Finansal krizler ve probit model ile krizlerin tahmini: Türkiye üzerine bir değerlendirme
Estimated probit models with financial crisis and the crisis: An evaluation on Turkey
- Tez No: 680915
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BAKİ DEMİREL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonometri, Ekonomi, Econometrics, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İktisat Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 319
Özet
1990'ların başından itibaren çok sayıda finansal kriz yaşanmış ve bu krizler, tüm dünyayı derinden etkileyen olumsuz sonuçlar doğurmuştur. Özellikle 1994 Meksika Krizi, 1997-1998 Güneydoğu Asya Krizi, 1998 Rusya Krizi, 1998-1999 Brezilya Krizi ve son olarak da 2008 Küresel Ekonomik Kriz, gerek bölgesel düzeyde gerekse dünya genelinde, ekonomiler üzerinde yıkıcı etkiler yaratmıştır. Türkiye ise 1994 krizi, Kasım 2000 ve Şubat 2001 krizlerini yaşamış, 2008 Küresel Krizinden de ülke ekonomisi oldukça etkilenmiştir. Finansal krizlerin sayısının ve şiddetinin artması, krizleri önceden tahmin etme ihtiyacını doğurmuş; bununla birlikte konuya olan ilgiyi de artırmıştır. Bu nedenle literatürde krizlerin belirleyicilerini saptama amacına yönelik bir dizi teorik ve ampirik çalışma bulunmaktadır. Elbette finansal krizleri öngörebilmek oldukça yoğun çaba gerektiren bir süreçtir. Ancak, geçmişte yaşanan finansal krizler iki şeyi göstermiştir: birincisi, ekonomik tahmin göstergelerini iyileştirmek, ikincisi ekonomik krizler için iyi çalışan erken uyarı sistemi geliştirebilmek. Bu bağlamda ekonomik tahmin göstergeleri, ekonomide doğabilecek büyük yıkımları önlemek ve politika yapıcıların daha iyi kararlar almasına ve daha büyük kayıpların önüne geçilmesine yardımcı olması adına son derece yararlı bir araçtır. Bu gereksinim kapsamında oluşturulan çalışmanın amacı, Türkiye'nin 1992:M01-2019:M12 aylık ve 1998:Q1-2019:Q4 üç aylık dönemi için probit model yöntemi ile finansal krizlerin tahminine yönelik ampirik bir çalışma ortaya koymaktır. Finansal kriz dönemlerinin belirlenmesi amacıyla finansal baskı endeksi oluşturulmuş ve bağımlı değişken olarak kullanılmıştır. Analize dahil edilen bağımsız değişkenler ise literatür taraması sonucunda özenle seçilerek, değişkenlerin Türkiye'de yaşanan finansal krizler için öncü gösterge olup olamayacakları test edilmiştir. Modele dahil edilen aylık verilerden; cari işlemler dengesi, gecelik borçlanma faiz oranı, Merkez Bankası rezervleri, bileşik öncü göstergeler, dış ticaret dengesi, hisse senetleri fiyat endeksi, enflasyon oranı değişkenleri ile bağımlı değişken arasında istatistiki olarak anlamlı bir ilişki bulunmaktadır. Üç aylık verilerden ise; enflasyon oranı, ihracatın ithalatı karşılama oranı, M2 para arzının GSYH'ye oranı, Merkez Bankası rezervleri, kısa vadeli dış borç oranı, doğrudan yabancı yatırımların GSYH'ye oranı, toplam kredi hacmi değişkenleri ile bağımlı değişken arasında istatistiki olarak anlamlı bir ilişki bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
There have been many financial crises since the beginning of the 1990s, and these crises have had negative consequences that have deeply affected the whole world. Especially the 1994 Mexican Crisis, the 1997-1998 Southeast Asian Crisis, the 1998 Russian Crisis, the 1998-1999 Brazilian Crisis and finally the 2008 Global Economic Crisis had devastating effects on economies both at the regional level and around the world. Turkey, on the other hand, experienced the 1994 crisis, November 2000 and February 2001 crises, and the country's economy was greatly affected by the 2008 Global Crisis. The increase in the number and severity of financial crises has led to the need to predict crises; however, it also increased the interest in the subject. For this reason, there are a number of theoretical and empirical studies in the literature aimed at determining the determinants of crises. Of course, predicting financial crises is a process that requires hard effort. However, past financial crises have shown two matters: first, to improve economic forecasting indicators, and second, to be able to develop an early warning system that works well for economic crises. In this context, economic forecast indicators are an extremely useful tool to prevent major catastrophes in the economy and to help policy makers make better decisions and prevent greater losses. The aim of the study created within the scope of this requirement is to present an empirical study for the prediction of financial crises with the probit model method for Turkey's 1992:M01-2019:M12 monthly and 1998:Q1-2019:Q4 quarter. In order to determine the financial crisis periods, the financial pressure index was created and used as a dependent variable. The independent variables included in the analysis were carefully selected as a result of the literature review, and it was tested whether the variables could be a leading indicator for the financial crises in Turkey. From the monthly data included in the model; there is a statistically significant relationship between current account balance, overnight borrowing interest rate, Central Bank reserves, composite leading indicators, foreign trade balance, stock price index, inflation rate variables and dependent variable. From the quarterly data; it was concluded that there is a statistically significant relationship between inflation rate, export coverage ratio, M2 money supply to GDP ratio, Central Bank reserves, short-term external debt ratio, foreign direct investments to GDP, total credit volume variables and the dependent variable.
Benzer Tezler
- Finansal krizler ve logit-probit modeli kapsamında: Türkiye analizi
Financial crises and under the logit-probit model: Analysis of Turkey
ZEKİ KAFCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Ekonomiİstanbul Rumeli ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Ekonomi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ İHSAN ÖZEROĞLU
- Ekonomik krizlerin erken uyarı sistemleri ile tahmin edilmesi: Türkiye örneği
Forecasting economic crises with early warning systems: The case of Turkey
DUYGU YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
EkonomiSivas Cumhuriyet Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NEVZAT BALIKÇIOĞLU
- 2000 yılı ve sonrası finansal krizlerin incelenmesi: Türkiye örneği
A study of post - 2000 financial crises: The example of Turkey
OSMAN ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
EkonomiTokat Gaziosmanpaşa Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLHAN EROĞLU
- Finansal krizlerin öncü göstergeler yardımıyla tahmin edilmesi ve Türkiye örneği
Predicting of financial crises with the using of leading indicators and case from Turkey
BURÇAY YAŞAR AKÇALI
- Predicting financial crises: Evidence from Turkey using the signal approach
Finansal krizlerin tahminlenmesi: Sinyal yaklaşımı ile Türkiye uygulaması
AHMET YASİN KUZUCU
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
EkonomiDokuz Eylül Üniversitesiİşletme (İngilizce) Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EFE ÇAĞLAR ÇAĞLI