Osmanlı Sarayına kar ve buz temini
Snow and ice supply to the Ottoman Palace
- Tez No: 686061
- Danışmanlar: PROF. DR. ARZU TOZDUMAN TERZİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 165
Özet
Osmanlı Devleti'nde yazın sıcak günlerinde içeceklerin soğutulmasında ve yiyeceklerin bozulmadan saklanmasında kullanılan kar ve buz, hem yüksek yaşam kalitesi sergileyen saray sakinlerinin hem de Osmanlı toplumunun en değerli tüketim maddelerinden biridir. Osmanlı toplumunda kar ve buz kullanımı, halkın kendi imkânları ile biriktirdiği kar kuyularından sağlanarak, sofralarda yerini alırken sayfiye alanlarındaki bu ihtiyaç şerbetçi ve hoşafçı esnafı tarafından karşılanmıştır. Suyun kar ve buz ile soğutularak ücretsiz halka sunumunda ise su ve buz vakıfları öne çıkmıştır. Vakıfların inşa ettiği sebillerden yazın akıtılan buz gibi soğuk sular, bir yandan halkı serinletirken diğer bir yandan halkın dualarının alınmasına vesile olmuştur. Bunun yanı sıra Osmanlı toplumunda önemli bir yeri olan tekke ve zâviyeler, dergâhlar ve Mevlevîhânelere de ücretsiz olarak kar ve buz dağıtımı yapılmıştır. Osmanlı sarayına kar ve buz başta Keşiş Dağı (Uludağ) ve Eyüp olmak üzere Katırlı Dağı ve çevresinden karşılanmıştır. Kar ve buz Hassa Buzcular Ocağı teşkilatı ile buzcubaşı yönetiminde binlerce yardımcı çalışanlarıyla buralardan toplanırken, kar ve buzun ihtiyaçtan fazlası kar ve buz toplanılan yerlerde bulunan karlık ve buzluklarda depolanmıştır. Saray için gerekli olan miktar ocağın buzhanesine getirilerek burada muhafaza edilmiştir. Topkapı Sarayı'na kar ve buz dağıtımı padişah başta olmak üzere Harem, Enderun, Birûn kısmına, devlet adamlarına, ulemaya, orduya ve devlet dairelerine yapılmıştır. Bilhassa önemli gün ve gecelerde yazın buzla soğutularak saray sofralarını süsleyen şerbetler ve soğuk ikram edilen tatlılar, sarayın vazgeçilmez tatları haline gelmiştir. Buz saray sofralarının yanı sıra yaz mevsimine denk gelen sefer-i hümâyunlarda ordunun en önemli ihtiyaçları arasında yer almıştır. Kar ve buz dağıtımı Topkapı Sarayı'nın yanı sıra Edirne Sarayı, Saray-ı Atîk, Beşiktaş Sahil Sarayı ve Çırağan Sahil Sarayı'na da belli vakitlerde yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
Snow and ice, which are used to cool beverages and keep food intact in the hot days of summer in the Ottoman Empire, are one of the most valuable consumption items of both the palace residents, who had experienced a high quality of life, and the Ottoman society. While snow and ice for usage of cooling in the Ottoman society was provided by the snow wells accumulated by the people with their own means, this need in the summer resorts was met by the sherbet and compote shopkeepers. In the case of providing free cooling water for public, water and ice foundations had come to the fore. The ice-cold waters poured from the fountains built by the foundations in the summer, on the one hand were serving to cool the people, and on the other hand, they were instrumental in receiving the prayers of the people. In addition, snow and ice were distributed free of charge to lodges and lodges, dervish lodges, and Mevlevihanes, which had an important place in Ottoman society. Snow and ice were brought to the Ottoman palace from Katırlı Mountain and its surroundings, especially Keşiş Mountain (Uludağ) and Eyüp. While snow and ice were collected from these places by the Hassa Buzcular Ocağı organization and thousands of assistant employees under the management of Buzcubaşı, more than necessary snow and ice were stored in snow and iceboxes located in the places where snow and ice were collected. The amount required for the palace was brought to the ice room and preserved here. Snow and ice distribution to Topkapı Palace was made to the Sultan, Harem, Enderun, Birûn sections, statesmen, ulema, army and government offices. Especially on important days and nights, sherbets, which are cooled with ice and adorn the palace tables, and sweets served cold, had become indispensable tastes of the palace. In addition to the ice palace tables, it was among the most important needs of the army during the expedition of the summer season. The distrubition of snow and ice was made to Edirne Palace, Saray-ı Atik, Beşiktaş Beach Palace and Çırağan Beach Palace at certain times, as well as Topkapı Palace.
Benzer Tezler
- Mûzikâ-yı Hümâyun
Mûzikâ-yı Hümâyun
MURAT CAN DİLBER
Doktora
Türkçe
2023
MüzikMarmara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE BAŞAK İLHAN HARMANCI
- Mimar Vedat Bey ve Dolmabahçe Sarayı
Başlık çevirisi yok
HAKAN GÜLSÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
1990
Mimarlıkİstanbul ÜniversitesiArkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURHAN ATASOY
- Beylerbeyi Sarayı perdelik kumaşların desen ve motif özellikleri
Curtained rexture of Beylerbeyi Palace, design and motif characteristes
DİLEK TÜM
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
El SanatlarıMarmara ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. FERYAL İREZ
- Mısır'dan Osmanlı sarayına zahire sevkiyatı (1650-1700)
The shipment of provisions from Egypt to Ottoman
ENGİN ASLAN
- Continuity and change in the culinary culture of the Ottoman place in the 19 th century
19. yüzyıl Osmanlı saray mutfağında süregelen ve değişen tüketim alışkanlıkları
ÖZGE SAMANCI
Yüksek Lisans
İngilizce
1998
TarihBoğaziçi ÜniversitesiOsmanlı Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HAKAN ERDEM