Antalya için endemik olan orıganum l. (lamiaceae) türlerinin bazı biyolojik ve ekolojik özelliklerinin saptanması üzerinde araştırmalar
An investigation on determining of some biological and ecological characteristic of endemic origanum l. (lamiaceae) species in Antalya
- Tez No: 682649
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA GÖKCEOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Biyoloji, Biology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2003
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Biyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 194
Özet
Çalışmamızda, Antalya için endemik olan Origanum solymicum P.H. Davis Origanum husnucan-baseri H. Duman, Z. Aytaç & A. Duran, Origanum bilgeri P.H Davis ve Origanum minutiflorum O. Schwarz & PH. Davis türlerinin ekolojik ve biyolojik özellikleri çalışılmıştır. Çalışılan türlerin yayılış gösterdiği alanlar tespit edilerek bu alanların iklimsel özellikleri (sıcaklık, nem ve yağış) bulunmuş ve toprak örneklerinin Bünye, Tuz, pH, CaCO3, Organik Madde, N, P, K, Mg, Ca, Fe, Mn, Zn analizleri yapılmıştır, Biyolojik çalışmalarda türlere ait bitki örneklerinin, mortolojik ve anatomik ölçümleri yapılmış olup klorofil miktarı ve element (N, P, K, Mg, Fe, Mn, Zn) içerikleri belirlenmiştir. Ayrica bitki organlarının ağırlık ölçümleri ve tohumlarına farklı koşullarda çimlendirme denemeleri yapılmıştır. Çalışmalar sonucunda O. solymicum türlerinin alçak rakımlarda, diğer üç türün ise (O. husmucan-baseri, O. bilgeri ve O. minutiflorum) yüksek rakımlarda yayılış gösterdiği görülmüş olup en geniş yayılışa O. minutiflorum türünün sahip olduğu bulunmuştur. Populasyon büyüklüğü ve yayılış alanı incelemeleri sonucunda O. solymicum türünün tehlike kategorisi hariç diğer türlerin tehlike kategorilerinin değişmesi gerektiği sonucuna varılmıştır. [O. solymicum EN (Endangered-Tehlikede, ölçüt A2 ve B2biii) tehlike kategorisinde, O. Husnucan-baseri EN (Endangered=Tehlikede) tehlike kategorisi yerine CR (Critically Endangered- Kritik Tehlikede, ölçüt A4 ve B1biii) tehlike kategorisinde, O. bilgeri LR(cd) (Lower Risk, Conservation Dependent=Az Tehdit Altında, Koruma Önlemi Gerektiren) tehlike kategorisi yerine VU (Vulnerable=Zarar Görebilir, ölçüt A2 ve B2bi) tehlike kategorisinde ve O. minutiflorum LR(nt) (Lower Risk, Near Threatened Az Tehdit Altında, Tehdit Altına Girebilir) tehlike kategorisi yerine VU (Vulnerable- Zarar Görebilir, ölçüt A3 ve Bl biii) tehlike kategorisinde yer almalıdır. İklim çalışmaları sonucunda, 0. solymicum türünün yayılış gösterdiği alanın alçak rakımda olması nedeniyle diğer alanlardan farklı olarak daha ılıman bir iklime sahip olduğu ve diğer üç türün yayılış gösterdikleri alanların ise yüksek rakımlarda olmasından dolayı daha sert iklime sahip olduğu tespit edilmiştir. Çalışılan türlerin yayılış gösterdikleri alanlardaki toprakların Tin ve Kumlu-Tin olduğu, kireçli, nötr ve hafif alkali özelik gösterdiği bulunmuştur. Topraktaki besin elementi içeriği bakımından O. bilgeri türünün yetiştiği toprağın daha zengin olduğu ve tüm türlerin yetiştikleri topraklardaki besin maddeleri içeriği ile organlardaki besin maddeleri içeriği arasında bir paralellik olduğu tespit edilmiştir. Çalışmalar sonucunda O. solymicum türünün diğerlerinden daha uzun boylu olduğu, brakte, kaliks, korolla ve tohumlarının da büyük olduğu bulunmuştur. O. husnucan-baseri türü ise kisa boylu olmasına rağmen büyük brakte, kaliks, korolla ve tohumlara sahip olduğu görülmüştür. Diğer iki tür 0. bilgeri ve O. minutiflorum ise küçük boylu olup küçük brakte, kaliks, korolla ve tohumlara sahiptirler. Ayrıca O. minutiflorum türü diğer üç türden farklı olarak daha fazla öbek oluşturduğu ve buna bağlı olarak verimliliğinin daha fazla olduğu görülmüştür. Yüksek rakımda yetişen O. minutiflorum türünde kökdeki ksilem, kollenkima ve öz dokusunun daha kalın olduğu tespit edilmiştir. Kökdeki rizodermisin ve gövdedeki epidermisin alçak rakımlarda yetişen 0. solymicum türünde daha kalın bulunmuştur. Yaprakta en yüksek stoma sayısı en fazla yağış alan ve yüksek rakımda yetişen O.minutiflorum türünde bulunmuştur. Alt ve üst yüzeydeki stoma sayısı O.solymicum türünde yaprakların üstünde diğer üç türde ise yaprakların altında fazla bulunmuştur. Eterik yağ içeriği fazla olan O. bilgeri ve 0. minutiflorum türünün yapraklarında salgı cebi sayısı da fazla bulunmuştur. Alçak rakımlarda ve orman içinde yetişen O. solymicum ve O. husnucan-baseri türü yapraklarında yüksek klorofil miktarı ve düşük klorofil a/b oranı bulunmuş olup yüksek rakımlarda yetişen O. bilgeri ve O. minutiflorum yapraklarında düşük klorofil miktarı ve yüksek klorofil a/b oranı bulunmuştur. Çimlenme yüzdeleri incelendiğinde, çimlenme öncesi tohumlara yapılan soğuk uygulaması buzdolabıinda +4 °C'de üç ay bekletme), aydınlık-karanlık (18 saat aydinlik-6 saat karanlık) ortamı, 1 ppm GA3 ve 10 ppm GA3 uygulaması, 15, 20 ve 25 oC sıcaklıklar Origanum tohumlarında çimlenmeyi arttırmaktadır. Türler içinde en yüksek çimlenme yüzdesi alçak rakımlarda yetişen O. solymicum türünün tohumlarında görülürken, en az çimlenme yüzdesi ise O. husnucan-baseri türünün tohumlarında saptanmıştır.
Özet (Çeviri)
In this study, ecological and biological characteristics of Origanum solymicum P.H. Davis, Origaum husnucam-baseri H. Duman, Z. Aytaç & A. Duran, Origanum bilgeri P.H. Davis and Origanum minutiflorum O. Schwarz & PH. Davis which are endemic to Antalya were determined. Distribution areas of Origanum species and climatic features such as temperature, humidity and rain of these areas were also determined, respectively. Texture, salt, pH, CaCO3, Organic Matter, N, P, K, Mg, Ca, Fe, Mn, Zn contents of the soil samples were analyzed. Morphological and anatomical characteristics, chlorophyll contents along with N, P, K, Mg, Fe, Mn, Zn of the plants were determined. Fresh and dry weight of the plants and germinating tests for seeds were studied as well. O. solymicum grows at lower altitudes. The other species (O. husmucan-baseri, O. bilgeri ve O. minutiflorum) grow at higher altitudes. Beside, O. minutiflorum grows in wider areas than the others. Obtained data from the populations and their geographic ranges, let us to suggest that all Origanum species are under threat and their categories should be changed except O. solymicum (in EN=Endangered, criterion A2 and B2biii). In this respect, O. husnucan-baseri should be in CR (Critically Endangered, criterion A4 and Blbiii) instead of EN (Endangered), O. bilgeri should be in VU (Vulnerable, criterion A2 and B2biii) instead of LR(cd) (Lower Risk, Conservation Dependent) and O. minutiflorum should be in VU (Vulnerable, criterion A3 and Blbii) instead of LR(nt) O. solymicum is grown in temperate zone whereas the others are mainly grown in colder regions Origanum species grow on loamy and sandy-loam, calcareous, neuter and light alcali soils. O. bilgeri itself is rich in essential elements and therefore it prefers to grow in rich soil. O. solymicum species is tall but has large bracte, calyx, corolla and seed. Although O. husnucan-baseri species is small in size, but has large bracte, calyx, corolla and seed. The others such as O. bilgeri and O. minutiflorum which are small both in size and bracte, calyx, corolla, seed as well. O. minutiflorum species are in big plant group so they are more productive than the other species. O. minutiflorum species which grows at higher altitudes has wider xylem, collenchyma and parenchymatic pith in root than the other species. O. Solymicum species which grows at lower altitudes has wider rhyzoderm in root and wider ephyderm in stem than the other Origanum species. The area where O. minutiflorum species grow has a rainy climate, thus this species has more stomata than the other species in average. While O. solymicum species has more stomata on upper surface of leaves, in the other Origanum species, the stomata located on lower surface of leaves. 0. bilgeri and O. minutiflorum have more essential oils due to having more glands in the leaves. 0. solymicum and 0. husnucan-baseri which grow at low altitudes have high chlorophyll content and low level of chlorophyll a/b. O. bilgeri and O. minutiflorum have low chlorophyll content and high level of chlorophyll a/b. Germination rate of Origanum seeds are higher when they are cold treated (tree months at the +4°C in the refrigerator), light-dark application (18 hour light-6 hour dark), 1 ppm GA3 and 10 ppm GA3 applications at 15, 20 and 25 °C. Seeds of O.solymicum have more germinating rate than the others. Especially seeds of O.husnucan-baseri have difticulties in germination.
Benzer Tezler
- Bazı bitki uçucu yağlarının kum sineklerine karşı fumigant toksik etkisinin araştırılması
Assessment of fumigant activities of some plant essential oils against sand flies
YEŞİM POLAT
- Origanum husnucan-baseri (Lamiaceae)'de tohum çimlenmesinin araştırılması
An investigation on germination of seeds Origanum husnucan-baseri (Lamiaceae)
KAMİLE CANİŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
BiyolojiAkdeniz ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. Ş. FATİH TOPCUOĞLU
- Bazı origanum türleri üzeinde farmakognozik çalışmalar
Pharmacognosic studies on some origanum species
ESEN SEZEN KARAOĞLAN
Doktora
Türkçe
2011
Eczacılık ve FarmakolojiAtatürk ÜniversitesiFarmakognozi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. UFUK ÖZGEN
- Antalya florasına endemik olan Verbascum leptocladum'un In Vıtro çoğaltılması üzerine bir araştırma
A study on the In Vitro propagation of Verbascum leptocladum endemic to the flora of Antalya
ŞERİFE ÜNNÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
ZiraatAkdeniz ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KENAN TURGUT
- Antalya ilinde yayılış gösteren Sideritis L. (Lamiaceae) taksonlarında genetik ilişkilerin DNA dizi analizi yöntemiyle belirlenmesi
Assignment of genetic diversity based on DNA sequencing methods in some Sideritis L. (Lamiaceae) species, growing in natural flora of Antalya
AHU ÇINAR