İşaret ögelerinin kentsel mekânda yönlenme üzerine etkisi
The effect of landmarks on orientation in urban space
- Tez No: 683736
- Danışmanlar: DOÇ. DR. NİLGÜN ÇOLPAN ERKAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kentsel Mekan Organizasyonu ve Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 118
Özet
Algı, pek çok farklı bileşenden meydana gelen ve eyleme dönüşmesi için zihinsel, bilişsel, biyolojik ve fizyolojik süreçlere ihtiyaç duyan öznel bir olgudur. Ancak bu olgu, insanın entelektüel kapasitesine bağlı olduğu kadar çevresel faktörlere de bağlıdır. Bu noktada mekânsal uyaranlar, işlevsel ve biçimsel özellikleriyle insanın bilişsel algı sürecini davranışsal bir eyleme dönüştüren çevresel faktörler olarak görev almaktadır. Çalışmanın temel amacı; öncelikle algı kavramına özellikle psikoloji ve sinirbilim alanlarındaki özgül kullanımın dışında, fizik mekân ile ilişkilendirilebilecek bir bakış açısı kazandırmak ve algı mekanizmasını mekânsal bir süreç olarak tarif etmektir. Ardından insanın mekânsal davranışlarından biri olan yönlenme edimini bu edime sebep olan mekânsal uyaranlar yardımıyla kentin farklı katmanlarında (sokak, doku ve kent bütünü) gözlemlemektir. Kentsel işaret ögeleri, söz konusu mekânsal uyaranlardan biri olarak bu deneysel sürecin merkezinde konumlandırılmıştır. Mekân-davranış ilişkisi kapsamında ve işaret ögesi-yönlenme ilişkisi özelinde yürütülmüş çalışmanın metodolojisi, kuramsal içerikte yaratılan bu ilişkinin ve bu ilişkiye dair teorik çıktıların pratikte test edilmesi üzerine kurulmuştur. Bu sebeple belirli kriterlere göre seçilmiş hedef kitle üzerinde entelektüel, algısal ve davranışsal verileri elde etmeyi amaçlayan bir yöntem (anket uygulaması) denemesi gerçekleştirilmiştir. Bulgular, insanın çevreden görsel, işitsel veya bilişsel herhangi bir veriyi doğrudan elde edemediğinde zihninde mekâna dair algısal bir sınır oluşturduğunu ve hareketini bu sınırlar içerisinde tamamlama eğiliminde olduğunu göstermiştir. Hareketin kısa süreli, sonuç odaklı ve minimum efor sarf etmeye yönelik olması ise kuramsal içerikle örtüşen bir başka davranışsal bulgu olarak tespit edilmiştir. Mekânsal uyaranlardan biri olarak kentsel işaret ögeleri ise insanın bu yönlenme edimi sürecinde tekil dışsal özellikleri yerine mekânın kurgusal-organizasyonel yapısına katkıda bulunan özellikleri ile kullanılmıştır. Yönlenme ediminin kentin farklı katmanlarında farklı mekânsal dinamiklere göre gerçekleştiği ve kentsel işaret ögelerinin bu eylemin hem zihinsel (algısal) hem fiziksel (davranışsal) tarafında etkili olduğunu çalışmanın kapsamlı sonucu olarak ifade etmek mümkündür.
Özet (Çeviri)
Perception is a subjective phenomenon that arising from numerous different component and need mental, cognitive, biological and physiological process for turning into action. Howewer, this phenomenon depends on the individual's intellectual capacity as well as environmental factors. At this juncture, spatial stimuli take charge in as environmental factors to transform person's cognitive process into action with their functional and figural features. Main objective of study is to provide a new perspective to perception notion that can be associated with physical space, besides its stereotypical use in psycology and neuroscience and to define the perception mechanism as an explainable spatial process. Then observe to orientation behavior -as one of the person's spatial behavior- in different scale urban layers (street, texture and town-wide) with spatial stimuli that stir up this behavior. Urban landmarks are the center of this process as one of these spatial stimuli. Methodology of study -within the context of space-behavior relation and specific to urban landmark-orientation- is based on to test relevance of perception-urban landmark created from hypothetic context and theoric output of this releation. Therefore, a survey method was held on the specifed target group to achieve intellectual, perceptual and behavioural data. İndications show that person creates a perceptional boundary with regard to space when couldn't achieve visual, auditorial or cognitive data from environment directly and prefer to complete self action in this boundary. Short-term, result-based and low-energy movement tendendcy is another behavioural indication that match up with hypothetic context. Urban landmarks has been used as a spatial stimuli with fictional and organizationel features except own figural external features in this orientation process. It is possible to say as extensive result of study; orientation action takes place in different urban scale layers as a result of different spatial factors and urban landmarks are effective on the mental and physical part of this action.
Benzer Tezler
- Kentsel mekanda navigasyon kullanımının yön bulma sürecine etkilerinin değerlendirilmesi
The evaluation of the effects of navigation application usage on the process of wayfinding in urban space
BEGÜM ERÇEVİK SÖNMEZ
Doktora
Türkçe
2016
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DENİZ ERİNSEL ÖNDER
- Tarihi kent kimliğinin korunması ve sürdürülmesinde işaret öğelerinin rolü: İzmir ili Bornova ilçesi örneği
THE ROLE OF LANDMARKS IN THE PRESERVATION AND MAINTENANCE OF HISTORICAL CITY IDENTITY: IZMIR BORNOVA CASE
CEYDA DÖNMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Şehircilik ve Bölge PlanlamaYıldız Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİLGÜN ÇOLPAN ERKAN
- Kentsel mekanda bireylerin yön bulma davranışının mekansal dizim ve bilişsel haritalama yöntemi ile irdelenmesi: Suadiye örneği
Examining wayfinding behavior of individuals in urban space using space syntax and cognitive mapping method: Suadiye case
TÜRKAN AKÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET EMİN ŞALGAMCIOĞLU
- Informal use of public space: A study on street vendors and performers in Kadıköy
Kamusal alanın enformel kullanımı: Kadıköy'de seyyar satıcılar ve sokak sanatçıları üzerine bir araştırma
GİZEM KEPENEK
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLDEN DEMET ORUÇ ERTEKİN
- Kentsel mekanda estetik değerler
Aesthetic qualities in urban areas
YELDA SUSMUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİLGÜN ERGUN