Bir dışlama pratiği olarak homofobi ve 2000 sonrası Türk oyun yazarlığına yansımaları
Homophobia as an exclusion practice and its reflections on Turkish playwriting after 2000
- Tez No: 683222
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ÖZLEM BELKIS
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sahne ve Görüntü Sanatları, Performing and Visual Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sahne Sanatları Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 150
Özet
Homofobi ilk olarak, 1960'lı yıllarda Weinberg tarafından psikoloji alanında tanımlanmıştır. Daha sonra pek çok araştırmacının üzerinde çalıştığı bir terim olarak homofobi, 60'lı yıllardan günümüze kadar psikoloji, sosyoloji ve hukuk alanlarında irdelenen bir mesele olmuştur. Pek çok farklı bağlamla ilişkilenen homofobi kavramı cinsiyete dayalı ayrımcılığın bir dışlama pratiği olarak tanımlanmaktadır. Homofobi, etkileri ve sonuçlarıyla farklı alanlarda dile getirildiği gibi tiyatro alanında, oyun metinleri aracılığıyla da işlenmiş, bu bağlamdaki yaşantılar, olumsuz sonuçlar, ezilme ve dışlama pratikleri sahneye getirilmiştir. Avrupa ve Amerika tiyatrosunda cinsiyete dayalı ayrımcılık ve dışlamayı yani homofobiyi ele alan oyunların izlerine 1930'lu yıllarda rastlanmış, ender sıklıkta oyunlar dikkat çekse de bu konunun ancak 1990 sonrasında görünür olarak işlendiği izlenmiştir. Türk oyun yazarlığında ise homofobiyi işleyen oyunların izleri 2000 sonrasında belirmeye başlamıştır. 2000 sonrası Türk oyun metinleri arasından homofobiyi ele alma, sahnelenme ve yayınlanma kriterlerine bağlı olarak şu 12 oyun seçilmiştir: Ebru Nihan Celkan'ın Uzaydan Gelen Prens ve Kimsenin Ölmediği Bir Günün Ertesiydi, Şamil Yılmaz'ın Apaçi Gızlar ve Kadınlar Aşklar Şarkılar, Ufuk Tan Altunkaya'nın 80'larda Lubunya Olmak ve 90'lerde Lubunya Olmak, Esmeray'ın Cadının Bohçası, Ata Tuncer'in Kraliçe Gece, Zeynep Kaçar'ın Bu Anlamlı Günde, Seyhan Arman'ın Küründen Kabare, Serdar Saatman'ın Son Zenne ve Ali Cüneyd Kılcıoğlu'nun Mahallemin Şahane Baskısı. Oyunlar homofobinin teorik zemini bağlamında incelenmiş, konunun ele alınışı açısından Bireyin Homofobisi, Toplumun Homofobisi ve Yasanın Homofobisi olmak üzere üç alt başlıkta kategorize edilebileceği görülmüştür. Çözümlemede ayrıca, oyun yazarlarının homofobiyi nasıl ele aldıkları, hangi bağlamlarla işledikleri ve homofobi aracılığıyla ne gibi direnme pratikleri ürettikleri de irdelenmiştir.
Özet (Çeviri)
Homophobia was defined by Weinberg in the field of psychology in the 1960s for the first time. Later, homophobia as a term that many researchers worked on has been an issue that has been examined in the fields of psychology, sociology and law since the 60's. The concept of homophobia, which is associated with many different contexts, is defined as an exclusion practice of discrimination based on gender. Homophobia, with its effects and consequences, has been mentioned in different fields, as well as in the field of theater, through play texts, and experiences in this context, negative consequences, oppression and exclusion practices have been brought to the stage. In the European and American theater, the traces of the plays dealing with discrimination based on gender and exclusion, that is, homophobia, were encountered in the 1930s and although the plays rarely attract attention, it was observed that this issue was dealt with visibly only after 1990. In Turkish playwrights, the traces of the plays that dealt with homophobia started to appear after 2000. The following 12 plays were selected from among the Turkish play texts after 2000, depending on the criteria for handling homophobia, staging and publishing: Ebru Nihan Celkan's Uzaydan Gelen Prens and Kimsenin Ölmediği Bir Günün Ertesiydi, Şamil Yılmaz's Apaçi Gızlar and Kadınlar Aşklar Şarkılar, Ufuk Tan Altunkaya's 80'larda Lubunya Olmak and 90'lerde Lubunya Olmak, Esmeray's Cadının Bohçası, Ata Tuncer's Kraliçe Gece, Zeynep Kaçar's Bu Anlamlı Günde, Seyhan Arman's Küründen Kabare, Serdar Saatman's Son Zenne and Ali Cüneyd Kılcıoğlu's Mahallemin Şahane Baskısı. The plays were examined in the context of the theoretical grounds of homophobia and it was seen that the subject could be categorized under three sub-titles: Homophobia of the Individual, Homophobia of the Society and Homophobia of the Law. The analysis also examines how playwrights deal with homophobia, with which contexts they operate, and what kind of resistance practices they produce through homophobia.
Benzer Tezler
- LGBTT bireylerin ataerkillik ve hegemonya deneyimlerinin çözümlenmesi:Eskişehir
The analysis of patriarchy and hegemony experiences of LGBTT individuals: Eskişehir
MERVE YILMAZBİLEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
SosyolojiAnadolu ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NADİDE KARKINER
- Modern bir barınma sorunsalı: Dünyada ve Türkiye'de ev-olmayanlar
A modern dwelling problematic: Non-homes of the world and Turkey
BANU ÖZKAZANÇ DİNÇER
Doktora
Türkçe
2020
MimarlıkHaliç ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ JÜLİDE ERDİNÇ
PROF. DR. ABDULLAH UĞUR TANYELİ
- مفهوم الارهاب الفكري وأثر الولاء والبراء عليه في الفقه الإسلامي
Fikri terörizm kavramı ve İslam fıkhında sadakat ve inkarın etkisi
GHASSAN IBRAHIM AWAD ALNUAIMI
Yüksek Lisans
Arapça
2022
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KUTAİBA FARHAT
- Temel tasarım eğitiminde çoklu zekâ kuramı üzerinden uzamsal becerinin gelişimine etki eden bir izlence önerisi
A curriculum proposal affecting the development of spatial ability through multiple intelligence theory in basic design education
ANDAY TÜRKMEN
Doktora
Türkçe
2022
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesiİç Mimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EMEL BAŞARIK AYTEKİN
- Modern demokraside istisna durumunun yeniden doğuşu terörizm istisnasının yaratılması ve hukuk düzeninin egemen inşası
Re-emergence of state of exception in modern democracy the production of terrorism exception and the sovereign building of rule of law
ORHAN GAZİ ERTEKİN
Doktora
Türkçe
2006
HukukAnkara ÜniversitesiKamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ALEV ÖZKAZANÇ