Runik harfli Türkçe metinlerde çok anlamlılık
Polysemy in Turkic texts with Runic letter
- Tez No: 686970
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ FERYAL KORKMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 489
Özet
Bu tez çalışmasında, günümüze ulaşan tüm Runik harfli metinler incelenerek Köktürkçenin söz varlığında önemli bir yere sahip olan çok anlamlı kelimeler ortaya konulmuştur. Bu kapsamda art zamanlı inceleme yöntemi kullanılarak Moğolistan, Yenisey, Kırgızistan ve Altay bölgelerinde bulunan yazıtlar ile birlikte Uygur dönemine ait Irk Bitig fal kitabı incelenmiştir. Söz konusu metinlerde yer alan kelimeler ve bu kelimelerin taşıdıkları anlamlar aracılığıyla Türk dilinin eskiliği ve gelişmişliği ortaya konulmaya çalışılmıştır. Anlam biliminin kapsamına giren bu çalışma, temel olarak beş bölümden oluşmaktadır. Birinci ve ikinci bölüm, üçüncü bölüme temel oluşturacak şekilde; dil, dil bilimi ve anlam bilimi başlıklarını kapsamaktadır. Üçüncü bölümde tezin iskeletini oluşturan“çok anlamlılık”terimi ayrıntılarıyla ele alınmıştır. Teorinin pratik ile buluştuğu dördüncü ve beşinci bölümde ise çok anlamlı olduğu tespit edilen kelimeler tek tek incelenmiş ve sahip oldukları anlamlar, yer aldıkları bağlamlar ile birlikte verilmiştir. Söz konusu anlamların kolayca ayırt edilebilmesi adına, kelimelerin cümle içerisindeki kullanımları gösterilerek, Türkiye Türkçesine aktarımları yapılmıştır. Elde edilen veriler ışığında, çok anlamlı kelimelerin Köktürkçenin (dolayısıyla Türkçenin) anlam hazinesine nasıl bir zenginlik kattığı sonuç bölümünde ele alınmıştır.
Özet (Çeviri)
In this thesis study, all the texts with Runic letter that have survived to the present day have been examined and polysemy words that have an important place in the vocabulary of Köktürkçe have been revealed. In this context, using the diachronic analysis method, together with the inscriptions found in Mongolia, Yenisei, Kyrgyzstan and Altai regions, the Irk Bitig fortune book belonging to the Uyghur period was examined. It has been tried to reveal the antiquity and development of the Turkish language through words in aforementioned texts and meanings of these words. This study, which is within the scope of semantics, basically consists of five parts. The first and second part, as a basis for the thirth part, covers titles of language, linguistics and semantics. In the thirth part, the term“polysemy”, which forms the skeleton of the thesis, is handled in detail. In the fourth and fifth part, where theory meets practice, words that are determined to be polysemy are handled one by one and their meanings are given together with the contexts in which they take place. In order to easily distinguish aforementioned meanings, usage in sentence of words was shown and they have been translated to Turkey Turkish. In the light of the data obtained, it is handled how polysemy words add richness to the meaning treasure of Köktürkçe (and therefore Turkish language) in the conclusion part.
Benzer Tezler
- Runik harfli metinlerin söz varlığının aynılık ve farklılık açısından değerlendirilmesi
An evaluation of the vocabulary of runic texts in terms of similarity and difference
ERDİ YÜKSEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FERYAL KORKMAZ
- Tarihsel arka planı ile Türkiye Türkçesinde çatı
Başlık çevirisi yok
MEHMET FATİH KIRMALI
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıSivas Cumhuriyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HACI İBRAHİM DELİCE
- Uygur Kağanlığı dönemi yazıtlarında söz yapımı
Words formation in the Uighur Khanate inscriptions
BURHAN SEVİM
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve Edebiyatıİnönü ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. ERHAN AYDIN
- Eski O'zbek tili va Yazuvi Pratikumi (giriş-ses bilgisi-metin aktarma)
Old Uzbek language And Yazuvi Pratukumi (introduction- phonetics-text-translation)
ISMAHAN GÜLŞEN ÖZENBOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DilbilimAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YAVUZ KARTALLIOĞLU
- Kaya üzerindeki köktürk harfli yazıtlar: İçerik özellikleri ve tematik analiz
Old Turkic runic inscriptions on the rock: Content features and thematic analysis
MUHAMMED MUSTAFA BAKIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MİRZAT RAKIMBEK UULU