Geri Dön

20. yüzyıl başı Türkiye ve İran mimarisinde modern ve milli kavramlarının incelenmesi

A study on the modern and the national notions in the architecture of Iran and Turkey on the beginnings of the 20th century

PDF İndir

  1. Tez No: 674986
  2. Yazar: FARIVASH GHANADIMARAGHEH
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. HİLAL TUĞBA ÖRMECİOĞLU
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Mimarlık, Architecture
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2021
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 144

Özet

19. yüzyılda Batı'da başlayan ve endüstri devrimiyle birlikte tüm dünyada etkili olan iki önemli kavram olarak modernlik ve millilik, kısa sürede her alanda olduğu gibi mimarlıkta da karşılığını bulmuştur. 19. yüzyıl boyunca Avrupa'da yaşanan stil savaşları, birçok yeniden canlandırmacı mimari stil ile tarihin mimarlıktaki milli yansımalarının arandığı bir biçim arayışına dönüşmüştür. 20. yüzyılın ilk yarısında ise tarih ve yerel ile arasına bir sınır koyma iddiasındaki modern mimari stil bir yandan tüm dünyada yükselişini yaşarken, diğer yandan da modern mimarinin yarattığı evrensel dilin tekdüzeliği ile ilgili eleştiriler ve farklı yerlere uygunluğu konusunda ilk sorgulamalar başlamıştır. Zamanla uluslararası stil adıyla anılmaya başlayacak modernist mimarlık kanonu ve sonucunda ortaya çıkan bir örneklik nedeniyle modern mimarlığa tepki olarak yeni tarzlar da oluşmaya başlamıştır. Modernizm ile aynı dönemde yükseliş yaşayan milliyetçilik kavramı, farklı ülkelerde ortaya çıkan yeni mimari tarz arayışlarında çeşitli biçimlerde kendini göstermiştir. Her ne kadar farklı ülkelerin mimarlığına özgün biçimlerde yansısa da bu millilik arayışlarının ana hedefi, her bölgede aynı mimari dilin uygulanmasını reddederek, her ülkede yerel değerlere önem veren modern ve özgün mimarilerin uygulanmasıdır. 19. yüzyıl sonu ve 20. yüzyıl başlarında modernizmin yükselmesi aynı zamanda ile milliyetçilik ile birlikte etkili olduğundan, birbirine zıt gibi görünen bu iki fikri uzlaştırma çabaları da modernist değişimlerin yükselişi ile özellikle modernizmin çeperindeki ülkelerde belirginlik kazanmıştır. Dolayısıyla, 20. yüzyıl başlarında Orta Doğu ülkelerinde modernleşme hareketlerinin yükselişi, beraberinde milliyetçi yaklaşımları da getirmiştir. Bu dönemde İran'da ve Türkiye'de“modernizm”ve“milliyetçilik”kavramlarının yükselişine ivme kazandıracak benzer siyasi ve sosyal koşullar yaşanmaktadır. Her iki ülkede de yakın yıllarda ulus devletlerinin kurulurken ve benzer idealleri paylaşan reformist liderler etkisiyle paralel modernleşme hamlelerinin yapılırken, iki ülkenin mimarlık ortamlarında da dikkat çekici mimari yorumlar gerçekleşmiştir. Yeni ve çağdaş bir sosyal hayatı destekleyecek modern mekân kurgusuna sahip, ülkelerin imkânları dâhilinde modern malzeme ve teknolojiyle inşa edilmeye çalışılan bu yapılardan aynı zamanda modern ulusun inşası çalışmalarını temsil etmesi beklenmekte ve bu durum dönem mimarlarının en büyük ikilemini oluşturmaktadır. Vartan Hovanessian, Sedad Hakkı Eldem, Andre Godard, Mimar Kemalettin Bey, Karim Taherzadeh Behzad, Vedat Tek, Nikolai Markov, Bruno Taut, Mohsen Foroughi ve Giluio Mongeri gibi dönemin II öne çıkan mimarlarınca tasarlanan yapılar dönemin yeni sosyal hayatının ihtiyaçlarını karşılayabilecek modernlikteyken, aynı zamanda ülkenin değerleri ile de özgünlük kazanmıştır. Bu açıdan bu yapılar hem mimarlıkta modernlik ve millilik kavramlarının uzlaştırılması ikilemini yansıttıkları, hem de dönemin ikircikli ideallerini yapısal çevreye yansıtmaya çalıştıkları için erken Cumhuriyet ve Pehlevi dönemi mimari eserleri arasında ön plana çıkmakta ve simgesellik kazanmaktadır. Bu tez çalışmasında 20. yüzyılın ilk yarısında İran ve Türkiye'deki ikircikli reformist ideallerin yapılı çevreye yansıma biçimleri karşılaştırılarak, benzerlik ve farkların ortaya konulması amaçlanmıştır. Çalışmada modernlik ve millilik ikilemini tasarımlarında ve/veya söylemlerinde ön plana çıkaran her iki ülkenin öne çıkan dönem mimarları belirgin eserleri ile birlikte ele alınmıştır. Tez kapsamında ele alınan mimarlar ve yapıları kendilerine özgün modernist ve milli özellikleri ile değerlendirilmiş; ikili karşılaştırmalar şeklinde gerçekleştirilen değerlendirmede mimarların seçimi farklı olsa da birbirleriyle dikkat çekici ortak yönleri bulunanlara odaklanılmıştır. Bu kapsamda Vartan Hovanessian (1896-1982) ile Sedad Hakkı Eldem (1908-1988), Andre Godard (1881- 1965) ile Mimar Kemalettin Bey (1870-1927), Karim Taherzadeh Behzad (1888-1963) ile Vedat Tek (1873-1942), Nikolai Markov (1882 -1957) ile Bruno Taut (1880-1938) ve Mohsen Foroughi (1907-1983) ile Giulio Mongeri (1875-1953) ikili olarak ele alınmış ve karşılaştırılmalı olarak değerlendirilmiştir. Çalışmanın kapsamı, modern ve milli kavramların yükseldiği ve kendi şahsiyetlerinde özgün bir reformist iklim yaratan Atatürk ve Rıza Pehlevi'nin iktidarları ve onların ardından etkilerinin kısmen devam ettiği süreyi kapsayacak şekilde 20. yüzyılın ilk yarısı ile sınırlandırılmış olup çalışmada karşılaştırmalı metot kullanılarak her iki ülke literatürüne katkı sağlayabilecek bilgilere ulaşılması hedeflenmiştir.

Özet (Çeviri)

The Industrial Revolution in the 19th century caused the rise of modernism and nationalism in the whole world; after a short time, these two notions started to be effective in the architectural area as well as other areas. With the revivalism architecture in the 19th century in Europe, the history of each country has been used in the nationalist movements. In the first half of the 20th century the boundary between regionalism and history was increasing in all the countries. On the other hand, the criticisms about the uniformity, which was created by the universal language of modern architecture, have increased and the questions about it have started to be asked by a lot of people. By that time, the modernist style of architecture, which was also known as the international style, started to be formed and soon after that it started to be rejected; therefore, some new styles have been formed. The nationalism notion, which was rising in a parallel way with the modernism notion, has been formed in different styles in various countries. Despite the fact that the nationalist movements have been formed as some unique style of each country, the main goal of them was the same and that was the rejection of using the same architectural style in everywhere and forming an architecture that is unique and is considering the local values. In the last years of the 19th century and the early 20th century modernism and nationalism were rising together. Therefore, these two notions, which seem opposed, started to compromise with each other in the countries that were facing modernization and its changes. Hence, in the early 20th century, the Middle Eastern countries faced the nationalism movements with the modernization movements. In these times, İran and Turkey were facing some similar political and social conditions which would cause the rise of these two notions:“modernism”and“nationalism”. In both of these countries in the close periods the new governments have been built and the leaders of these governments have shared the similar ideologies about the modernist reforms. Meanwhile the architectural areas of these countries have been striking too. The main dilemma of the architects in this period was the desire to design buildings, which were able to answer the new and modern needs of the modern lifestyle, by using modern technologies and also represent the national identity of their country in that time. Vartan Hovanessian, Sedad Hakkı Eldem, Andre Godard, Mimar Kemalettin Bey, Karim Taherzadeh Behzad, Vedat Tek, Nikolai Markov, Bruno Taut, Mohsen Foroughi and Giluio Mongeri were the architects who designed the buildings which were able to be used in the new and modern life of that period, also they had been unique because of representing some values of these countries. Therefore, because of the IV combination of modern and national notions, reflecting the ideologies of Turkey's Early Republican period and İran's Pahlavi period, these architects and their buildings are symbolic examples. In this thesis, the similar and different aspects of the reformist ideologies, which have been reflected in the architectural area of the early 20th century, have been examined. In this way the architects who have represented the modern and national ideologies in their works have been researched with their famous projects. In this study the mentioned architects and buildings have been analyzed by their unique modernist and nationalist style. The chosen names have been compared by each other because of their various similarities; however, the chosen similarity means to be the most effective one and that is how the dual architect names and buildings have been chosen. Therefore, Vartan Hovanessian (1896-1982) and Sedad Hakkı Eldem (1908-1988), Andre Godard (1881- 1965) and Mimar Kemalettin Bey (1870-1927), Karim Taherzadeh Behzad (1888-1963) and Vedat Tek (1873-1942), Nikolai Markov (1882 -1957) and Bruno Taut (1880-1938), Mohsen Foroughi (1907-1983) and Giulio Mongeri (1875-1953) are the names which have been analyzed by the dual comparison style. The scope of this study was limited by the first half of the 20th century when the modern and national notions were rising at the same time as when the two reformist leaders, Atatürk and Reza Pahlavi, were causing major changes in both countries; the aim of this study is reaching some beneficial information about the architectural history of both countries by using the comparison metodology.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    82175

    Turkish-Russian relations in historical perspective and in new security environment: An approach referenced to NATO entargement

    Başlık çevirisi yok

    İHSAN BAKAR

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    1999

    Uluslararası İlişkilerMarmara Üniversitesi

    Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. CENGİZ OKMAN

  2. Tez No

    619028

    Production of olives, figs and other crops in Western Anatolia in the Late Ottoman Empire and the early Turkish Republic

    Batı anadolu'da 19.yüzyıl sonu ve 20. yüzyıl başında zeytin, incir ve diğer bazı tarım ürünlerinin üretimi

    MÜZEYYEN PINAR GÜNGÖR

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2016

    Tarihİstanbul Bilgi Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. BAŞAK TUĞ ONARAN

  3. Tez No

    226607

    Manifestations of gendercidal trauma in the short stories of Kirkor Ceyhan

    Kirkor Ceyhan'ın kısa hikayelerindeki cinsiyet odaklı travma çeşitlemeleri

    ALAETTİN ÇARIKCI

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2008

    Türk Dili ve EdebiyatıSabancı Üniversitesi

    Disiplinlerarası Bölümü

    YRD. DOÇ. DR. HÜLYA ADAK

  4. Tez No

    863217

    Türkiye'de Neo-Şamanik ritüeller ve müzik

    Neo-Shamanic rituals and music in Turkey

    SULTAN BİLGET GÜÇLÜER

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    MüzikANKARA MÜZİK VE GÜZEL SANATLAR ÜNİVERSİTESİ

    Müzikoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SERDAR ERKAN

  5. Tez No

    414689

    A Key to understanding the Anatolian demography: The Missionary Review of the World (1878 - 1922)

    Anadolu demografisini anlamak için bir anahtar: The Missionary Review of the World (1878 - 1922)

    NAZLI ÖZÇELİK ÖNSEL

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2015

    Tarihİstanbul Bilgi Üniversitesi

    Kültürel İncelemeler Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AYHAN AKTAR

Geri Dön