Mariot: an authoring framework for creating iot applications with mobile augmented reality
Marıot: mobil artırılmış gerçeklik ile nesnelerin interneti uygulamaları üretmek için bir yapılandırma çerçevesi
- Tez No: 676161
- Danışmanlar: DOÇ. DR. GÖKHAN İNCE
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrol, Computer Engineering and Computer Science and Control
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bilgisayar Mühendisliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 107
Özet
2008 yılının sonunda, dünya çapındaki kişisel bilgisayar sayısı zaten 1 milyarı aşmıştır. Bu sayı 2015 yılının sonunda ikiye katlanmıştır ve hızla artmaya devam etmektedir. Sadece 2021 yılının ilk yarısında bile 100 milyondan fazla bilgisayar satılmıştır. Bilgisayarlar eğitim, eğlence, işyerleri ve evlerde sıklıkla kullanılanılmaktadır. Lieberman ve meslektaşları insan-bilgisayar etkileşimi alanının yalnızca sistemlerin kullanımını kolaylaştırmakla kalmayıp, aynı zamanda sistemlerin geliştirilmesini de kolaylaştırmayı hedefleyeceğini belirtmektedirler. Sürekli değişmekte ve daha ziyade gelişmekte olan teknoloji kullanım eğilimlerine ayak uydurmanın bir yolunun ise, sistemlerin ilk tasarım aşamasına kullanıcı katılımını teşvik etmek olduğunu öne sürmektedirler. Bu motivasyonla Son Kullanıcı Geliştirme tanımını yapılmıştır. Bu yaklaşım, yazılım kullanıcılarının yazılım geliştiricileri olarak hareket etmelerini sağlayan bir dizi yöntem, teknik ve araç olarak tanımlanmaktadır. Teknoloji devrimleri büyük paradigma değişimleri yaratmıştır. Dijital devrim olarak da bilinen internetin lansmanı ile dünyada benzeri görülmemiş bir dönüşüm yaşanmıştır. Bununla birlikte makine öğrenimi ve veri bilimi tarafından desteklenen akıllı otonom sistemlerdeki gelişmeler çeşitli süreçlere entegre edilmiştir. Büyük veri, simülasyon, artırılmış gerçeklik, nesnelerin interneti, bulut bilişim ve otonom robotlar gibi teknolojiler bir araya getirildiğinde, haneler, fabrikalar, hastaneler, ulaşım ve şehirler dahil olmak üzere çeşitli ortamlarda insanlar yerine akıllı sistemler kararlar verebilir. Artırılmış gerçeklik (AG), kullanıcının etkileşime geçtiği ortamın daha zengin bir temsilini oluşturmak için bilgisayar tarafından oluşturulan öğeleri kullanıcıların gerçek dünya görüşü üzerine yerleştiren bir teknolojidir. Dijital ortamda üretilen verileri kullanıcının gerçek dünyaya ilişkin algısının üzerine ekler. Bu çalışmanın merkezinde yer alan ikinci bileşen ise Nesnelerin İnterneti'dir (Nİ). Nİ, çevremizdeki her şeyi internete bağlama kavramı olarak tanımlanabilir. Bu kapsamda her şey, veri toplayabilen şeyler (yani sensörler) veya kullanıcı komutlarına dayalı eylemleri gerçekleştirebilen şeyleri (yani cihazları) kapsar. İki farklı teknoloji eş zamanlı çalışabilirse ve birbirlerini tamamlarsa birleştirilebilir. Bu birleşim sayesinde genellikle her iki teknolojinin avantajlarından yararlanılabilir ve teknolojileri ayrı ayrı kullanılmasından kaynaklanan zayıflıklar ortadan kaldırılabilir. Bu çalışma, AG ve Nİ teknolojilerinin birleşimi ile bir son kullanıcı geliştirme platformu oluşturmayı hedeflemektedir. Nİ cihazları genellikle kullanıcının ortamında sürekli olarak çalışır. Veri güdümlü bir ortamda, kullanıcılara veriler sunulmalı ve kullanıcılar cihazlarla sezgisel bir şekilde iletişim kurabilmelidir. Dolayısıyla bu çalışmada etkileşim yüzeyinin de 3 boyutlu alan olması gerektiği gösterilmektedir. Bu konsepti daha iyi açıklamak için, oturma odasında oturan bir kullanıcının odadaki termostat ayarını gözlemlemek ve değiştirmek istediği bir senaryo örnek alınabilir. Kullanıcı mobil AG uygulamasını koşturup mobil cihazını termostata doğru çevirdiği takdirde, bağlam duyarlı AG arayüzü güncellenir ve kullanıcıya termostatın güncel ayarı ve kontrolörü sunulur. Bu sayede kullanıcı sanal kaydırmalı denetleyiciyi kullanarak oda sıcaklığını ayarlayabilir. Daha sonra kullanıcı mobil cihazını ışığa doğru çevirebilir. Arayüz yeniden adapte olur ve bu sefer ışık kontrol seçenekleri görüntülenir. Bu sayede kullanıcı çevresinde bulunan cihazların konumlarından faydalanarak kolaylıkla etkileşime geçebilir. Bu çalışmada, son kullanıcıya yönelik uçtan uca kişiselleştirilmiş akıllı bir ortam entegrasyonu için kod içermeyen mobil AG-Nİ çerçevesi önerilmiştir. Bu çerçeve kapsamında ev, hastane, fabrika gibi çok çeşitli ortamlara uyarlanabilir özelleştirilmiş uygulamalar oluşturmak için Nİ ağı, AG arayüz şablon oluşturucu, şablona dayalı gerçek zamanlı arayüz oluşturan dinamik mobil AG uygulaması, AG arayüzü ile Nİ cihazları arasında bir mesajlaşma protokolü ve entegrasyonu kod yazmadan gerçekleştirmek için gerekli soyutlamalardan oluşan bir platform oluşturulmuştur. Bu çalışmada bir ev ortamında bulunabilecek cihazlar ve sensörler kullanarak, önerilen platform kullanışlılık deneylerine tabi tutulmuştur. Yapılan literatür taramasında bu alanda bulunan çalışmaların çoğunun uygulama düzeyinde olduğuna rastlanmıştır. Kullanılabilirlik testleri yapan çalışmalar ise kod içermeyen son kullanıcı tarafından geliştirilen çözümler hedeflememektedir. Bu çalışmada önerilen çerçeve doğrultusunda kişiselleştirilmiş uygulamalar oluşturmak isteyen kullanıcılar kod yazmadan hedeflerine ulaşabilecektirler. AG uygulaması kullanarak Nİ cihazları ile etkileşime geçilen önerilen çerçeve Mobile Augmented Reality for Internet of Things (MARIoT), yani, Nesnelerin İnterneti için Mobil Artırılmış Gerçeklik olarak adlandırılmıştır. Sistemin ana bileşenleri üçe ayrılabilir. Akıllı ortam Nİ ağı, bir mikrodenetleyiciye bağlı sensörler ve cihazlardan oluşur. Sensörler, akıllı karar mekanizmalarında, analizlerde veya çeşitli makine öğrenimi uygulamalarında kullanılabilecek verileri toplar. Cihazlar ise bir arayüz aracılığıyla gönderilen kullanıcı komutlarını gerçekleştirir. Mikrodenetleyici sensör verilerini bir sunucuya göndermek ve cihazlara gönderilmek üzere kullanıcı tarafından işlenen komutlar için sunucuyu dinlemek üzere programlanmıştır. Yani, AG arabirimi ve Nİ ağı arasındaki mesajlar sunucu üzerinden aktarılır. Bu işlem görsel bir geliştirme aracı ile yapılmaktadır. Akış tabanlı geliştirme ortamında tasarlanan genel akışlar, son kullanıcının Nİ ağını kolaylıkla entegre etmesini sağlamaktadır. Sistemin üçüncü ve son bileşeni AG arayüzü şablon oluşturucusu ve mobil AG uygulamasıdır. Bu çalışma kapsamında AG arayüzü şablonu oluşturmak için bir web uygulaması önerilmektedir. Kullanıcı tarafından oluşturulan şablon mobil AG uygulaması tarafından gerçek zamanlı ve otomatik olarak oluşturulur. Sensörlerden gelen veriler, metin olarak görselleştirilir ve kullanıcılar, bir buton aracılığıyla cihazlara komut gönderebilir. Bu bileşenler, akıllı ortamlarla etkileşim için kişiselleştirilmiş AG uygulamaları oluşturmak için kullanılabilir. Bu sistemde Nİ öğeleri, bulut sunucu, ve AG motoru en alt katmanda yer alır. Bu teknolojileri doğrudan kullanmak için kullanıcının programlama bilgisine sahip olması gerekir. Sistemin ikinci katmanı, kullanıcıların kod yazmak zorunda kalmadan alt katman teknolojilerinden yararlanabilmeleri için önerilen soyutlamalardan oluşur. İkinci katmanda bulunan özelleştirilebilir akışlar, kullanıcının Nİ senaryoları oluşturmasını sağlar ve şablon oluşturucu ise kullanıcının Nİ sensörleri ve cihazlarıyla etkileşime girmesi için kişiselleştirilmiş bir AG arayüzü tasarlamasına yardımcı olur. Kullanıcı tarafından oluşturulan uygulamalar, mimarinin en üst katmanında yer alır. Bu çalışmada Nİ süreçlerini yönetmek için iki özelleştirilebilir görev akışı önerilmiştir. Nİ sistemini yapılandırmak için, kullanıcılar bu akışları çalışma alanlarına kolayca aktarabilir ve yalnızca cihazlara ve sunucuya özgü özellikleri yapılandırabilir. Veri Toplama akışı ortamda bir değişiklik olduğunda meydana gelen bir sensör okumasıyla tetiklenir. İkinci adımda sensörden alınan dijital çıktı, kullanıcı tarafından belirlenen bir mesaja dönüştürülür. Bu mesaj daha sonra verilerin tazeliğini belirtmek için bir zaman damgasıyla birleştirilir. Son adımda veriler bulutta bulunan sunucuya gönderilir. Görev Gerçekleştirme akışında ise Nİ cihazı, AG arayüzünden gelecek mesajlar için sunucuyu dinler. Bir mesaj geldiğinde akış tetiklenir. İkinci adımda, komutun mesaj içeriği ayrıştırılır. Üçüncü adımda cihaza gerekli kontrol sinyalleri uygulanır. Programlama bilmeyen kullanıcıların AG arayüzü oluşturmaları için tasarlanan şablon oluşturucu bir sürükle-bırak uygulaması olarak tasarlanmıştır. Kullanıcılar metin, buton ve resim olmak üzere üç farklı arayüz öğesi ekleyebilmektedir. Bu öğelerin görünümü, içeriği, veri kaynağı, ve hedef görseli düzenlenebilir. Tamamlanan şablonlar, daha sonra mobil uygulama tarafından kullanılabilmek için dışa aktarılabilir. Bu sistemin iki ucunun birbiri ile haberleşmesi için Message Queuing Telemetry Transport (MQTT) protokolü kullanılmıştır. Minimum kaynak kullanımında bulunan bu protokol, Nİ sistemleri için sıklıkla tercih edilmektedir. Haberleşme sistemi mesaj trafiğini kontrol eden sunucu, belirli konular altında mesajlar yayınlayan, ve yine belirli konular altında gönderilen mesajları dinleyen istemcilerden oluşmaktadır. Bu sistemde sensörler veri yayınlar. Cihazlar ise kullanıcı komutlarını dinler ve komutları gerçekleştirir. AG arabiriminde sensör verilerinin gösterildiği metinler sensörlerden gelen mesajları dinler ve gelen veriyi gerçek zamanlı olarak günceller. Kullanıcıdan komutları alan butonlar ise sunucuya mesaj yayınlar. Önerilen çerçevenin kullanılabilirlik deneyleri bir ev senaryosu kapsamında gerçekleştirilmiştir. Fotodirenç ve mikrofon Nİ sensörleri ve masa lambası ve masa tipi bir vantilatör ise Nİ cihazları olarak seçilmiştir. Sensör ve cihazların kontrolü için Raspberry Pi bilgisayarı tercih edilmiştir. Nİ cihazlarını kontrol etmek için akış tabanlı bir geliştirme ortamı olan Node-RED kullanılmıştır. Önerilen görev akışları Node-RED ile tasarlanmıştır. Mesajlaşma için Mosquitto MQTT uygulaması uyarlanmıştır. AG şablon oluşturucu web uygulaması HTML ve JavaScript (JQuery UI) kullanılarak oluşturulmuştur. AG arayüz uygulaması ise Vuforia AG kütüphanesi kullanılarak gerçeklenmiştir. Bu uygulama, şablon oluşturucunun çıktısını kullanarak gerçek zamanlı çalışan bir AG arayüzü oluşturmaktadır. Kullanılabilirlik deneyleri İstanbul Teknik Üniversitesi'nin Kullanıcı Deneyimi Laboratuvarında gerçekleştirilmiştir. İki adet görsel hedef, seçilen cihazlar ve sensörler deney odasında bulunan masaya yerleştirilmiştir. Ayrıca Nİ konfigürasyonu ve AG arayüz tasarımı için kullanılacak bir bilgisayar sağlanmıştır. Başlangıçta uzman kullanıcılarla iki pilot çalışma yapılmıştır. Pilot çalışmalardan elde edilen bilgiler doğrultusunda deney üzerinde revizyonlar yapılmıştır. Pilot çalışmaların çıktılarına göre bir görevi tamamlamak için verilen maksimum süre belirlenmiştir. Daha sonra seçilen katılımcılarla kullanılabilirlik testleri yapılmıştır. Katılımcıları seçmek için bir anket tamamlamaları istenmiştir. Katılımcılar, AG deneyimi, Nİ deneyimi, akıllı ev deneyimi ve bilgisayar veya mobil cihaz günlük kullanım sürelerine göre seçilmiştir. Bilgisayar mühendisliği, tekstil mühendisliği ve genetik mühendisliği gibi farklı alanlardan, 18 ve 26 yaş aralığında 9 katılımcı (3 erkek, 6 kadın) ile kullanılabilirlik testleri yapılmıştır. Katılımcılar arasında araştırma görevlileri, lisans öğrencileri, yüksek lisans öğrencileri ve mühendisler vardır. Deneyler hem platformun uçtan uca kullanılabilirliğini hem de Nİ sensörleri ve cihazlarıyla etkileşim için bir AG arayüzünün kullanılabilirliğini değerlendirmek için tasarlanmıştır. Kullanıcılar üç farklı görev tamamlamak için platform ile etkileşime geçmiştir. Öncelikle katılımcılara sistem hakkında kısaca bilgi verilmiştir. Ardından Node-RED için bir eğitim ve uygulama aşaması gerçekleştirilmiştir. Eğitim aşamasında, katılımcılardan genel görev akışlarının kullanımını detaylandıran bir video izlemeleri istenmiştir. Ardından, kullanıcılar Veri Toplama akışını ve Görev Gerçekleştirme akışını içe aktarıp düzenleme alıştırması tamamlanmıştır. Node-RED, mevcut bir geliştirme aracı olduğundan bu çalışmada kullanıcıların Node-RED değerlendirmesi söz konusu değildir. Bu sebepten eğitim aşaması gerçekleştirilmiştir. Araştırma konusu Node-RED'i temel düzeyde kullanabilen bir insanın önerilen çerçevede kolaylıkla AG uygulama oluşturabilmesi ve kullanmasıdır. Bu çalışmada kullanıcıların sistemi ne kadar sezgisel bulduklarıyla ilgilenilmiştir. Bu yüzden şablon oluşturucu veya mobil AG arayüzü hakkında bir eğitim yapılmamıştır. Kullanıcılar, test sırasında ilk kez şablon oluşturucu ve AG arayüzü ile etkileşime geçmiştir. İlk görev (Görev 1) sensörlerin ve cihazların konfigürasyonu olarak tanımlanmıştır. Görev 1.1'de, kullanıcılardan bir sensör için bir Veri Toplama akışını içe aktarmaları ve yapılandırmaları istenmiştir. Görev 1.2'de, kullanıcılardan bir cihaz için bir Görev Gerçekleştirme akışını içe aktarmaları ve yapılandırmaları istenmiştir. Sonraki görev (Görev 2), şablon oluşturucuyu kullanarak bir AG arayüzü şablonu tasarımı olarak tanımlanmıştır. Görev 2.1'de, kullanıcılara AG arabirim öğelerinin iletişim kuracağı sunucu ayrıntılarını yapılandırmaları talimatı verilmiştir. Görev 2.2'de, kullanıcılardan tuval üzerine iki etiket yerleştirmeleri istenmiştir. Etiketler, Görev 1.1'de sensörlere atanan konulara abone olacak şekilde yapılandırılmalıdır. Görev 2.3'te, kullanıcılardan tuvale 4 düğme eklemeleri ve düğmeleri iki cihaz için Açma/Kapama düğmeleri olarak yapılandırmaları istenmiştir. Düğmeler, Görev 1.2'de cihazlerin abone olduğu konuyu yayınlayacak şekilde yapılandırılmalıdır. Her UI öğesi için bir işaretçi resmi yüklenmiştir. Bir öğe, atanan işaretçisi kamera görünümündeyken görünür hale gelir. Kullanıcı bir şablon tasarlamayı bitirdiğinde, dışa aktarılabilir. Görev 2'deki kullanıcı tarafından tasarlanan şablon, son görevde (Görev 3) mobil AG uygulaması tarafından otomatik olarak oluşturulur. Bu görevde kullanıcılardan mobil cihazı farklı hedeflere karşı tutmaları ve sensör gözlemleri ve kontrol cihazları yapmaları istenmektedir. Her görevden sonra kullanıcılardan bir Senaryo Sonrası Anketi (ASQ) doldurmaları istenmiştir. Son olarak, kullanıcılar bir Sistem Kullanılabilirlik Ölçeği (SUS) ile uçtan uca sistemi değerlendirmeye davet edilmiştir. Katılımcılara Görev 1.1'i tamamlamaları için 180 saniye ve Görev 1.2'yi tamamlamaları için 120 saniye verilmiştir. Açıkçası, çoğu kullanıcı görevleri çok az eğitimle başarıyla tamamlayabilmiştir. ASQ tarafından verilen Görev 1 ile ilgili genel memnuniyet 4.81/5.00'dir. Kullanıcılara Görev 2.1 için 45 saniye, Görev 2.2 için 180 saniye ve Görev 2.3 için 420 saniye verilmiştir. Kullanıcılar web uygulamasını ilk kez görmelerine ve bu görev için herhangi bir eğitim verilmemesine rağmen, çoğu kullanıcı verilen süre içerisinde görevi başarıyla tamamlamıştır. Zamanında tamamlamayanlar da ilave zamanla görevleri tamamladılar. Görev 2 ile ilgili genel memnuniyet 4.74/5.00 olmuştur. SUS sistemin uçtan uca değerlendirme sonuçlarını özetlemektedir. Genel olarak, kullanıcılar sistemden memnun olduklarını belirtmişlerdir, ancak bazıları sistemin kullanıcıların öğrenmesini gerektirdiğini düşünmüştür. Genel SUS puanı 81.9 (A). Katılımcılarla yapılandırılmamış görüşmeler sırasında, birkaçı testi tamamladıktan sonra başarılı ve tatmin olduklarını hissettiklerini belirtmektedir. Kullanıcılar benzer bir sistemi kendi evlerinde de kullanmak istediklerini belirtmektedir. Önerilen çerçevenin kullanılabileceği senaryolar önermekten heyecan duymaktadırlar. Örneğin bir kullanıcı, kahve makinesi gibi mutfak aletlerini izlemek ve kontrol etmek için bu sistemi kullanmak istediğini belirtmektedir. Başka bir kullanıcı, daha da zengin bir sürekli etkileşim deneyimi için giyilebilir teknolojileri bu çerçeveye entegre etmenin potansiyelleri hakkında yorum yapmıştır. Gelecekte, kullanıcıların sistemden tam olarak yararlanabilmeleri için mimariye çok sayıda işlevsellik eklenecektir. Kullanıcıya sunulan desteklenen UI öğeleri kümesi, çeşitli grafik türlerini ve girişler için farklı yöntemleri (yani kaydırıcı girişi) içerecek şekilde genişletilmelidir. Ardından, başa takılan dişliler için destek entegre edilecektir. Son olarak, kullanıcı tanımlı uygulamaların kullanıcı için en uygun şekilde içeriğe duyarlı olabilmesi için sisteme birden çok bağlam farkındalığı yöntemi eklenecektir.
Özet (Çeviri)
The evolution of technology has brought about innovative solutions into every aspect of daily life. Technologies like Artificial Intelligence (AI), Robotics, Machine Learning (ML), Big Data, Augmented Reality (AR) and the Internet of Things (IoT) have become an integral part of education, work, and everyday routines. This study aims to bring together AR and IoT to create MARIoT, Mobile Augmented Reality (MAR) for the Internet of Things. MARIoT is a framework with which end users can develop MAR applications for interacting with IoT sensors and devices without having to write code. AR is the superimposition of digital elements onto the real world view of users. MAR systems are implemented on mobile devices such as tablets, and phones. IoT is the notion of connecting everything to the internet. The applications of both of these systems are endless. Numerous studies regarding both technologies individually exist in education, healthcare, and entertainment to name a few. When the integration of the two studies is in question, research on a Low-Code/No-Code (LCNC) end-to-end framework is premature. Implementational level studies exist in literature, however, there is need for a customizable framework. This framework is applicable to many fields, however in this thesis, the implementation domain was chosen as a smart home. MARIoT is aimed to help tech-savvy non-programmers develop AR-enabled IoT applications. The framework is composed of three major components. The first of these components is a smart home IoT network. This network consists of sensors, controllable devices, a microcontroller, and gateway devices. Customizable generic task flows developed in Node-RED was selected for this component of the system. Without having to program, users can import and customize flows that were created as part of a home automation library. The second component is an AR authoring tool web application. This drag and drop web application allows users to create a MAR User Interface (UI) on the canvas by dropping UI elements such as labels and buttons. These elements can be customized in terms of appearance, content, data source, and AR marker. The final constituent of the system is a Publish-Subscribe (pub-sub) messaging server to enable communication between the AR UI and the IoT system. This server enables controllable devices to listen for button presses coming from the AR UI. Also, labels placed on the AR UI listen for sensor readings and update in real time. Usability tests were conducted for 9 users at ITU User Experience (UX) Lab. Potential participants were screened for their experience with AR, IoT and Smart Home Automation Systems (SHAS). The test consisted of three tasks. The first task was to configure the IoT system using Node-RED. The second task was to design the AR UI. After completing these two tasks, the user was invited to test the generated AR UI for the third task. The evaluation metrics of the study include task completion rate, task time, number of errors, an After Scenario Questionnaire (ASQ) for each task, and a System Usability Scale (SUS) to evaluate the system overall. Most users were able to complete the tasks within the given time. All users eventually completed all of the tasks. The overall SUS score was 81.9 (A). Moreover, in light of unstructured interviews with participants, it was discovered that participants felt satisfied and accomplished after completing the tasks. Further iterations of the study will focus on developing a system with a wider choice of data modalities, more options for communication protocols used, and different types of compatible gear (such as head-mounted gear).
Benzer Tezler
- Miguel Angel Asturias'ın El Senor Presidente (Bay Başkan) ve Mario Vargas Llosa'nın La Fiesta del Chivo (Teke Şenliği) adlı romanlarında diktatörlük teması ve diktatör figürü
The Theme of Dictatorship and the Figure of Dictator in the Novels El Senor Presidente (Mr. President) of Miguel Angel Asturias and La Fiesta del Chivo (The Feast of the Goat) of Mario Vargas Llosa
NESLİHAN KADIKÖYLÜ
Doktora
Türkçe
2017
Batı Dilleri ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET NECATİ KUTLU
- Mario Castelnuovo-Tedesco'nun gitar müziğine katkılarının seçilen eserleri üzerinden incelenmesi
An analysis of Mario Castelnuovo-Tedesco's contributions to guitar music through his selected works
BATURHAN BAYRAM
- A study on an analysis of Margot Lee Shetterly's Hidden Figures: The American Dream and The Untold Story of The Black Women Who Helped Win The Space Race and comparison with the movie of the same title
Margot Lee Shetterly'nin Hıdden Fıgures: The Amerıcan Dream and The Untold Story of The Black Women Who Helped Wın The Space Race adlı eserinin incelemesi ve aynı adlı sinema filmi ile karşılaştırılması üzerine bir çalışma
MURAT GÖZÜBÜYÜK
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Amerikan Kültürü ve EdebiyatıVan Yüzüncü Yıl Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEKİ EDİS
- Yapısal adaletsizlik yaklaşımı kapsamında engelli hakları: Covıd-19 pandemisi dönemine ilişkin bir değerlendirme
Disability rights in the context of structural injustice: An evalution of Covid-19 pandemic
BURCU TUYGAN
- KSÜ Araştırma ve Uygulama Hastanesi polikliniklerine başvuran HBsAg pozitif hastalarda HDV pozitifliğinin serolojik ve moleküler yöntemler kullanılarak araştırılması ve bu tanı yöntemlerinin karşılaştırılması
KSU Research and Education Hospital, clinics, HDV positivity in patients positive for HBsAg by using serological and molecular methods investigation and comparison of the diagnostic methods
ADEM ÜNAL ULAKCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
MikrobiyolojiKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTıbbi Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT ARAL