Uygur Kağanlığı dönemi yazıtlarında söz yapımı
Words formation in the Uighur Khanate inscriptions
- Tez No: 515416
- Danışmanlar: PROF. ERHAN AYDIN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İnönü Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 111
Özet
Dil, tıpkı insan gibi canlı bir varlıktır ve devamlılık arz eden bir sistemdir. Bu devamlılık içindeki dil, bir takım yollardan yararlanarak yeni türevler, yeni kelimeler meydana getirmektedir. Söz yapımı, bir dilin kelime üretimini sağlayan en önemli yapıdır. Dilin yapısına uygun olarak meydana gelen türetmeler, dile bir sistem halinde sürekli ve sonsuz sayıda kelime türetme imkânı verir. Eklemeli bir dil olan Türkçenin de söz varlığı büyük ölçüde türetme ve birleştirme esasına dayanır. Orta Asya'nın iç kesimlerinde egemen olan Uygur Kağanlığı, tıpkı Köktürk Kağanlığı gibi kendilerinden sonra gelecek kuşaklara hitap edecek eserler bırakmışlardır. Bu çalışmaya konu edilen Uygur Yazıtları, Türk dili ve tarihi için oldukça önemli kaynaklardır. Çalışmamız, Uygurlardan kalan 11 runik harfli yazıtın söz yapımı bakımından incelemesi amacıyla hazırlanmıştır. Tartışmalı olan bazı ekler ve bu eklerle ile ilgili öne sürülen görüşler derlenmiş, çalışmada farklı düşüncelere yer verilmesi amaçlanmıştır. İncelenen yapım ekleri hakkında pek çok farklı kaynaktan yararlanılmıştır. Metinlerdeki söz yapım ekleri ile Tarihi Türk lehçelerindeki ekler karşılaştırılmıştır. Çalışmanın sonuç bölümünde ulaşılan hedefler belirtilmiş, genel bir değerlendirme yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
Language is a living being like human and it has a contınuous system. The language in this continuity generates new words. Word formation is the most important part which produces the words. Derivations which occur suıtable of language usage gives an oppurtunity to language to reproduce the words contınuously. Turkish is an agglutinative languages so its lexicology consist of mostly derived and compound noun. Uigur State exactly like Köktürk State which is dominant in the inner part of Central Asia left vestiges for the next generation. Uigur inscriptions are the subject of this work and these are the most ımportant sources for Turkish history and language. Our this work was prepared for research the 11 Runic letters remained from language of Uigur. Our purpose is in this work to clarify the debatable words. Lots of different sources are used to about usage prefix anda suffix. We compared suffix both are used in the text and the suffix are used in historical Turkish dialect at the end of the study the aimed goal were stated and general evaluation was made.
Benzer Tezler
- Uygur Kağanlığı yazıtlarının anlamlı ve görevli dil ögeleri açısından incelenmesi
Investigation of the Uyghur Kaghan instructions in terms of meaningful and official language elements
İSMAİL EMİRŞAH
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıBursa Uludağ ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CENGİZ ALYILMAZ
- Batı'da egemenlik kavramının gelişimi ve eski Türk egemenlik anlayışı
The Development of sovereignty in the west and the thought of sovereignty in ancient Turk
AYBARS PAMİR
- Hulki Aktunç - hayatı ve eserleri
Hulki Aktunç - his life and works
BENGÜ VAHAPOĞLU
Doktora
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiYeni Türk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HANDAN İNCİ ELÇİ
- Ötüken Uygur Kağanlığı'nda devlet teşkilatı (744-840)
State organization in the Orkhon (Ötükän) Uighur Qaghanate (744-840)
AHMET GÖKHAN ERTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
TarihÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAYRETTİN İHSAN ERKOÇ
- Kaya üzerindeki köktürk harfli yazıtlar: İçerik özellikleri ve tematik analiz
Old Turkic runic inscriptions on the rock: Content features and thematic analysis
MUHAMMED MUSTAFA BAKIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MİRZAT RAKIMBEK UULU