Türk oyun yazarlığında şiddet olgusu
Concept of violence in the Turkish playwriting
- Tez No: 681366
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ UĞUR AKINCI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sahne ve Görüntü Sanatları, Performing and Visual Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sahne Sanatları Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 310
Özet
Türk oyun yazarlığında şiddet olgusunu inceleyen bu çalışma, şiddet kavramını ile tiyatro arasındaki ilişkiyi irdelemek amacıyla yapılmıştır. Şiddetin olumsuz anlamlar çağrıştıran bir kavram; tiyatronun ise estetik kategoride değerlendirilen sanat alanlarından biri olması bu çalışmanın çıkış noktası olmuştur. Bu amaçla oyunlarda ne tür şiddet biçimlerinin ele alındığı, bu şiddetin nasıl yeni şiddet biçimlerine dönüştüğü, sonuçlarının birey ve toplumu nasıl etkilediği ve oyun yazarlarının bu temsili nasıl estetize ettiği gibi soruların yanıtları aranmıştır. Şiddet olgusu 1875 – 2015 yılları arasında 37 oyun yazarının 48 farklı oyun metni ile incelenmiş, 2000 sonrası kaleme alınan metinlere özellikle yer verilmiştir. Böylece tiyatro ve şiddetin yarattığı çelişkili ilişkiyi karşılaştırma zemini oluşturması, güncel metinlere yer verilmesiyle özgün bir çalışma olarak alana katkı sağlaması hedeflenmiştir. Metinler dramatik yapı bağlamında içerik analizi yöntemiyle incelenmiş, şiddet odağında derinleştirilmiştir. Tanzimat döneminden günümüze oyun yazarlarının şiddet ögelerinden yararlandığı görülmektedir. Oyunlarda şiddetin kaynağı olan konular oldukça geniş bir alanı kapsamaktadır. Bu nedenle çalışma, oyun yazarlarının şiddeti ele alma biçimi gözetilerek Gerçekçi Şiddet Temsili ve Gerçek Ötesi Şiddet Temsili olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın ilk bölümünde otorite, birey, toplum gibi genel kavramlar üzerinden şiddetin neden ve sonuçları incelenmiş; şiddet ögeleri ideolojik, etik ve kültürel bağlamlarda irdelemiştir. İkinci bölümde ise kutsal, fantastik ve akıl dışı ögelerle şiddetin farklı anlatım biçimleri değerlendirilmiş; mitik ve grotesk bağlamda şiddet temsili incelenmiştir. Araştırmanın sonunda Türk tiyatrosunun tüm evrelerinde dramatik yapıyı güçlendirmek amacıyla şiddetin ya ana tema düzeyinde kullanıldığı ya da yan tema, motif ve yan olayları geliştirmek amacıyla dolaylı olarak metinlere yansıdığı görülmüştür. Oyunlarda otorite, ekonomi, toplumsal cinsiyet eşitsizliğine ilişkin sorunlar, toplumsal ilişkiler, ahlak anlayışı gibi şiddete kaynaklık eden konular her dönemde işlenmiştir. Oyun yazarlarının 2000'lere kadar daha çok diyalog örgüsüyle ifade ettiği şiddeti 2000'lerden sonra yeni temsil biçimlerine de eğilerek sahnede göstermesi dikkati çeker.
Özet (Çeviri)
This study that focuses on the concept of violence in the Turkish play writing, aims to examine the relation between the notion of violence and theatre. The beginning point of this study is that the violence is a notion associated with negative meanings, and on the other hand the theatre is an art field that is assessed within an aesthetic category. With this aim, the answers to the following questions has been searched: what kind of violence types has been discussed in the plays, how does this violence evolve into some new kinds of violence forms, how do this results influence the individual and the society, and how do the play writers aestheticize this representation. The notion of violence has been studied through 48 stage plays written between years 1875 and 2015, by 37 playwrights. The plays written in 2000s are especially included in the study. As a result, it has been aimed that this study contributes to the field as an authentic study which covers the contemporary texts and lets us compare the contradictory relationship. The texts have been subjected to qualitative analysis/ research method within the concept of dramatic structure and the study's focus deepens on violence. Since Tanzimat Period (Reorganisation), the playwrights have been using elements of violence. The source of violence in these plays covers a great area. As a result, this study consists of two chapters according to the way the playswrights handle the violence: The Realist Representation of Violence and The Post-Truth Representation of Violence. In the first part of this study, in relation to the reasons and the results of the violence has been analysed through the basic notions such as authority, individual, society; and the elements of violence has been studied within the ideological, ethical, cultural concepts. However in the second part, the different narration styles with fantastic and irrational elements has been analysed, the representation of violence with the mythic and grotesque concepts has been studied. At the end of the research, it is seen that the violence has been used in all of the periods in Turkish theatre, either in a level such as being a main theme or indirectly as a subtheme, in order to empower the dramatic structure, or as a support to improve the subsidiary events in the plot or as a pattern. The themes that are sources of violence such as the problems related to the authority, economics or gender inequalities, social relations, and perception of morality have always been subjects of the plays during every period. It is also remarkable that the playwright tend to express violence rather through the dialogues until the 2000s and on the other hand they prefer new ways of representation in this regard.
Benzer Tezler
- 1970'den 1980'e Türk oyun yazarlığında eğilimler
Trends in Turkish play writing from 1970 to 1980
SEMİH ÇELENK
Doktora
Türkçe
1997
Sahne ve Görüntü SanatlarıDokuz Eylül ÜniversitesiSahne Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜLYA NUTKU
- Türk oyun yazarlığında postmodernist eğilimler ve örnek oyun okumaları
Postmodernist tendencies and play readingexamples in Turkish playwriting
FATMA KEÇELİ
Doktora
Türkçe
2007
Sahne ve Görüntü SanatlarıDokuz Eylül ÜniversitesiSahne Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEMİH ÇELENK
- Türk oyun yazarlığında etik - ideolojik idealizasyonun evrimi
Evolution of the ethical - ideological idealization in Turkish playwriting
EZGİ DENİZ ALPAN
Doktora
Türkçe
2020
Sahne ve Görüntü SanatlarıDokuz Eylül ÜniversitesiSahne Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. SEMİH ÇELENK
- Günümüz Türk oyun yazarlığında 'Bellek' ve 'Kurgulanmış gerçeklik' (1980-2000)
'Memory' and 'Constructed reality' (1980-2000) in today's Turkish playwriting
AYŞE SANCAK DENİZ
Doktora
Türkçe
2022
Güzel Sanatlarİstanbul ÜniversitesiTiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YAVUZ PEKMAN
- 2000 sonrası Türk oyun yazarlığında mizahın kullanımı
The use of humor in Turkish playwriting after 2000
GÖKHAN YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Sahne ve Görüntü SanatlarıDokuz Eylül ÜniversitesiSahne Sanatları Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. BANU AYTEN AKIN