Kentsel mekânlarda sokaklar üzerinden ölçülebilir tasarım niteliklerin estetik beğeni ile bağlantı değerlendirmesi: New York kenti örneği
Evaluation of the relationship between urban aesthetics preference and measurable design factors in street vistas: New York city case
- Tez No: 679370
- Danışmanlar: PROF. DR. AYŞE TEKEL CUBEIRO
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 193
Özet
Bu çalışmada amaç sokak görüntü ve planları üzerinden matematiksel olarak ölçülebilir tasarım niteliklerinin belirlenmesi, bu nitelikler ile bireylerin estetik beğenileri arasındaki ilişkinin sorgulanması ve sokaklarda estetik beğeniyi arttıran tasarım niteliklerin saptanması olarak belirlenmiştir. Bu amaç doğrultusunda öncelikle literatüre dayalı olarak sokak görüntüsü ve planında ölçülebilir tasarım nitelikleri belirlenmiştir. Sokak görüntüsünde karmaşıklık, görüntüdeki homojenlik/heterojenlik düzeyi, peyzaj ve görünen yapı cephe oranı, sokak görüntüsündeki açıklık/kapalılık düzeyi, sokaktaki ışık/gölge düzeyi; sokak planında ise binaların ölçek uyumluluğu, binaların yoğunluğu, doluluk- boşluk oranı, plandaki karmaşıklık düzeyi ve homojenlik ölçülebilir tasarım nitelikleri olarak belirlenmiştir. Çalışmada New York kentinden dört farkı bölgeden (Manhattan, Brooklyn, Queens ve Bronx) seçilen 40 sokak görüntüsü ve planı üzerinden sorgulamalar yapılmıştır. New York kent sokaklarının örneklem seçim nedenini, sokak görüntülerindeki çeşitlilik oluşturmuştur. Çalışma üç aşamadan oluşmuştur. Birinci aşamada sokak görüntüleri ve planları üzerinden ölçülebilir tasarım nitelikleri matematiksel yöntemlerden fraktal geometri, lacunarity ve görüntü istatistik analiz yöntemleri kullanılarak değerlendirilmiştir. İkinci aşamada sokak görüntüleri üzerinden estetik beğeni değerlendirmesi yapılmıştır. Üçüncü aşamada birinci ve ikinci aşamadan elde edilen veriler korelasyon analizleri ile karşılıklı sorgulanmış ve estetik beğeniyi etkileyen ölçülebilir tasarım nitelikleri saptamaya çalışılmıştır. Çalışmanın sonucunda sokak görüntüsünde peyzaj oranının, orta seviye üstündeki karmaşıklık, siluet çizgisinin karmaşıklığının estetik beğeniyi arttırdığı, orta seviye altındaki karmaşıklık, görünen yapı cephe oranı, ışık gölge etkisinin azalması ve açıklık-kapalılık oranının artmasının estetik beğeniyi negatif yönde etkilediği saptanmıştır. Sokak planında ise bina ölçek uyumu, karmaşıklık ve peyzaj düzeyinin sokak görüntülerinin estetik beğenisini pozitif etkilediği tespit edilmiştir. Çalışmanın sonuçları fraktal analiz, lacunarity ve G.İ.A yöntemlerinin sokakların görsel estetik kalitesini değerlendirmede önemli araçlar olduğunu, bu araçların kullanılması ile kentsel mekanların görsel estetik kalitesini arttıran tasarım ilke ve ölçütlerinin tespit edilebileceğini açıkça ortaya koymuştur.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to determine measurable design factors through street vista and street plans, using mathematically approach, to quantify the relationship between these factors and the aesthetic preference of individuals, then confirming the design factors that increase the aesthetic preference in the streets vistas. For this purpose, first of all, measurable design factors were determined in street vista and street plan based on the literature. Complexity in street vistas, homogeneity/heterogeneity level in street vista, landscape, building facade density, level of openness/closure in street vista, light/shadow level of street vistas and, in the street plan, scale compatibility of buildings, density of buildings, occupancy-vacancy ratio, complexity level and homogeneity in the street plan were determined as measurable design factors. In the study, inquiries were made on 40 street vistas and plans selected from four different regions (Manhattan, Brooklyn, Queens and Bronx) from New York City. The sampling reason for New York City streets was the diversity of street vistas. The study consisted of three stages. In the first stage, measurable design factors on street vistas and street plans were evaluated using mathematical methods such as fractal geometry, lacunarity and image statistical analysis (ISA). In the second stage, aesthetic preference was evaluated on street images. In the third stage, the data obtained from the first and second stages were interrogated with correlation analysis and then concentrated on determining the measurable design factors that affect the aesthetic preference. As a result of the study, it was determined that the landscape density in the street vista, the complexity above the medium level, the complexity of the silhouette line increase the aesthetic preference, the complexity below the medium level, the building facade density, the decrease in the light-shadow level and the increase in the open - closure ratio have negative effects on the aesthetic preference. In the street plan, it has been determined that the building scale harmony, complexity and landscape density positively affect the aesthetic preference of the street vistas. The results of the study clearly revealed that fractal analysis, lacunarity and ISA methods are important tools in evaluating the visual aesthetic quality of streets, and the use of these tools can determine the design principles and criteria that increase the visual aesthetic quality of urban spaces.
Benzer Tezler
- An evaluation of placemaking and healthy streets practices in Ontario, Canada
Ontario Kanada'da yer oluşturma ve sağlıklı sokaklar uygulamaları üzerine bir değerlendirme
PINAR DALGIÇ
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLDEN DEMET ORUÇ
- Kentsel belleğin sürdürülebilirliği bağlamında kamusalakslar: Ordu Fidangör caddesi örneği
Public axes in the context of sustainability of the urbanmemory: The case of Fidangor street (Ordu)
İREM YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HALE GÖNÜL
- Yaya caddelerinde mikro hareketin nicel analizi: İstiklal caddesi örneği
Quantitative analysis of micro movement on pedestrian streets: The case of İstiklal street
ALİ YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İSMAİL EREN KÜRKÇÜOĞLU
- The impacts of land use change on place identity: The case of Istiklal Street
Arazi kullanımında meydana gelen değişimin mekanın kimliğine olan etkisi: İstiklal Caddesi örneği
SENA ÇAM
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET OCAKÇI
- Evaluating the restorative potential of different green strategies in streets
Sokaklarda mekanı oluşturan farklı yeşil stratejilerin onarıcı potansiyelinin değerlendirilmesi
SABA AHMADINAZHAD VOSOUGH
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Teknik ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MELİH BOZKURT