Udi Şamlı Selim'in Kanto mecmuası (Çevriyazım ve güfte analizi)
Kanto magazine that written by Udi Şamlı Selim (Transcription and lyrics examination)
- Tez No: 677871
- Danışmanlar: PROF. DR. M. HAKAN CEVHER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Tulûat, kanto, kadın, mûsikî, Tulûat, Kanto, Women, Music
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Müziği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Müziği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 494
Özet
Çalışmamızda, kanto; 19. yüzyılın sonlarında İstanbul'un tiyatro ve eğlence ortamında ortaya çıkan, dönemin popüler konularını işleyen, genellikle bir kadın veya kadın kılığına girmiş erkekler tarafından icra edilen, müzik, dans ve doğaçlama öğelerini içeren bir tür olarak tanımlanmaktadır. Düettolar ise kantonun iki kişi tarafından icra edilen bir çeşidi olarak ele alınmaktadır. 1907 yılında Udi Şamlı Selim tarafından Kasbar Matbaasında basılmış olan Kanto Mecmuası'nın, 654 adet kanto ve düetto türünde güfte ihtiva etmesi bakımından literatürümüze katkı sağlayacağı düşünülerek eksiksiz bir şekilde Osmanlı Türkçesinden günümüz Türkçesine çevriyazımı yapılmıştır. Mecmua; konu, besteci, tür ve makam tasnifleriyle tablolar halinde arz edilmiştir. Çalışmamızda; Peruz (131 adet), Şamram (129), Küçük Virjini (53), Virjini (45) ve Küçük Eleni'nin (32) bu mecmuadaki bestelerinin, dönemin kadın besteci repertuvarı bakımından nicel olarak önem taşıdığı fikri savunulmaktadır. Mecmuada, en fazla“Çingâne”(39 adet),“Küplü”(34),“Acem”(31),“Efe”(28),“Arap”(25),“Çoban”(23),“Köylü”(20),“Sevda”(14),“Todi”(14),“Köçek”(10) konularında güftelerin bulunduğu, bu konuların dışında“Hovarda”,“Felek”,“Kabak”,“Çiftetelli”,“Muzikacılar”,“Hoppa”,“Serhoş”gibi eğlence hayatına yönelik ya da“Karnaval”,“Balo”,“Arnuvo”gibi batılılaşma sembolü olan konuların işlendiği tespit edilmiştir. Ayrıca“Laz”,“Kürt”,“Acem”,“Arap”gibi etnik köken belirten güftelerin olduğu da görülmektedir. Kanto ve düettoların Râst (159 adet), Hicâz (65), Hüzzâm (64), Nihâvend (58), Hüseyni (36), Segâh (30), Uşşâk (25), Sûznâk (18), Sabâ (13) gibi makamlarda bestelendiği, diğerlerine nazaran daha az sayıda olsa da Pençgâh, Bestenigâr, Müstear, Gülizâr gibi makamlarda da bestelenmiş olduğu nicel veriler halinde sunulmaktadır. Cumhuriyet Dönemi sonrası kanto sanatçılarımızdan Nurhan Damcıoğlu ile yapmış olduğumuz görüşmelerin ışığında kanto repertuvarının tulûat tiyatroları dönemindeki çeşitliliğini koruyamadığı ve eski kanto güftelerinin günümüze ulaşmasındaki en önemli aracın Udi Şamlı Selim'in yayımları olduğu sonucuna varılmıştır. Ek olarak Osmanlı Devleti'nin eğlence kültüründeki köçekçe ve tavşanca oyunları devrinin kapanıp, ağırlıklı olarak kadınlar tarafından icra edilen kantoların sahnelenmeye başlamasıyla birlikte eğlence mekanlarındaki kadın algısının ve değişime uğrayan ilişkilenme biçiminin toplumsal cinsiyet çalışmalarının konusu olduğu belirtilmiştir.
Özet (Çeviri)
In this thesis, kanto is described as a phenomena that appears at the end of 19th century in İstanbul's circle of entertainment. It is an act that was usually played by women, or crossdressing men, and it typically was about popular themes of the era. Kanto is a genre that contains elements of music, dance and improvisation whereas duetto can be described as a type of kanto that is performed by two artists at the same time. Kanto Mecmuası printed by Udi Şamlı Selim in Kasbar Press in 1907 was translated from the Ottoman Turkish to Modern Turkish in exact, since the journal contains 654 songs in kanto and duetto genres of the era. Motivation behind the translation was its potential contributions to the literature. The journal was presented as tables that contain theme, composer, genre and modes. This study argues that pieces from composers Peruz (131 pieces), Şamram (129 pieces), Küçük Virjini (53 pieces), Virjini (45 pieces) and Küçük Eleni (32 pieces) in the journal are of quantitative importance in terms of women composers' repertoire of that era. The most common themes in the journal are“Çingâne”(39 pieces),“Küplü”(34 pieces),“Acem”(31 pieces),“Efe”(28 pieces),“Arap”(25 pieces),“Çoban”(23 pieces),“Köylü”(20 pieces),“Sevda”(14 pieces),“Todi”(14 pieces),“Köçek”(10 pieces), along with other themes such as“Hovarda”,“Felek”,“Kabak”,“Çiftetelli”,“Muzikacılar”,“Hoppa”,“Serhoş”that refer to entertainment, and themes such as“Karnaval”,“Balo”,“Arnuvo”that can more be considered as symbols of westernization. Some other themes pointing towards ethnicities are also present in the journel, that include“Laz”,“Kürt”,“Acem”and“Arap”. Quantitative analysis of the data obtained through the journal shows that the most popular modes (or maqams) are Râst (159 pieces), Hicâz (65 pieces), Hüzzâm (64 pieces), Nihâvend (58 pieces), Hüseyni (36 pieces), Segâh (30 pieces), Uşşâk (25 pieces), Sûznâk (18 pieces), Sabâ (13 pieces) altough there are rare modes such as Pençgâh, Bestenigâr, Müstear, and Gülizâr that some kanto and duettos were composed in. In accordance with the interview that was done with Nurhan Damcıoğlu, a post-Ottoman/modern Turkey era kanto performer, it can be concluded that the kanto repertoire of the tulûat theaters era was not well preserved into modern Turkey era, and the publications of Udi Şamlı Selim were the most important facilitator for the conveying of old kanto songs into modern day. In addition, the perception of woman and the manner of relating that changed after“Tavşanca”and“Köçekçe”plays in Ottoman State were outdated by kanto plays that were performed by women, are argued to be topics of gender studies.
Benzer Tezler
- Sedat Öztoprak'un ud icrasındaki nota ve icra farklılıklarının incelenmesi
Examining the notes and performance differences in Sedat Öztoprak's oud performance
ZÜBEYİR BARIŞ VATAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MüzikOndokuz Mayıs ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERHAT YENER
- Ürodinami ile doğrulanmış ve ürodinami yapılmadan mikst tip inkontinans tanısı alan olgularda tedavi etkinliklerinin karşılaştırılması
Comparison of treatment results of mixed type urinary incontinence verified/or not verified with urodinamic evaluation
ERHAN OKUYAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2013
Kadın Hastalıkları ve DoğumSağlık BakanlığıKadın Hastalıkları ve Doğum Ana Bilim Dalı
ÖĞR. GÖR. ESER ŞEFİK ÖZYÜREK
- Tanzimat romanında anne
The mother in Tanzimat novel
ENSAR KESEBİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Türk Dili ve EdebiyatıBalıkesir ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
DOÇ. DR. MEHMET NARLI