2000 sonrası Türk sinemasında Aleviliğin görünürlüğüne dair temsiller
Representations on the visibility of Alevism in Turkish cinema after 2000
- Tez No: 686547
- Danışmanlar: DOÇ. DR. DİLEK TUNALI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sahne ve Görüntü Sanatları, Sosyoloji, Performing and Visual Arts, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Film Tasarımı Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 396
Özet
Kimlik ve inanç sistemi olarak Alevilik, diğer inanç sistemleri gibi yüzyıllar boyunca süregelen farklı inanç ve kültürlerin etkileşiminden doğan, tarihsel ve kültürel bir olgudur. Günümüzde İslam dinî içinde kendini konumlandırmış olsa da, Alevilik ile ilgili farklı yaklaşımlar mevcuttur. Bu noktada Alevilik, tek bir çatı altında toparlanamayacak düzeyde geniş ve tanımlanması zor bir inanç biçimidir. Bununla birlikte Aleviliğin kendine has kültürel kodları bulunmaktadır. Tarihsel süreç içinde şekillenen bu kodlar, Aleviliğin inanç ve kimlik yapısını belirlemektedir. Böylelikle Aleviliğin geçmişten günümüze geçirmiş olduğu tarihsel, toplumsal ve politik aşamalar, çalışma boyunca ele alınarak değerlendirilmiştir. Bu çalışmada, sinemanın toplumsal meseleleri yansıtma biçiminden yola çıkılarak Türk sinemasında kimlik temsillerine odaklanılmıştır. Türk sinemasının ilk yıllarından günümüze kadar geçen süreçte gayrimüslim, azınlık, Kürt ve Alevi temsilleri üzerinde durulmuştur. Bilhassa 1990'lı yıllardan itibaren kamusal görünürlük kazanan Alevi-Bektaşilerin, 2000 sonrası Türk sinemasında görünür hale gelmeleri tezin ana çerçevesini oluşturmuştur. İncelenen filmlerdeki karakterlerin Alevi-Bektaşi inanç ya da kimliğine sahip olmalarının yanı sıra filmlerde Alevi-Bektaşiliğe ait ritüelistik özelliklerin örtük ya da görünür biçimde beyaz perdeye aktarılması değerlendirilmiştir. Yönetmenlerin, Alevi-Bektaşi kimliğini ele alış biçimi; öykü, olay örgüsü ve konuşma örgüleri bağlamında çözümlenmiştir. Aleviliğin sinemasal temsilinin tarihsel, toplumsal ve ideolojik art alanı filmlerde ele alınarak, yönetmenlerin meseleleri değerlendirme biçimi analiz edilmiştir. Bu bağlamda 2000 sonrası Türk sinemasında Alevi-Bektaşi inanç ya da kimliğinin açık bir biçimde temsil edildiği görülmüştür. Ancak filmlerdeki temsillerin gerçekçi olup olmadığı noktasında çeşitli sorunlar ön plana çıkmaktadır.
Özet (Çeviri)
Alevism, as the other systems of identity and belief, is a historical and cultural entity emanated from the interaction of different cultures and beliefs throughout centuries. Today, although it locates itself within the Islam, there are various approaches to Alevism. Hence, Alevism is a broad form of belief which is hard to define and which has peculiar cultural codes to the extent that it is hard to gather it under a single umbrella. Formed throughout the historical process, such codes define the structure of Alevism as a belief and identity. Thus, the current study treats the historical, social, and political phases that Alevism passed through from past to present. This study, based on the form how film reflects social issues, has focused on the representations of identity in Turkish cinema. It investigates the representations of non-Muslims, minorities, Kurds, and Alevis from the first years of Turkish cinema up to present. The dissertation takes up Alevis and Bektashis, who began to gain a public visibility especially after 1990s, in their process of becoming visible in post-2000 Turkish Cinema. The study tackles the implicit or explicit reflections of ritualistic characteristics belonging to Alevism as well as the characters having Alevi/Bektashi belief or identity. It analyses the directors' way of tackling Alevi/Bektashi identity in the context of story, plot and dialogue patterns and their way of looking at issues by considering historical, social, and ideological backgrounds of the cinematographic representation of Alevism. In this context, it is concluded that although there are examples of representation of Alevi belief or identity in Turkish Cinema after 2000, there are various problems pertaining to how realistic are the representations in films.
Benzer Tezler
- 2000 sonrası Türk sinemasında kadın yönetmenlerin filmlerinde özgürlükçü öznenin inşası
Feminist subject and the building of emancipater subject in the films of woman directors in Turkish cinema after 2000
CEYDA CURA
Doktora
Türkçe
2025
Radyo-TelevizyonEge ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BURCU BALCI
- 2000 sonrası Türk sinemasında sanat yönetimi ve tasarımı
Art direction and production design in Turkish cinema after 2000
YASEMİN ÖZDEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Güzel SanatlarBahçeşehir Üniversitesiİletişim Tasarımı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NAZLI EDA NOYAN
- 2000 sonrası Türk sinemasında biyografik filmlerin izleyiciye ulaşmasında yapımcı stratejileri: Dijital sanatlar örneği
Production strategies for reaching audiences in biographical films in Turkish cinema after 2000: The case of digital arts
MELİH KÜTÜK
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Biyografiİstanbul Kültür ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. REMZİYE KÖSE ÖZELÇİ
- 2000 sonrası Türk sinemasında kadınlar arası arkadaşlığın temsili
Representation of friendship among women in post-2000 Turkish cinema
GÜLDEN GEVHER ÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Sahne ve Görüntü SanatlarıYaşar Üniversitesiİletişim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DİLEK KAYA
- 2000 sonrası Türk sinemasında yoksulluk
Poverty in the post-2000 Turkish cinema
EMRAH ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Sahne ve Görüntü SanatlarıAnkara ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEÇİL BÜKER