Demirdöven sulama şebekesinin sistem performansının değerledirilmesi
Assessment of system performance in Demirdöven irrigation scheme
- Tez No: 685727
- Danışmanlar: PROF. DR. FATİH MEHMET KIZILOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Sulama şebekesi performansı, izleme ve değerlendirme, sulama oranı, su sağlama oranı, mali etkinlik oranı, mali yeterlilik oranı, sulama yöntemi, Irrigation scheme performance, monitoring and evaluation, irrigation ratio, water supply rate, financial adequacy rate, irrigation method
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarımsal Yapılar ve Sulama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 43
Özet
Amaç: Bu çalışma; Yukarı Aras havzasında yer alan ve Demirdöven Sulama Birliği yönetimindeki Erzurum-Pasinler Demirdöven Barajından sağlanan su ile sulanan, yem bitkileri ağırlıklı üretim yapılan toplam 8380 hektarlık cazibe tipi sulama şebekesinin 2012-2016 yılları arasındaki performansının; sulama yeterliliği parametreleri ve ekonomik göstergeler kullanılarak izlenip değerlendirilmesi amacıyla yürütülmüştür. Yöntem: Araştırmanın yürütüldüğü alan 41º 40' 54'' doğu boylamları ile 39º 58' 53'' kuzey enlemleri arasında ve Aras Nehri Havzası'nda yer almaktadır. Şebekenin sulama suyu Tımar Çayı üzerine kurulan Demirdöven Barajı'ndan sağlanmaktadır. Şebeke içerisinde sulu tarıma açılan toplam alan 8328 hektar civarındadır. Çalışmada, daha önceki araştırmacılardaki performans izleme ve değerlendirme parametreleri kullanılmıştır. Çalışma kapsamında öncelikle, incelenen şebekedeki sulama alanı oranları ile şebekedeki net ve toplam su sağlanma oranları belirlenmiştir. Daha sonra toplam bitkisel üretim değeri oranı ve bunun mali getirisi ortaya konulmuş ve bunun planlama öngörülerini hangi düzeyde yakalayabildiği saptanmıştır. Son olarak şebekeye ilişkin mali yeterlilik ve mali etkinlik oranları, su ücretlerinin tahsilat oranı, sürdürülebilir sulama alanı oranı ile karlılık oranları belirlenerek elde edilen sonuçlar yorumlanmıştır. Bulgular: Araştırma sonucunda; özellikle araştırma yıllarında; üreticilerin planlama öngörülerine uygun ekim deseni uygulamadığı belirlenmiştir. Toplamı 8328 ha alan sulama açılmışken 2012-2016 araştırma yıllarında üretim yapılan alan büyüklüğü 4075 ha ile 4659 ha; şebekeye ilişkin sürdürülebilir sulama alanı oranları %178,75 ile %204,34 arasında kalmıştır. Bölgede su kaynaklarının yetersizliği nedeniyle 8328 hektarlık alan için toplam su sağlanma oranı değerleri çok düşük olup araştırma dönemi için 0,70 ile 0,71; net su sağlama oranı da 1,65 ile 1,68 arasındadır. Sulu tarım yapılan alanlar için toplam su sağlanma oranı 1,27 ile 1,44 arasında iken net su sağlama oranı 2,98 ile 3,38 arasında gerçekleşmiştir. Demirdöven sulama birliği sahasında üretim değeri oranı % 38,85 ile % 42,82 arasında değişmektedir. Karlılık oranı 1,79 ile 5,96 arasında iken mali etkinlik oranı % 45,30 ile %58,99 arasında, mali yeterlilik oranı da % 207 ile % 403 arasında olmasında karşılık gerçekleşirken tahsilât oranı %13,07 ile %50,59 arasında kalmıştır. Sonuç: Demirdöven Sulama Birliği sulama şebekesinde ekonomik parametreler bakımından planlama öngörülerinin yakalanamadığı tespiti yapılmıştır. Planlama öngörülerine yaklaşabilmesi için; sulama alanı oranının artırılması, üretim deseninde mali getirisi daha yüksek olan endüstri bitkilerinin oranının artırılması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
Purpose: This study was conducted for the purpose of monitoring and evaluation of irrigation system performance in for Demirdoven Irrigation Network between years of 2012-2016. And then achieving level of the planning targets for the project was determined and recommendations were made. Method: The area where the study was conducted is located between 390 501 - 490 101 north latitudes and 410 351 - 420 101 east longitudes and between in the Aras River Basin. Irrigation water for the network is supplied from the Demirdöven Dam built on Timar Creek. The total area opened to irrigated agriculture in the network is around 8328 hectares. The study was carried out using the performance monitoring and evaluation parameters suggested by the researchers before. First of all, average irrigation ratio, net and total water supply rates to the irrigation scheme were determined. Then, the ratio of total crop production value and its financial return were determined. Finally, the collection rate of irrigation water fees, the financial efficiency rate of the scheme, the sustainable irrigation area and profitability rates were determined and the results were interpreted. Findings: The results of the research showed that the farmers did not plant crops in accordance with the planning veri, especially during the research period. A total of 8328 hectares of land were planned to be irrigated, but in 2012-2016, the production area in irrigated conditions was 4075 hectares and 4659 hectares. Sustainable irrigation area rates in the irrigation network remained between 48.93% and 55.94%. Due to the insufficiency of water resources in the region, the total amount of the water supply for 8328 hectares is very low, and it is between 0.70 and 0.71 during the research period and the net amount of the water supply is between 1.65 and 1.68. For irrigated areas, the total amount of the water supply was between 1.27 and 1.44, while the net amount of the water supply was between 2.98 and 3.38. The production value in the Demirdoven Irrigation Union area varies between 38.85% and 42.82%. In other words, in order to let the production in this area obtain the planned predictions, the output should be increased approximately 1.5 times and reached the level of 100%. While the profitability values were between 1.79 and 5.96, the financial efficiency values were between 45.30% and 5 8.99% and the financial adequacy values were between 207% and 403%, the collection values were between 13.07% and 50.59%. Results: When these results are examined, it can be said that the planned predictions for the area of the Demirdöven Irrigation Union have not been approached.
Benzer Tezler
- IoT based pump performance monitoring for agricultural irrigation and predictive maintenance with machine learning models
Tarımsal sulama için IoT tabanlı pompa performansının izlenmesi ve makine öğrenimi modelleri ile kestirimci bakımın tahminlenmesi
İRFAN ÖKTEM
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Elektrik ve Elektronik MühendisliğiAdana Alparslan Türkeş Bilim Ve Teknoloji ÜniversitesiElektrik-Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TUĞÇE DEMİRDELEN
- Harran ovası koşullarında tartılı lizimetre ile yoncanın su tüketiminin belirlenmesi ve tahmin yöntemleriyle karşılaştırılması
Determining the water consumption of alfalfa under Harran plain condition by the use of weighing lysimeter and comparison with the predicting methods
MEHMET SAMİ NACAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
ZiraatHarran ÜniversitesiTarımsal Yapılar ve Sulama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ FUAT TARI
- Harran ovası koşullarında farklı ekim zamanlarının ve generatif dönemde farklı zamanlarda sulama sonlandırmanın mısır verimine etkisi
Effects of different sowing time and different water cutting times in generative stage on the yield of corn under the harran plain conditions
MEHMET DAVUT ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
ZiraatKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LEYLA İDİKUT