19. yüzyıl Türk romanında annelik olgusu (1870-1900)
The phenomenon of motherhood in the 19th century Turkish novel (1870-1900)
- Tez No: 673808
- Danışmanlar: PROF. DR. HÜLYA ERAYDIN ARGUNŞAH
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: 19. Yüzyıl Türk Romanı, Annelik Olgusu, İkame Anneler, Toplumsal Öksüzlük ve Yetimlik Metaforu, Bireyleşme, 19th Century Turkish Novel, Motherhood, Substitute Mothers, Social Orphanhood Metaphor, Individualization
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeni Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 345
Özet
19. Yüzyıl Türk Romanında Annelik Olgusu (1870-1900), kaynağını edebiyattan alan tarih, sosyoloji, felsefe ve psikanaliz gibi alanlardan da beslenen disiplinler arası bir çalışmadır. 1870-1900 yılları arasında yayımlanmış 46 Türk romanı üzerinden sürdürülen bu çalışmada, sosyolojik, psikanalitik, feminist eleştiri, alımlama estetiği ve hermenötik yöntemden faydalanılmış, çoğulcu (eklektik) bir yaklaşım benimsenmiştir. Çalışma, Osmanlı'da Kadınlık ve Annelik, 19. Yüzyıl Türk Romanında Annelik Olgusunun Görünümleri, Annesizlik ve İkame Anneler ve Toplumsal Öksüzlük ve Yetimlik Metaforu başlıklarını içeren dört ana bölümden oluşmuştur. Kadın, dönem romanlarına özellikle anne rolüyle dâhil edilmesine karşın erken ölmüş, cahil, zayıf, silik, yetersiz, iradesiz, tecrübesiz anne figürleriyle romanlar ciddi bir annesizlik durumunu göstermektedir. Anne için yaratılan bu bilinçli yokluğun, döneme ilişkin önemli sosyal karşılıkları vardır. Bu tez çalışması, romanların geneline hâkim olan annesizliği sosyal bir olgu olarak okumayı ve anlamlandırmayı amaçlamıştır. Siyasi otorite kaybı, dönemin romanlarına babanın kaybı metaforu ile yerleştirilirken, yok gibi kurgulanmış anneliklerle eril otoriteyi yitiren, ancak hatalar ve tavizlerle varlık gösterebilen feminenleşmiş devlet adamları simgeleştirilmiştir. Romanlarda, ailenin sorumluluklarını üstlenemeyen ve bir otorite kuramayan anne ile mutlak otoritesini kaybetmiş, asırların birikimini idare edemeyen dolayısıyla bu yönleriyle dişile yaklaşan devlet adamı eşitlemesinin kurulduğu görülmüştür. Babanın kaybıyla aile idaresinin anne denetimine geçmesi, eril boyutlarını yitiren toplumsal yapının dişilleşmesi, eril düzenin yerini dişil düzenin alması demektir. Osmanlı, aslında kendi eril kimliğiyle sorunlu olmasına karşın, ulusal endişe sembolik olarak kadın kimliği/annelik üzerinden, dolayısıyla cinsel kodlar üzerinden yansıtılmıştır. Romanlarda öğretmen rolünü üstlenmiş müşfik babalarla yeni bir babalık konumu, bekâr ve kültürel annelik ile geleneksel annenin yerine yeni bir annelik konumu önerilmiştir. Toplumsal öksüzlük ve yetimliğin giderilmesi ve devletin kurtuluşu için bu konumlar önemli teklifler olarak değerlendirilmektedir.
Özet (Çeviri)
The Phenomenon of Motherhood in the 19th Century Turkish Novel (1870-1900) is an interdisciplinary study that takes its main source from literature and is fed by fields such as history, sociology, philosophy and psychoanalysis. In this study, which is carried out on 46 Turkish novels published between 1870-1900, sociological, psychoanalytic, feminist criticism, aesthetics of reception and hermeneutic method were used and a pluralist (eclectic) approach was adopted. The study consists of four main sections, including the titles of Womanhood and Motherhood in the Ottoman Empire, The Appearances of Motherhood in the 19th Century Turkish Novel, Motherlessness and Substitute Mothers, and Social Orphanhood and Orphanhood Metaphor. Although women are included in the novels of the period especially as a mother, the novels with mother figures who died prematurely, ignorant, weak, incompetent, weak-willed and inexperienced, show actually a serious state of motherlessness. This conscious absence created for the mother has important social implications for the period. This thesis aims to read and make sense of motherlessness as a social phenomenon, which dominates the novels in general. While the loss of political authority was placed in the novels of the period with the metaphor of the loss of the father, feminized statesmen who lost their masculine authority were symbolized with motherhoods that fictionalized as if could only exist through mistakes and concessions. In the novels, it has been seen that the equality of the mother, who can't assume the responsibilities of the family and establish an authority, and the statesman who has lost his absolute authority, who can't manage the accumulation of centuries, and therefore approaches the feminine in these aspects. With the loss of the father, the family administration comes under the control of mother, the feminization of the social structure that has lost its masculine dimensions, and the replacement of the masculine order by the feminine order. Although the Ottoman Empire was actually problematic with its masculine identity, the national concern was symbolically reflected through female identity/motherhood, hence sexual codes. In the novels, it's suggested that a new fatherhood position with benevolent fathers who have assumed the role of teachers, and a new motherhood position instead of the traditional mother with single and cultural motherhood. These positions are considered as important proposals for the elimination of social orphanhood and the salvation of the state.
Benzer Tezler
- 19. yüzyıl Türk romanında muhafazakârlık
Conservatism in the 19th century Turkish novel
ERDEM DÖNMEZ
Doktora
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLSEMİN HAZER
- 19. yüzyıl Türk romanında derinliğin keşfi
The discovery of depth in the 19th century Turkish novel
DAMLA ŞENGÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HANDAN İNCİ ELÇİ
- 19. yüzyıl Türk romanında kadının gündelik yaşamı
Daily life of women in the 19th century Turkish novel
CENNET ALTUNDAŞ
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜZİN GONCA GÖKALP ALPASLAN
- 19. yüzyıl Türk romanında okuma kültürü
Reading culture in the 19th century Turkish novel
ÖZGE AKSOY SERDAROĞLU
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜZİN GONCA GÖKALP ALPASLAN
PROF. DR. NESRİN KARACA
- 19. yüzyıl Türk romanında gençlik
Youth in 19th century Turkish novel
MEHMET EMİR KALELİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KORAY ÜSTÜN