Hurufat Defterlerine göre Birgi kazası (1691-1835)
Birgi district acording to Hurufat Registries (1691-1835)
- Tez No: 682139
- Danışmanlar: DOÇ. DR. YASİN TAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Osmanlı, Şehir Tarihi, Vakıf, Hurufat Defterleri, Birgi, Ottoman, City History, Waqf, Birgi, Hurufat Registries
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Harran Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 300
Özet
Birgi ve çevresi, 14. yüzyılda Türkmenlerin eline geçmiştir. Aydınoğulları Beyliği döneminde Birgi'de vakıflar kurulmuş ve bunların bir kısmı Osmanlı hakimiyetinde de varlığını sürdürmüştür. Fakat burada vakıf kültürü Osmanlı döneminde daha da gelişmiş ve çok sayıda yeni vakıf kurulmuştur. Bu dönemde Birgi adeta bir vakıf şehri haline gelmiştir. Şehirlerin gelişmesinde vakıflar; imar, ihya ve inşa gibi önemli görevleri yerine getirmektedir. Bu bakımdan şehir tarihi çalışmalarında vakıf atamalarını içeren hurufat defterlerinde çok kıymetli bilgiler bulunmaktadır. Bu çalışmada Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi'nde bulunan Birgi Kazası'na ait 24 hurufat defterinde yer alan atama kayıtları kullanılarak Birgi'nin vakıf eserleri incelenmiştir. Bu atama kayıtları 1691-1835 yılları arasındadır. Yaklaşık 150 yıllık bir zaman dilimini kapsayan bu tevcih kayıtları aracılığıyla Birgi'nin Osmanlı döneminde önemli bir kaza olmasında vakıfların rolüne değinilmiştir. Bölgede yer alan cami, mescid, musalla gibi ibadethaneler; tekke, zaviye, türbe, hamam ve köprü gibi sosyal yapılar; medrese, darulhadis, darulkurra, mektep, talebe hücreleri, dershane ve kütüphane gibi eğitim kurumları araştırılmıştır. Bu vakıf eserlerin coğrafik dağılımının tespit edilmiştir. Bunula birlikte bu vakıf eserlerin hangi bölgelerde yoğunlaştığı tespit edilmeye çalışılmıştır. Birgi Kazası'nın köylerinde, mahallelerinde, mezralarında, yaylalarında olmak üzere neredeyse her yerinde ibadethanelerin ve eğitim kurumlarının kurulduğu görülmüştür. Bunun yanı sıra vakıfların vâkıfları, kaynakları, ne zaman kuruldukları, vakıflara hangi tarihler arasında atamaların yapıldığı, ne kadar süre ayakta kaldıkları, görev alan personeller ve onların aldıkları maaş araştırılmıştır. Ayrıca bu vakıf binalarının kimler tarafından ne zaman tamir edildikleri ve geçirdikleri değişimler saptanmıştır. Birgi ve çevresinde Osmanlı döneminde kurulan ve günümüzde mevcud olmayan vakıfları tespit etmektir.
Özet (Çeviri)
Birgi and its surroundings passed into the hands of the Turkmens in the 14th century. During the Aydınoğulları Principality, foundations were established in Birgi and some of them continued to exist under Ottoman rule. But there, the waqf culture was further developed during the Ottoman period and many new waqfs were established. During this period, Birgi became a foundation city. In the development of cities, foundations fulfill important tasks such as zoning, revival and construction. In this respect, there is valuable information in the history books containing the appointments of the foundations in city history studies. In this study, Birgi's foundation works were examined by using the appointment records in the 24 type books of Birgi District in the Archives of the General Directorate of Foundations. These appointment records are between 1691-1835. Through these registration records covering approximately 150 years, the role of foundations in Birgi's becoming an important district in the Ottoman period has been mentioned. Places of worship such as mosques, masjids and musalla in the region; social structures such as lodges, zaviye, tombs, baths and bridges; Educational institutions such as madrasah, darulhadis, darulkurra, school, student cells, classrooms and libraries were researched. The geographical distribution of these foundation works has been determined. In addition, it has been tried to determine in which regions these foundation works are concentrated. It has been observed that places of worship and educational institutions have been established in almost every part of the Birgi District, including its villages, neighborhoods, hamlets, and plateaus. In addition, the foundations of the foundations, their resources, when they were established, the dates between which appointments were made to the foundations, how long they survived, the personnel involved and their salaries were investigated. Furthermore, by whom and when these foundation buildings were repaired and the changes they went through were determined. The aim is to determine the foundations established in the Ottoman period in Birgi and its surroundings and which do not exist today.
Benzer Tezler
- Hurufat defterlerine göre Ergani kazası (1691-1834)
Ergani district according to hurufat books (1691-1834)
ASLIHAN KARATAŞ
- Hurûfât Defterlerine göre Ayaş Kazası vakıfları
Waqf institutions in Ayaş Kazasi according to the Hurufat Registers
AHMET ÖZBEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
TarihAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTarih Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN ÇINAR
- Hurufat Defterlerine göre Bursa (1695-1750)
According to the Hurufat Defterleri Bursa (1695-1750)
NECİBE ARVAS
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
ArşivUludağ Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEFAİL HIZLI
- Hurufat Defterlerindeki kayıtlara göre Ankara il merkezindeki dini mimari yapılar
Religious architectural structures in ankara province according to the records in Hurufat Books
ADEM ÇETİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Sanat TarihiAnkara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULKADİR DÜNDAR
- 1067 Numaralı Hurufat Defterine göre Amîd ve çevresindeki vakıflar (1703-1722)
Foundations in Amid and its surroundings according to Hurufat Notebook No 1067 (1703-1722)
ERCAN REİSOĞLU