Çok kriterli karar verme teknikleri kullanılarak şehirlerin sürdürülebilirliklerinin karşılaştırılması
Comparison of sustainability of cities using multi criteria decision making techniques
- Tez No: 684329
- Danışmanlar: PROF. DR. NİHAN ÇETİN DEMİREL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Endüstri ve Endüstri Mühendisliği, Industrial and Industrial Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Endüstri Mühendisliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 137
Özet
Şehirler, ekonomik ve sosyal faydalar sağlarken doğal kaynakları tüketmekte ve çevreyi kirletmektedirler. Bu nedenle de, doğaları gereği sürdürülebilir değildirler. Şehirlerin sürdürülebilir olabilmeleri için çevreye duyarlı, ekonomik olarak uygulanabilir ve sosyal olarak kabul edilebilir bir büyüme felsefesi gereklidir. Ancak, bu şekilde, bugünün ihtiyaçlarını karşılarken gelecek nesillerin kendi ihtiyaçlarını karşılayabilme yeteneğinden ödün vermemek mümkündür. Bu bağlamda, sürdürülebilir kentleşmenin önemi gün geçtikçe artmaktadır. Sürdürülebilir bir şehir inşa etmek için politika yapıcıların şehrin mevcut durumunu değerlendirmeleri ve şehrin durumunu diğer şehirlerle karşılaştırmaları son derece önemlidir. Bu nedenle, şehirlerin sürdürülebilirliğini değerlendiren ve karşılaştıran çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu doğrultuda, bu yüksek lisans tezi kapsamında Türkiye'deki şehirlerin sürdürülebilirliklerinin karşılaştırılması konusuna odaklanılmıştır. Bu amaçla, TOPSIS yöntemi, COPRAS yöntemi, gri ilişkisel analiz yöntemi, ARAS yöntemi, MAUT yöntemi ve MOORA yöntemi gibi farklı çok kriterli karar verme tekniklerinden yararlanılmıştır. Bu tekniklerin her biri farklı yaklaşımlara göre şehirlerin sıralanmasını sağlamaktadır. Bu nedenle, ilk olarak, her bir yöntem ayrı ayrı uygulanmış ve o yöntemin dayandığı yaklaşıma göre şehirlerin sürdürülebilirlikleri karşılaştırılmıştır. Ardından, bu tekniklerinin bilgisini birleştirmek amacıyla ağırlıklı çarpım yönteminden yararlanılmıştır. Kullanılan tüm çok kriterli karar verme tekniklerinde kriterlerin göreli önemleri de hesaba katılmıştır. Bunun için nesnel bir kriter ağırlıklandırma yöntemi olan CRITIC yöntemi kullanılmıştır. CRITIC yöntemi, hem kriterler arasındaki korelasyonu hem de her bir kriterin standart sapmasını dikkate aldığı için tercih edilmiştir. Sonuç olarak, ağırlıklı çarpım yöntemi ile elde edilen birleştirilmiş skorlara göre, en sürdürülebilir beş şehir, sırasıyla, Karabük, Ankara, Tunceli, Eskişehir ve Artvin; en az sürdürülebilir beş şehir ise, sırasıyla, Kars, Osmaniye, Kırıkkale, Ağrı ve Şanlıurfa olarak belirlenmiştir. Bu çalışma ve elde edilen sonuçlar, diğer araştırmacılara ve politika yapıcılara yol gösterme ve kaynaklık etme potansiyeli taşımaktadır.
Özet (Çeviri)
Cities provide economic and social benefits, while they consume natural resources and pollute the environment. Therefore, they are not sustainable. In order for cities to be sustainable, an environmentally friendly, economically feasible and socially acceptable growth philosophy is required. Only in this way is it possible to meet the needs of the present while not compromising the ability of future generations to meet their own needs. In this context, the importance of sustainable urbanization is increasing day by day. In order to build a sustainable city, it is extremely important for policy makers to evaluate the current state of the city and compare the state of the city with other cities. Therefore, studies that evaluate and compare the sustainability of cities are needed. In this context, the focus of this master's thesis was on the comparison of the sustainability of cities in Turkey. For this purpose, different multi-criteria decision making techniques such as TOPSIS method, COPRAS method, gray relational analysis method, ARAS method, MAUT method and MOORA method were used. Each of these techniques provides ranking of cities according to different approaches. Therefore, first, each method was applied separately and the sustainability of the cities was compared according to the approach on which that method was based. Then, the weighted product method was used to combine the knowledge of these techniques. In all multi-criteria decision-making techniques used, the relative importance of the criteria was also taken into account. For this purpose, the CRITIC method, which is an objective criterion weighting method, was used. This method was preferred because it takes into account both the correlation between criteria and the standard deviation of each criterion. As a result, according to the combined scores obtained by the weighted product method, the five most sustainable cities were Karabük, Ankara, Tunceli, Eskişehir and Artvin, respectively, whereas the five least sustainable cities were determined as Kars, Osmaniye, Kırıkkale, Ağrı and Şanlıurfa, respectively. This thesis and the results obtained have the potential to guide and be a source for other researchers and policy makers.
Benzer Tezler
- Mekansal analiz teknikleri ile çok kriterli karar verme yaklaşımı kullanılarak raylı sistem güzergah analizi
Rail system route analysis using multi criteria decision making with spatial analysis techniques
BERNA ÇALIŞKAN
Doktora
Türkçe
2023
Ulaşımİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ OSMAN ATAHAN
- Endüstriyel yapılarda taşıyıcı sistemlerin analitik hiyerarşi prosesi (AHP), TOPSIS ve ELECTRE çok kriterli karar verme yöntemleri kullanılarak kıyaslanması
Comparison of structural systems in industrial building using AHP, TOPSIS and ELECTRE multi criteria decision making methods
GÖKALP KARAÇAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
İnşaat MühendisliğiDüzce Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RIFAT AKBIYIKLI
- Warehouse location selection for 3PL cold chain suppliers in gulf countries using neutrosophic fuzzy EDAS
Bulanık nötrosofik EDAS yöntemi ile Körfez ülkelerindeki 3. parti soğuk zincir tedarikçileri için depo yeri seçimi
BERKAY ÖZCAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
İşletmeGalatasaray ÜniversitesiLojistik ve Finansman Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ M. LEVENT DEMİRCAN
- Optimal high-speed rail route selection using GIS, remote sensing, and multi-criteria decision analysis techniques
CBS, uzaktan algılama ve çok kriterli karar verme analizi tekniklerini kullanarak optimum yüksek hızlı tren güzergahı seçimi
SUHRABUDDIN NASERY
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Jeodezi ve FotogrametriEskişehir Teknik ÜniversitesiUzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. UĞUR AVDAN
- Çok kriterli karar verme teknikleri kullanılarak lojistik işletmelerinde sürdürülebilir performans ölçülmesi
Measuring sustainable performance in logistics businesses using multi-criteria decision making techniques
MERVE ER
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiKocaeli ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ATAKAN ALKAN