Türk ve fars şiirinde yenileşme hareketlerine karşılaştırmalı bir bakış
Comparative analysis on the modernization of Turkish and persian poetry movements
- Tez No: 679122
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ NURTAÇ ERGÜN ATBAŞI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Karşılaştırmalı Edebiyat, Türk Dili ve Edebiyatı, Comparative Literature, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 314
Özet
Bu çalışmanın çıkış noktası, on dokuzuncu asrın ortasından yirminci asrın ilk çeyreğine yakın olan bir zaman dilimine gelinene kadar Türkiye ve İran'ın Batılılaşma cereyanı bağlamında, modern Fars şiirinin oluşum sürecinde beslendiği başlıca kanallardan birisinin modern Türk şiiri oluşu fikridir. Çalışmada ele alınan verilerin başlıca membaı olan tarihsel münasebetler ve benzerlik gösteren modernleşme faaliyetleri birinci bölümde ele alınmıştır. İkinci bölümde Fars şiirine nazaran yarım asırdan daha uzun bir süre evvel Batılı şiir kaynakları ve çağdaş zihniyetle tanışan Türk şiirinin yenileşme evreleri Tanzimat ve Servet-i Fünûn devirleri olmak üzere ortaya konulmuştur. İran'da Meşrutiyet hareketinden önce ilk kıvılcımları ortaya çıkan ancak bu hareket neticesinde doruk noktasına ulaşan modern Fars şiiri ise Meşrutiyet öncesi ve Meşrutiyet devri olmak üzere çalışmanın üçüncü bölümünde ve iki devir olmak suretiyle ortaya konulmuştur. Çalışmanın dördüncü bölümünde önceki üç bölümün hazırladığı bir zeminde Türk şiirinin modernleşme devrinde yeni Fars şiirinin beslendiği başlıca kanallardan birisi olduğu fikrini pekiştirecek şiir örnekleri ve bu örneklerin bağı irdelenmiştir. Çalışmamızda Türk şiirinin 1860-1901 yılları ve Fars şiirinin 1906-1925 yıllarının ele alınmasının nedeni esasen tespit edilen tesir cereyanının bu devire ait olmasından ileri gelmektedir. Bu devirde İran'ın Batı ve Batılı zihniyete açılan kapısı olma özelliğini taşıyan Osmanlı İmparatorluğu ve bilhassa da İstanbul, sözü geçen edebi etkilenme bağlamında önemli bir rol oynamıştır. Türk şiirinin bahsi geçen züre zarfında Fars şiirinin modernleşmesine etki edişi meselesine dair elde edilen bilgilerin tümünü doğru ve sağlam bir temele oturtmanın ve esasen çalışmanın tetkik yönteminin başat şartı olan tarih şuuru bu tetkikte önemli bir yere sahiptir. Çalışmada ele alınan şiir cereyanı on sekizinci ve on dokuzuncu asır gibi buhranlı bir devre ayna tutma ve sosyal, siyasal ve kültürel şartların bir yankısı olma özelliğini taşır. Bu yönüyle de bu çalışma, bilhassa İslam sonrasına ait olan tarihsel sürecin hemen her devrinde teamül halinde olan Türkiye ve İran'ın Batılılaşma devrine ait ortak yarım asrına ayna tutma ve bu teamülün odağında şiir türünde oluşan tesir meselesini ortaya koyma gayesiyle hazırlanmıştır.
Özet (Çeviri)
The starting point of this study is the idea that modern Turkish poetry is one of the main channels from which modern Persian poetry drew inspiration in the formation period, in the context of the westernization movements in Turkey and Iran starting from the middle of the nineteenth century until the first quarter of the twentieth century. Historical relations and similar modernization activities, which are the main source of data in the study, are discussed in the first part. In the second part, the sources of Western poetry and the renewal phases of Turkish poetry, which met the contemporary mindset more than half a century before the Persian poetry, are set forth as the Tanzimat and Servet-i Fünûn periods. The modern Persian poetry, which had its first sparks before the Constitutional Monarchy movement in Iran, but reached its peak as a result of this movement, is discussed in the third part of the study, as two periods, the Pre-Constitutional Monarchy Period and the Constitutional Era. In the fourth part of the study, the examples of poetry that will reinforce the idea that Turkish poetry was one of the main channels from which the new Persian poetry drew inspiration during the modernization period and the connection of these examples are examined on a background from the previous three chapters. The reason that Turkish poetry from 1860-1901 and Persian poetry from 1906-1925 are discussed in our study is mainly that the detected influence occurred in these periods. In this period, the Ottoman Empire and especially Istanbul, which was the gateway of Iran to the West and the Western mindset, played an important role in the context of the literary influence in question. Historical consciousness, which is the predominant condition of the study method, has an important place in this examination, to put all the information obtained on the issue of the effect of Turkish poetry on the modernization of Persian poetry during this period, on a correct and solid basis. The poetry movement discussed in the study has the feature of mirroring a depressed period in the eighteenth and nineteenth centuries and being a reflection of social, political, and cultural circumstances. In this respect, this study has been conducted with the purpose of holding a mirror up to the common half-century of Westernization period of Turkey and Iran, which have been in interaction with each other in almost every period of the history, especially in the post-Islamic period, and to reveal the influence in poetry that occurred at the center of this interaction.
Benzer Tezler
- Ziyâ Paşa'nın Harâbât'ı (2. cilt, inceleme-metin-dizin)
Harâbât of Ziyâ Pasha
MUSTAFA ÇAĞLAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıCelal Bayar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADEM CEYHAN
- Klâsik Türk şiirinde tevhîd (Başlangıçtan XVI. asrın sonuna kadar)
Tevhid in classical Turkish poetry (From the beginning to the end of the 16th century)
İSA AKPINAR
Doktora
Türkçe
2017
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÜZEYİR ASLAN
- Zâhid bin Muhammed'in Kitâb-ı Şemꜥî ve Sürûrî ꜥAlâ Dîvân-ı Hâfız adlı eseri (Vr.225b-250a inceleme-metin)
Zâhid bin Muhammed's Kitâb-i Semꜥî and Sürûrî ꜥAlâ Dîwân-i Hâfizʾswork (Analysis between 225b-250a analysis-text)
MALİK ÇİÇEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıMardin Artuklu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMRULLAH YAKUT
- Divan şiirinde tababet unsurları
Elements of medicine in divan poetry
MERYEM GÜLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıErzincan Binali Yıldırım ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YUSUF BABÜR
- Klasik Türk şiirinde rubâî
Rubai in classic Turkish poetry
MEHMET SAİT ÇALKA
Doktora
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELAMİ ECE