Geri Dön

Uygur Kağanlığı dönemi yazıtlarında söz yapımı

Words formation in the Uighur Khanate inscriptions

  1. Tez No: 515416
  2. Yazar: BURHAN SEVİM
  3. Danışmanlar: PROF. ERHAN AYDIN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2018
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İnönü Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Eski Türk Dili Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 111

Özet

Dil, tıpkı insan gibi canlı bir varlıktır ve devamlılık arz eden bir sistemdir. Bu devamlılık içindeki dil, bir takım yollardan yararlanarak yeni türevler, yeni kelimeler meydana getirmektedir. Söz yapımı, bir dilin kelime üretimini sağlayan en önemli yapıdır. Dilin yapısına uygun olarak meydana gelen türetmeler, dile bir sistem halinde sürekli ve sonsuz sayıda kelime türetme imkânı verir. Eklemeli bir dil olan Türkçenin de söz varlığı büyük ölçüde türetme ve birleştirme esasına dayanır. Orta Asya'nın iç kesimlerinde egemen olan Uygur Kağanlığı, tıpkı Köktürk Kağanlığı gibi kendilerinden sonra gelecek kuşaklara hitap edecek eserler bırakmışlardır. Bu çalışmaya konu edilen Uygur Yazıtları, Türk dili ve tarihi için oldukça önemli kaynaklardır. Çalışmamız, Uygurlardan kalan 11 runik harfli yazıtın söz yapımı bakımından incelemesi amacıyla hazırlanmıştır. Tartışmalı olan bazı ekler ve bu eklerle ile ilgili öne sürülen görüşler derlenmiş, çalışmada farklı düşüncelere yer verilmesi amaçlanmıştır. İncelenen yapım ekleri hakkında pek çok farklı kaynaktan yararlanılmıştır. Metinlerdeki söz yapım ekleri ile Tarihi Türk lehçelerindeki ekler karşılaştırılmıştır. Çalışmanın sonuç bölümünde ulaşılan hedefler belirtilmiş, genel bir değerlendirme yapılmıştır.

Özet (Çeviri)

Language is a living being like human and it has a contınuous system. The language in this continuity generates new words. Word formation is the most important part which produces the words. Derivations which occur suıtable of language usage gives an oppurtunity to language to reproduce the words contınuously. Turkish is an agglutinative languages so its lexicology consist of mostly derived and compound noun. Uigur State exactly like Köktürk State which is dominant in the inner part of Central Asia left vestiges for the next generation. Uigur inscriptions are the subject of this work and these are the most ımportant sources for Turkish history and language. Our this work was prepared for research the 11 Runic letters remained from language of Uigur. Our purpose is in this work to clarify the debatable words. Lots of different sources are used to about usage prefix anda suffix. We compared suffix both are used in the text and the suffix are used in historical Turkish dialect at the end of the study the aimed goal were stated and general evaluation was made.

Benzer Tezler

  1. Uygur Kağanlığı yazıtlarının anlamlı ve görevli dil ögeleri açısından incelenmesi

    Investigation of the Uyghur Kaghan instructions in terms of meaningful and official language elements

    İSMAİL EMİRŞAH

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Türk Dili ve EdebiyatıBursa Uludağ Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. CENGİZ ALYILMAZ

  2. Batı'da egemenlik kavramının gelişimi ve eski Türk egemenlik anlayışı

    The Development of sovereignty in the west and the thought of sovereignty in ancient Turk

    AYBARS PAMİR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1998

    HukukAnkara Üniversitesi

    Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. GÜLNİHAL BOZKURT

  3. Hulki Aktunç - hayatı ve eserleri

    Hulki Aktunç - his life and works

    BENGÜ VAHAPOĞLU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Türk Dili ve EdebiyatıMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    Yeni Türk Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HANDAN İNCİ ELÇİ

  4. Ötüken Uygur Kağanlığı'nda devlet teşkilatı (744-840)

    State organization in the Orkhon (Ötükän) Uighur Qaghanate (744-840)

    AHMET GÖKHAN ERTÜRK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    TarihÇanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ HAYRETTİN İHSAN ERKOÇ

  5. Kaya üzerindeki köktürk harfli yazıtlar: İçerik özellikleri ve tematik analiz

    Old Turkic runic inscriptions on the rock: Content features and thematic analysis

    MUHAMMED MUSTAFA BAKIR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi

    Türkoloji Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ MİRZAT RAKIMBEK UULU