan mesleki damga bilinci ile mesleki bağlılık arasında mesleki benlik saygısının düzenleyici rol oynamadığı görülmüştür. Bir başka deyişle mesleki benlik saygısının yüksek ya da düşük olması mesleki damga bilincinin mesleki bağlılık üzerindeki etkisini değiştirmemektedir.
Özet (Çeviri)
Research shows that tourism and hospitality management students who have received tourism management education either do not start working in the tourism sector after graduation or leave the sector after a few years work in the industry in Turkey. There are many reasons for low school to tourism sector transfer including poor human resources practices and working conditions unfavourable to employee commitment in the tourism sector (Baum, 2007; Kusluvan v.d. 2010; Price, 1994; Woods, 1999); incompatibility of the personality traits and values of individuals with the structural characteristics and requirements of the tourism sector (Chalkiti and Sigala, 2010; Davidson, Timo ve Wang, 2010; Kuşluvan and Kuşluvan, 2004; Kusluvan v.d. 2010); inability of schools to provide the students with the knowledge and skills required for working in the tourism sector (Holden, Jameson and Lashley, 2005); unrealistic and high expectations of students such as earning high income and becoming a manager right after the school (Lu and Adler, 2009), and overqualification of students in relation to jobs in the tourism and hospitality sector (Orr, Murray and McKenna, 1992). However, there has not been enough research on the concepts of occupational stigma consciousness and occupational self-esteem, which may affect occupational commitment in tourism. In order to fill this gap in the literature, this study was carried out to determine the effect of occupational stigma consciousness on occupational commitment of students who received tourism management education at undergraduate level and to test whether vocational self-esteem plays an moderator and mediator role between occupational stigma consciousness and occupational commitment. In the research, purposive sampling method, one of the non-random sampling methods, was chosen as the sampling method. Third and fourth year students, who had at least three months of on the job training or work experience, from two oldest tourism and hospitality management schools from four regions (Marmara, Aegean, Mediterranean and Central Anatolia), where tourism is developed most, have been included in the sample. The data were collected face-to-face through a questionnaire with scales and demographic questions related to the research variables and analysed. According to the results of the research, it was determined that a significant proportion of the students had a high level of occupational stigma consciousness and low level of occupational self-esteem and occupational commitment towards the tourism management occupation. When the results of the research are examined, it is determined that occupational stigma consciousness negatively affects occupational commitment, but this effect is not statistically significant in the 95% confidence interval. On the other hand, occupational stigma consciousness affects occupational self-esteem very strongly. It was also revealed that occupational self-esteem positively affects occupational commitment. It was also found that occupational self-esteem plays a mediator role between occupational stigma consciousness and occupational commitment. This result means that occupational stigma consciousness related to the tourism management occupation negatively affects the occupational self-esteem of the students and decreases their occupational commitment and even supresses the positive effect of the occupational self-esteem on the occupational commitment. On the other hand, it was seen that occupational self-esteem does not play a moderator role between occupational stigma consciousness and occupational commitment. In other words, high or low occupational self-esteem does not change the impact of occupational stigma consciousness on occupational commitment.
Benzer Tezler
- Turizm eğitimi alan öğrencilerin staj döneminde maruz kaldıkları mobbing (psikolojik yıldırma) ankara ilinde bir uygulama
The mobbing that the students come across at training period who take tourism education a research in the city, Ankara
ERCAN TUTAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SERDAR TARAKÇIOĞLU
- Yükseköğrenim düzeyinde turizm eğitmi veren vakıf ve devlet üniversitelerindeki staj uygulamalarına yönelik karşılaştırmalı bir analiz: Ankara ili örneği
A comparative analysis of internship practice in tourism management programs of state and foundation universities: The case of Ankara province
RECAİ GÖREN
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. PARS ŞAHBAZ
- Lisans düzeyinde turizm eğitimi alan öğrencilerin mesleki motivasyon düzeylerinin incelenmesi
The research of the business motivation level of the tourism students
HAYDAR ASAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Eğitim ve ÖğretimSakarya ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. CEYLAN GAZİ UÇKUN
- Ortaöğretim düzeyinde turizm eğitimi alan öğrencilerin beceri eğitimine bakış açılarının değerlendirilmesi
Evaluating the perspectives of the secondary - level students receiving tourism education on skills training
RAŞİT ÇEVİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ARZU KILIÇLAR
- Lisans düzeyinde turizm eğitimi alan öğrencilerin uygulama oteli algıları: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi örneği
Training hotel perception of tourism bachelor degree students: The case of Eskişehir Osmangazi University
ÖZEL KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
TurizmEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SAADET PINAR TEMİZKAN