Çocuk kitaplarında çevreci eleştiri üzerine bir inceleme
A review on ecocriticism in children's books
- Tez No: 676940
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ NURAN BAŞOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 127
Özet
İnsan, varoluşundan itibaren kendini doğanın bir parçası olarak değil sahibi olarak görmüştür. Hâlbuki doğanın imkânlarından yararlanmış, hayatının devamını doğa sayesinde sağlamıştır. Son yüzyılda bu düşünce daha da yaygınlaşmış, kalabalıklaşan insan nüfusu ile hem betonlaşma hem de kirlilik oldukça artmıştır. Bu durumda da ortaya çevre sorunları çıkmış ve bu sorunlar giderek önlenemez bir hal almaya başlamıştır. Günümüzde çevre sorunları artık sadece çevre bilimcilerin sorunu olmaktan çıkmıştır ve toplumun geniş bir kitlesini ilgilendirmektedir. Toplumların geniş bir kitlesine hitap eden en büyük araçlardan biri de edebiyattır. Edebi metinler ile bireylerde çevre bilinci konusunda farkındalık yaratılabilmektedir. İnsanın kendisini doğanın sahibi olarak görme düşüncesini redderek insan ve doğayı bir bütün kabul eden çevreci eleştiri kuramı, bu anlamda kullanılabilecek bir yaklaşımdır. Bu çalışmada, çocuk kitaplarında çevreci eleştirinin nasıl yer bulduğunu ortaya koymak amacıyla çevreci eleştiri ve çocuk edebiyatı ile ilgili literatür taranarak çocuk kitaplarında bulunması gereken temel ölçütler belirlenmiş ve bu bağlamda kitaplar incelenip değerlendirilmiştir. Nitel araştırma yöntemlerinden biri olan tarama modeli ile gerçekleştirilen araştırmanın verileri doküman incelemesi ile toplanmıştır. Çalışma grubunu ise doğa ve evren temasında yazılmış ve 5,6,7,8. sınıf düzeyindeki çocuk kitapları arasından araştırmacı tarafından seçilen sekiz kitap (Almarpa'nın Gizemi, Altınçayır Vadisi'nin Çocukları, Dış Dünya Gezisi, Kuytu Orman'da Neler Oluyor?, Nice Nine'nin Zeytini, Okyunus'a Özgürlük, Ortak Ruh, Son Çiçek) oluşturmaktadır. Çalışma grubundaki sekiz çocuk kitabı araştırmacı tarafından belirlenen çevreci eleştiri kuramı bağlamında çocuk kitaplarında bulunması gereken özelliklere göre detaylıca incelenmiştir. Bu özellikler incelemeye dönük ölçütler oluşturabilmek amacıyla özdeşim kurma, doğa sevgisi, doğa bilinci, doğanın yansıtılış şekli, modellenen benlik, dil kullanımı, estetik duyarlılık ve hayal gücü kazandırma olmak üzere yedi başlık altında toplanmıştır. Her bir başlık alt bir kategori olarak düşünülmüş ve bu başlıklara göre incelenen kitaplardan elde edilen bilgiler içerik analizi ile sunulmuştur. Sonuç olarak; bir kitap (Okyunus'a Özgürlük) dışında incelenen tüm kitaplarda okuyucunun özdeşim kurmasına uygun çocuk karakterlere yer verildiği görülmüştür. İncelenen tüm kitaplarda doğa sevgisine yer verilmiş ve çocuklara doğa bilinci kazandırmak amaçlanmıştır. Modellenen benlik bakımından tüm kitaplarda doğaya verilen zararlar karşısında susmayan, bilinçsiz ve kötü ruhlu insanlar ile mücadele eden çevreci karakterlerin öne çıkarıldığı görülmüştür. Dil kullanımı bakımından tüm kitaplarda çocukların yaş seviyesine uygun, açık ve anlaşılır bir dil tercih edildiği; estetik duyarlılık ve hayal gücü kazandırma bakımından ise üç kitap (Almarpa'nın Gizemi, Altınçayır Vadisi'nin Çocukları, Ortak Ruh) dışındaki tüm kitaplarda çocukların sanat duyarlılığı kazanabileceği görsellere yer verildiği görülmüştür.
Özet (Çeviri)
Since his beginning of existence, man has seen himself as the owner, not a part of nature. However, he benefited from the possibilities of nature and provided the progression of his life thanks to nature. In the last century, this idea has become more widespread and with the crowded human population, both uncontrollable buildings and pollution have increased considerably. In this circumstances environmental problems have arisen and these problems have gradually become inevitable. Today, environmental problems are no longer only the problem of ecologists. It also concerns a wide mass of the society. Literature is one of the greatest tool that appeal to a wide audience of society. Environmental awareness can be created in individuals through literary texts. The environmentalist criticism theory, which accepts human and nature as a whole by rejecting the idea of seeing oneself as the owner of nature, is an approach that can be used in this sense. In this study, in order to reveal the place of environmental criticism in children's books, the literature on environmental criticism and children's literature is scanned and the basic criteria that should be included in children's books is determined, and in this context, the books are examined and evaluated. The data of the research conducted with the general survey model, which is one of the qualitative research methods, is collected by document analysis. The study group consists of eight books selected by the researcher from among the 5th,6th,7th,8th grades level of children's books written on the theme of nature and the universe (Mystery of Alparma,Children of Altınçayır Valley,Outer World Trip,What's Happening in the Hidden Forest?,Nice Granny's Olive,Freedom to the Ocean,Common Spirit,The Last Flower).These eight children's books in the study group are examined in detail according to the features that should be found in children's books within the context of ecocriticism theory determined by the researcher. These characteristics are grouped under seven headings, namely identification, love of nature, nature consciousness, the way nature is reflected, the modeled self, the use of language, aesthetic sensitivity and imagination in order to create criteria for the examination. Each title is considered as a sub-category and the information obtained from the books, examined according to these titles, is presented with content analysis. As a result; It is seen that all of the books examined, except one book (Freedom to the Ocean), include child characters which are suitable for the reader to make identification of himself with. Love of nature is included in all of the books examined and it is aimed to give children an awareness of nature. In terms of the modeled self, it has been observed that environmentalist characters who do not keep silent in the face of damages to nature and struggle with unconscious and bad-spirited people are highlighted in all books. In terms of language use, it is observed that a clear and understandable language is preferred in all of the books that is suitable for the age level of children. Also it has been observed that all the books except for three books (Mystery of Almarpa, Children of Altınçayır Valley, Common Spirit) include visuals that enable children to gain artistic sensitivity in terms of gaining aesthetic sensitivity and imagination.
Benzer Tezler
- Resimli çocuk kitaplarında kültürel farklılıkların karakter tasvirlerine etkisi üzerine bir literatür incelemesi: 'Alaaddin'in Sihirli Lambası' örneği
A literature review on the effect of cultural differences on character descriptions in picture children's books: The example of 'Alaaddin's Magic Lamp'
NUR ÇİFTÇİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
ReklamcılıkKocaeli Üniversitesiİletişim Tasarımı ve Bilişim Teknolojileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALUK ARDA OSKAY
- 4-6 yaş resimli çocuk kitaplarında çocukluk anlayışının incelenmesi
The conception of childhood in picture books for 4-6 year old children
FATMA YOL
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiÇocuk Gelişimi ve Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NESLİHAN AVCI
- Resimli çocuk kitaplarında özel gereksinimi olan bireylerle karşılaşan çocukların görüşleri üzerine bir çalışma
A study on the opinions of children encountering individuals with special needs in picture books
CEREN YEŞİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve Öğretimİstanbul Medeniyet ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KEVSER KOÇ
- Türk çocuk edebiyatında doğa-çocuk ilişkisi
Nature-child relationship in Turkish children's literature
SÜMEYYE YAĞMUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimYıldız Teknik ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TALAT AYTAN
- 0-6 yaş grubu çocuk kitap illüstrasyonlarının analizi ve bir çocuk kitabı illüstrasyonu denemesi
Başlık çevirisi yok
HANDAN BARAL
Yüksek Lisans
Türkçe
1989
Güzel SanatlarHacettepe ÜniversitesiUygulamalı Sanatlar Ana Sanat Dalı
DOÇ. HÜSEYİN BİLGİN