Sindemi yaklaşımıyla 2001-2019 yılları arasındaki intihar kaynaklı ölümlerin değerlendirilmesi
The evaluation of suicide-related deaths between 2001 and 2019 with syndemic approach
- Tez No: 683263
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET TOPUZOĞLU
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Halk Sağlığı, Public Health
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 271
Özet
İntihar ya da öz kıyım, kişinin kendini öldürme amacıyla kendine yönlendirdiği ölüme ve yaralanmaya neden olan davranışlardır. Türkiye'de 2019 yılında 3406 kişi intihar ederek hayatını sonlandırmıştır. Sindemi kuramı, sağlık problemlerinin tek başına ortaya çıkmak yerine ortak etkileşimli faktörlerden beraber ortaya çıkarak gelişimlerini tanımlamaktadır. İntiharların anlaşılması, risk gruplarının belirlenmesi ve önlenmesi için sindemi yaklaşımı önemlidir. Bu çalışmada Türkiye'de 2001-2019 yılları arasında intiharların, nedenleri, şekilleri, intihar edenlerin cinsiyetleri, öğrenim durumları, medeni durumları, yaş grupları, ikametleri ve intiharın gerçekleştiği zamana göre sindemi yaklaşımı bağlamında analiz edilmesi hedeflenmiştir. Çalışmamız ekolojik tipte olup, 2001-2019 yılları arasında Türkiye'de ölümle sonuçlanan intiharları kapsamaktadır. İstanbul'daki ölümle sonuçlanan intiharlar ayrıca incelenmiştir. Kaba ve özel intihar hızları, intihar oranlarının ortanca, çeyrekler arası dağılım aralığı (ÇADA), en düşük ve en yüksek değerleri hesaplanmıştır. Sürekli değişkenler arası Spearman korelasyon testi uygulanmış, rho ve p değerleri rapor edilmiştir. Sürekli değişkenler için L2 (ya da Öklid) tabanlı küme analizlerinde, k=2 küme oluşturulmuştur. Veri tabanı özel intihar hızları panel değişkeni ve yıllar zaman değişkeni olacak şekilde panel veri tabanı formuna dönüştürülmüştür. Çalışmamızda farklı intihar nedenleri, öğrenim durumları ve farklı yaşam durumlarına göre 10 farklı sindemik risk grubu tanımlanmıştır. Bu 10 farklı sindemik risk grubu için de ortak risk faktörü düşük öğrenim düzeyi ve gelir seviyesinin olması, sosyoekonomik sıkıntıların oluşturduğu toplumsal eşitsizliklerin intiharlar için en önemli risk faktörü olduğu gözlenmektedir. Yoksulluk oranı ve tüberküloz insidansının yüksek, istihdam ve yükseköğrenim oranlarının düşük olduğu yıllarda ticari nedenle intihar hızı daha yüksektir (Ortanca=Yüz binde 0,085'e karşı 0,009; p=0,009). Boşanma hızı, ilk evlenme yaşları, istihdam oranının düşük, yoksulluk oranının yüksek olduğu yıllarda aile geçimsizliğine bağlı intihar hızı daha yüksektir (Ortanca = Yüz binde 0,405'e karşı 0,244; p= 0,022). Kadın istihdam, şehirde yaşayan kadın ve yükseköğrenimli kadın oranlarının, kadının ilk evlenme yaşının düşük ve kaba evlenme hızının yüksek olduğu yıllardaki kadın intihar hızı daha yüksektir (Ortanca= Yüz binde 2,345'e karşı 2,05; p=0,045). İstanbul için istihdam oranındaki (%) 0,015'lik ve GSMH/kişi'deki 0,0003'lük azalma, ekonomik nedenle intihar hızlarını yüz binde 1 artırmaktadır (p
Özet (Çeviri)
Suicide is the self-directed and harming behaviors directed to self with intent of ending life. In Turkey, 3406 individuals ended their lives by committing suicide in 2019. The syndemics theory defines health problems as phenomena emerging together in synergic interactions rather being isolated entities. Syndemics approach is important for understanding and preventing suicide, and identifying its risk groups. This study aims to analyze the suicides occurred between 2001 and 2019 in Turkey by considering the reasons, methods and timing of suicides and characteristics of individuals committing suicides including gender, educational and marital statuses, age and residence categories in the context of syndemics approach. Our ecological study includes suicides in Turkey occurred between 2001 and 2019 resulting in death. The median, interquartile range, minimum and maximum values of crude and specific suicide rates were calculated. Spearman correlation test was used for continuous variables, and rho and p values were reported. L2 or Euclid based cluster analyses was executed for continuous variables with k=2 clusters. Database was transformed into panel data for further analysis. We defined 10 distinct syndemic groups according to the different suicide motivations, educational statuses and life situations. The common risk factor for all these 10 groups were low educational and income statuses. We inferred that the disparities within society due to socioeconomical problems are the most important risk factors for suicide. Rates of suicides due to commercial problems were higher in years where the rate of poverty and incidence of tuberculosis were high, and rates of employment and higher education were low (Median=0.085 vs 0.009, p=0.009) Rates of suicides due to family conflict were higher in years where the rate of poverty was high, and rate of employment and age of first marriage values were low (Median=0.405 vs 0.244, p=0.022) Female suicide rates were higher in years where crude marriage rate was high, and ratios of female employment, urban residence and females in higher education were low (Median=2,345 vs 2.05, p=0.022) For İstanbul, a decrease of 0,015 in employment rate and 0,0003 in GDP per capita increase the suicide rate due to economic reasons by 1/100,000 (p
Benzer Tezler
- L' Approche de la qualite au management de projet
Proje yönetiminde toplam kalite yaklaşımı
SELİM HOŞTUT
Yüksek Lisans
Fransızca
2001
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiGalatasaray ÜniversitesiDOÇ. DR. H. ZİYA ULUKAN
- Yükselen piyasa ekonomilerindeki döviz kuru oynaklığının ihracata etkisi
The effects of exchange rate volatility in emerging market economies on exports
SERCAN HANÇER
- The Concept of bildung in Hegel's phenomenology and nineteenth century European novel
Başlık çevirisi yok
F. MELTEM GÜRLE
- An Analysis if women's ambition and desire for self-expression in George Eliot's 'Middlemarch' and Henry James's 'The Portrait of a Lady'
George Eliot'in 'Middlemarch''ı ile Henry James'in 'The Portrait of a Lady''sindeki kadınalrın kendilerini ifade etmedeki hırs ve arzularının analizi
HATİCE ÇELİKDOĞAN
Yüksek Lisans
İngilizce
1998
İngiliz Dili ve EdebiyatıHacettepe Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERPİL OPPERMANN
- Arnavutluk, Berat şehri, Gorica mahallesi'ndeki geleneksel konutların mimari özellikleri ve koruma sorunları üzerine bir araştırma
A research on the architectural features and conservation problems of the traditional Gorica houses in Berat, Albania
MUHARREM DELIU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYNUR ÇİFCİ