Mimar Vedat Bey ve Dolmabahçe Sarayı
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 8268
- Danışmanlar: PROF. DR. NURHAN ATASOY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1990
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 65
Özet
-52- VI. ÖZET Genel olarak değerlendirildiğinde, 19. yüzyıl Osmanlı mima risinde yabancı ve gayrimüslim mimarların etkin oldukları gözlenmektedir. 17. yüzyıl sonlarına dek Hassa Mimarlar Ocağı, müslim mimar ların yoğun olduğu bir kurum durumundayken, 18. yüzyıl ile birlikte sayısal üstünlüğün gayrimüslimlere geçtiği gö rülmektedir. Batılılaşma girişimleri sonucunda değişmeye başlayan top lumsal ve ekonomik ortam, geleneksel“Lonca”sistemini sarsmış, bu durum Hassa Mimarlar Ocağı' nm konumunu da et kilemiştir. Öte yandan, yabancı eğitim adamlarının da yaygın bir iş gücü oluşturması ve bunların arasında mimarların da yoğunlukla bulunması, Osmanlı mimarlık ortamında müslim mi mar sayısını yok denecek kadar azaltmıştır. 19. yüzyıl sonlarında oluşan durum, Türk mimarlar açısından son derece olumsuz görünmektedir. Bu yıllarda mimarlık, ke sin bir gayrimüslim mesleği konumuna gelmiş, bu durum Sana- yi-i Nefise Mektebi' nin 1882 yılında açılmasına dek sür müştür. Bu yıllarda mimarlık mesleğinin gayrimüslimlerin tekelin de olması, mimarlık eğitimi görmek isteyen Vedat Bey* in a- ilesi tarafından hoş karşılanmamasına neden olmuş tur. Ancak Vedat Bey, dönemin gözde uğraşlarından olan Harbiye, Tıbbiye,-53- Mülkiye gibi konuları annesi Leyla (Saz) Hanım' m da yar dımıyla bir kenara atmış ve mimarlık eğitimi görmek üze re Paris'e gitmiştir. Paris'te eğitimini tamamlayarak yurda dönen Vedat Bey, bir süre çeşitli kurumlarda çalışmış ve.31 Mart Olayı 'nı iz leyen günlerde Taht »a çıkan Mehmet Reşat'ın (1909-1918) Ser Mimar 'lığına atanmıştır. Bir yandan canlanmaya başlayan“Ulusal Mimarlık Hareketi”, öte yandan Batılı mimarların getirdikleri estetik anlayış arasında Mimar Vedat Bey' in önemli bir kişilik olarak kar şımıza çıktığını görüyoruz. Ulusal Mimarlık Hareketi 'ne özgün örneklerle katılan Mi mar Vedat Bey' in, Ser Mimar olarak padişaha ait yapılarda giriştiği onarım ve eklemelerde, aynı estetik anlayışı uy guladığı ileri sürülemez. Çünkü elimize geçen belgelere gö re, padişaha ait yapıların onarımlarında yapının aslına sadık kalınması gerekmektedir. Bu kuralın dışına çıkmanın ise son derece sert bir tepkiyle karşılandığı anlaşılmak tadır. Padişaha ait yapıların onarımlarında, belirli kural ve sı nırlamaların varlığının, Mimar Sinan döneminde de geçerli olduğu gözlenmektedir. Nitekim Mimar Sinan, Kabe'nin onarı mı sırasında bir takım eklemelere gitmek istemiş, ancak dönemin Din Bilginleri bu eklemelere karşı çıkmışlardır. Kutsal mekanların onarımları için geçerli olan“aslına sa--54- dık kalınması”kuralının, tarihsel süreç içer is inde, Din ve Devlet' in temsilcisi, Hz.Muhammed' in Halefi olan Padişah» m tüm yapıları için geçerli olduğu anlaşılmaktadır. Mimar Vedat Bey, Ser Mimar olduğunda, Dolmabahçe Sarayı 'nda yapılması gerekli pek çok işle karşılaşmıştır. Çünkü Sultan II.Âbdülhamit 'in 33 yıllık saltanatı sırasında Dolmabahçe Sarayı boş ve bakımsız kalmıştır. Bu durum, sarayın kimi yerlerinde Vedat Bey 'in değişikliklere gitmek istemesine neden olmuş ancak uygulamaya geçememiştir. Padişaha ait yapılardaki onarımların“aslına sadık kalına rak yapılması”ile ilgili en ilginç örneği, Dolmabahçe Sa rayı Camlı Köşk'ü oluşturmaktadır. Mimar Vedat Bey, Gamlı Köşk' ün tavanını süsleyen çeşitli hayvan resim ve kabart malarını kaldırarak yerlerine çiçek desenli süslemeler koy mak istemiş, ancak yoğun bir tepkiyle karşılaşmış t ir. Nedeni, biraz önce de belirtmeye çalıştığımız gibi, önceden konmuş kural ve sınırlamalardır. Kısacası Vedat Bey, Dolmabahçe Sarayı 'nda Isıtma Sistemi ve Kuşluk Köşkleri dışında yenilik getirecek bir çalışmada bu lunamamıştır. Söz konusu bu eklemeler de, yapının kimliğini bozmamakta ve sarayı bütünleraektedir.
Özet (Çeviri)
Özet çevirisi mevcut değil.
Benzer Tezler
- II. Meşrutiyet'te saray için çalışmak: Vedad (Tek) Bey'in sermimarlık dönemi
Vedad (Tek) Bey's career as the chief imperial architect of the Ottoman court (1909-1914)
MÜJDE DİLA GÜMÜŞ
Doktora
Türkçe
2018
Sanat Tarihiİstanbul ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. AGAH TARKAN OKÇUOĞLU
- Ege bölgesindeki tarihi banka yapıları (1915-1930)
Historical bank buildings in Aegean zone (1915-1930)
UMUT DEVRİM GENÇ
- Ankara Palas
Ankara Palas
MÜNİRE DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Sanat TarihiAnkara ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KIYMET GİRAY
- Mimar Vedat Tek'in İstanbul yapılarındaki çiniler
Tiles in architect Vedat Tek's Istanbul buildings
BAŞAK ÖZERKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
El SanatlarıSakarya ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. AYŞE ÜSTÜN