Tüketici fiyatları indeksi ve Erzurum'da bir uygulama
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 6897
- Danışmanlar: DOÇ.DR. MUAMMER YAYLALI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1989
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 118
Özet
94 3. ÖZET VE SONUÇ 3.1. ARAŞTIRMANIN ÖZETİ Araştırmamızı 302 tüketici hane halkı üzerinde ve farklı iki kritere göre yürüttük. Bu kriterler tüketicilerin gelir durumu 11e eğitim durumu idi. Amacımız Erzurum ilindeki tüketici fiyat indekslerini ve bu indekslere dahil olan ağırlıkların Erzurum'daki dağılımını hem gelir ve hem de eğitim durumunu dikkate alarak belirlemek ve bunlan daha önce yapılmış bulunan diğer iller 11e karşılaştırmaktır. GELİR GRUPLARINA GÖRE Gelir durumuna göre tüketicileri 3 gruba ayırdık. Geliri Q-2Q0.Q0Q,-JL arasında olanı 1. grup, 200.001,_TL.-400.000,_TL olanı 2. grup ve 400.001,-TL'den yukan olanlarıda 3. grup şeklinde sınıflandırdık. Bilinci gruptaki 100 tüketici hane halkının en düşük geliri 60.0ûO,_TL. ve en yüksek geli ride 200. 0 ÛO,_TL. ol up ortala ma gelir 1 60. 58 O, _TL idi. Bu ailelerin kişi başına düşen geliri ise 33.949,_TL olarak saptandı. Tüketicilerin tamamı eğitim görmüştü ve $90'ı evli idi. Bunlan n »8'lnln sosyal güvencesi yoktu ve %5'1 işsizdi. Bu gruptaki tüketiciler, gelirleri 11e en büyük harcamayı 856 ile gıda maddelerine yapmakta idiler ve gıda maddelerinin indeksteki ağırlığı 35.82 idi. ikinci gruptaki 1 02 tüketici hane halkı içerisinde en düşük gelir 21 8.0Q0,_TL. ve en yüksek gelirde 400.000,_TL olup, bu grubun ortalama geliri 300.853,_TL.idi. Kişi basına düşen gelir ise 65.431,_TL. olarak belirlendi. Bu tüketicilerin tamamı eğitim görmüş olup %9Q'\ evli idi. Tüketicilerin 82'sinin sosyal güvencesi yoktu ve %6.61'i işsizdi. Gelirlerinin %39'unu gıda maddelerine harcarlarken bu tüketim maddelerinin indeks ağırlığı 33.08 olarak belirlendi, ikinci grupta da gıda maddelerine yapılan harcama ve gıda maddelerinin indeksteki ağırlığı, diğer harcama kalemleri ve indeks ağırlıklarından fazla idi. 100 tüketici hane halkından oluşan üçüncü gruptaki tüketiciler içerisinde en düşük gelir 4Q5.0Û0,_TL ve en yüksek gelirde 1.700.000,_TL olup, ortalama gelir miktarı 653.290,_TL idi. Yüksek gelirliler grubu olan bu grupta, kişi başına düsen gelir 136.958,-TL olarak hesaplandı. Bu tüketicilerin tümü eğitim görmüş olan %89'u evli idi. Tüketicilerin &6 'sının sosyal güvencesi yoktu ve 84.41'i işsizdi. Bu gruptaki tüketiciler aylık gelirlerinin K24'ünügıda maddelerine harcamakta idiler ve bu maddelerin indeksteki ağırlığı da 28.3? idi. Bu gruptada gerek harcama ve gerekse indeks ağırlığının yoğunluğu yine95 gıda maddelerinde toplanmıştı. E?İTİM DURUMUNA GÖRE Eğitim durumuna göre de tüketiciler yine 3 grup olarak ele alımp incelendi. Bunlar ilk öğreti m görenler, orta öğretim görenler ve yüksek "öğreti m görenlerdi. 68 tüketici hane halkından oluşan 11 k öğretim görmüş tüketicilerin en dllşUk geliri 60.000,-TL. ve en yüksek gelinde 758.000,_TL olup, ortalama 272.61 8,«TL dlr. Kişi başına düşen gelir miktarı Iae 49.833,-TL. olarak belirlendi. Bu tüketicilerin 899'u evli, ?56.45'1 Işalz olup % 18 'ininde sosyal güvencesi yoktu. Bu guptakl tüketiciler gelirlerinin yarısına yakın kısmım (ft41'1n1) gıda maddelerine harcamakta idiler ve bu maddelerin ağırlığı 34.56 idi. İkinci grup olarak sı mflendırılan ortaöğretim görmüş 123 tüketici hane halkının en düşük geliri 375.0Q0,_TL. ve en yüksek geliri de 1.075.0Q0,_TL olup, ortalama gelir 335.0 16,_TLd1r. Kişi başına düşen gelir ise 68.337,_TL olarak hesaplandı. Bu gruptaki tüketicilerin ?590'ı evli %6.6'sı işsiz ve %2'sinln sosyal güvencesi yoktu. İkinci gruptaki tüketiciler gelirlerinin yine büyük bir kısmım (%35'1n1) gıda maddelerine harcarlarken, gıda maddelerinin indeks ağırlığı 32.25 idi. 111 tüketici hane halkından oluşan yüksek eğitim görmüş üçüncü gruptaki tüketicilerin en düşük geliri 1 33.000,-TL ve en yüksek gellride 1.700.000,-TL. olup, ortalama gelir 471.432,_TL dlr. Kişi basına gelir ise 1 1 7.858,_JL olarak belirlendi. Tüketicilerin %83'U evli, 553.151 işsiz olup %11nin de sosyal güvencesi yoktu. Diğer gruplarda olduğu gibi, tüketiciler gelirlerinin önemli bir yüzdesini (%28'ini) gıda maddelerine harcamakta, bu maddelerin indeks ağırlığı da genel toplam içerisinde 33.33'Unü bulmaktadır. KARŞILAŞTIRMALAR Araştırmamıza konu olan 302 tüketici hane hal ki m n indeks ağırlıkları gıda maddelerinde 31,46, giyimde 14.97, ısıtma ve aydınlatmada 11.24, ulaştırma ve haberleşmede 9.00, ev eşyasında 7.80, kira ve ev bakımında 7.57, keyif verici maddelerde 6.77, temizlik ve sağlıkta 6.60, kültür ve eğlencede 4.35 idi. Gıda maddeleri içerisinde en büyük ağırlık ekmekte, giyim eşyası grubu içerisinde elbisede, ısıtma ve aydınlatma grubu içerisinde ısıtma masraflarında, ulaştırma ve haberleşme grubunda P.T.T. hizmetlerinde, ev eşyası grubu içerisinde koltuk ve sandalyede, keyif verici maddeler içerisinde sigarada,96 temizlik ve sağlık grubu içerisinde Dr., hastane, ilâç vs. de iken kültür ve eğlence grubu içerisinde de kitep'tedır. 3.2. SONUÇ Yukarıda özetlediğimiz araştı rmamazın verilerine dayanarak, şu sonuçlara vardığımızı belirtmek isteriz. Düşük gelirle gruplar, konumları itibariyle daha az devlet lojmanlarında oturma imkanına sahip olmalarından ötürü, kira için daha fazla harcamada bulunmaktadırlar. Nitekim, düşük gelirliler grubundaki hanehal kının $5'i orta gelirliler grubundakilerin $19'u ve yüksek gelirliler grubundaki hanehal kının ise $35i lojmanda oturmaktadır. Buna bağlı olarak ta, birinci gruptaki tüketiciler gelirlerinin $1 4'ünü, ikinci gruptaki tüketiciler gelirlerinin $12'sirri ve üçüncü gruptaki tüketiciler gelirlerinin $4'ünü kiraya harcamaktadırlar. Düşük gelirliler grubu ile ilköğretim grubunda bulunanların kooperatife üyelikleri 11e tasarruf oranları düşük düzeydedir. Orta gelirliler ile orta öğretim grubundaki üyelerin oldukça önemli bir kısmı (her grup içinde 328) kooperatife üye oldukları için bu grupta bulunan üyelerin ayrıca tasarruf yapma imkanları da sınırlıdır (orta eğitim grubundaki tüketicilerin tasarruf oram 88 ve orta gelir grubu tüketicilerin ise $9 dur). ÜcUncü grupta bulunanların, özellikle yüksek gelir grubundakilerin hem kooperatif üyeliği ve hemde tasarruf oram yüksektir. Nitekim, yüksek gelir grubu üyelerin $45'1 kooperatife üye iken, tasarruf oranlanda $36 dır. Yüksek öğretim grubunun kooperatife üyelikleri ve tesarruf oranları ise sı resiyle $38 ve 825 dlr. Eğitim düzeyi arttıkça hem devlet lojmanında oturma yüzdesi artmakta (ilk öğretim grubunun lojmanda ikamet oranı $1, orta öğretim grubunun lojmanda ikamet oranı $1 2 ve yüksek öğretim grubunun lojmanda ikamet oram $39 dur) ve hemde emekli sandığına tabi olma oranı yükselmektedir, çünkü eğitim düzeyine bağlı olarak idari ve yönetim kadrolarında daha fazla görev almaktadırlar. Nitekim, ilk öğretim grubundakilerin emekle sandığına tabi olma oram $28 S.S.K.'ya üye olma oram $54 iken, orta öğretim grubunda emekli sandığı üyeliği $66, S.S.K. üyeliğide $32 dlr. Buna karşılık, yüksek öğretim grubundakilerin ise $80'i emekli sandığına üye ve ancak $1 9'u da S.S.K.'ya üyedir. Gelir gruplenna göre karşılaştırma yaptığımızda, zaruri maddeler, ısıtma ve aydınlatma, temizlik ve sağlık gibi maddeler grubunda indeks ağırlığı en fazla düşük gelirlilerde iken, giyim eşyası, ev eşyası, kültür ve eğlence 11e ulaştırma ve haberleşmede yüksek gelirliler grubunda idi. Kira ve ev bekimi indeks ağırlığı ise orta gelirliler grubunda97 fazla olduğu belirlendi. Eğitim durumu dikkate alınarak indeks ağırlıkları incelendiğinde, zaruri maddeler, ısıtma ve aydınlatma grubu indeks ağırlıkları ilk öğretim görmüş kişiler grubunda daha fazla iken, orta dereceli okullardan mezun kişilerin oluşturduğu grupta temizlik ve sağlık grubu indeks ağırlığı daha fazladır. Giyim eşyaları, ev eşyaları, ki r8 ve ev bakımı, kültür ve eğlence, ulaştırma ve haberleşme gruplarının indeks ağı rlı klanda yüksek okul mezunları grubunda fazla olduğu görüldü. Gelir gruplarına göre yaptığımız karşılaştırmada gıda maddelerine yapılan ortalama harcamalar her üç grup içinde istatistiksel olarak fark gösterdi. Vine giyim eşyası, keyif verici maddeler, kültür ve eğlence ve ev eşyasında yine gruplar arasında harcamalar yönünden anlamlı fark vardı. Temizlik ve sağlık 11e ulaştırma ve haberleşme grubunda düşük ve orta gelirli gruplar arasında fark görülmemişken düşük gelirle yüksek gelirli ve orta gelirle yüksek gelirli gruplar arasında anlamlı fark belirlendi (Tablo: 68). Konuyu eğitim durumuna göre incelediğimizde gıda maddelerine sadece ilk öğretim ve yüksek öğretim grupları arasında fark saptanmıştır. Keyif verici maddeler için bütün gruplar arasında fark görülmemiştir. Isıtma ve aydınlatmada orta ve yüksek öğretim grupları arasında, giyim eşyası ile ev eşyasında ilk öğretim ve orta öğretim grupları arasında, ulaştırma ve haberleşmede 1se sadece ilk öğretim ve yüksek öğretim grupları arasında fark belirlenmiştir. Kira ve ev bakımı ile kültür ve eğlencede tüm gruplar arasında fark belirlenmişken temizlik ve sağlıkta gruplar arasında fark görülmemiştir (Tablo: 69). Gelir ve eğitim gruplarına göre yaptığımız karşılaştırmada ise, gıda maddeleri ve ev eşyası, kültür ve eğlence ile ulaştırma ve haberleşmeye yapılan ortalama harcamalarda genellikle bütün gruplar arasında anlamlı farklar görülmüşken, gıda maddeleri ve giyim eşyasında orta gelirliler grubu ile ilk ve orta öğretim grupları arasında anlamlı fark belirlenememiştir. Buna karşılık, ısıtma ve aydınlatma ile diğer maddelere yapılan ortalama harcamalar yine genellikle bütün gruplar içinde Istatlstlki olarak fark göstermemiştir (Tablo: 70). 1988 yılı için Erzurum ilindeki tüketici hane halkı üzerinde yaptığımız çalışma sonucu beli rlediğimlzlndeks ağırlıklarını aynı 11 için DİE'nün 1968 ve 1978-1979 yılında belirlediği indeks ağırlıkları 11e de karşılaştırdık. Tüm madde grupları için belirlediğimiz indeks ağırlıklarının DİE'nün 1968 yılındaki indeks ağırlıkları ile büyük ölçüde benzerlik gösterdiğini saptadık. 1 978- 1 979 yılı ağı rlı klan ile ise önemli farklılıklar göstermekte idi. Nitekim gide maddeleri, ev eşyası gibi maddelerde 1978-1979 yılı indeks ağırlığı daha yüksek iken giyim eşyası, kira ve ev bakımı, temizlik ve sağlık, kültür ve eğlence 11e ulaştırma ve haberleşmede ise daha düşüktür.98 Araştırmamız sonucunda belirlediğimiz indeks ağırlıklarını da çeşitli illerle de karşılaştırdık. 1978-1979 yılını TUrklye'nln belli başlı bölgelerinin en büyük illeri içerisinde esas yıl almak suretiyle yaptığımız karşılaştırmada gıda maddeleri indeks ağırlığı Erzurum'da en yüksek, giyimde, ev eşyasında Erzurum 3. sırada, kira ve ev bakımında 4. sırada, temizlik sağlık, kültür ve eğlence ile ulaştırma ve haberleşmede ise 5. sırada yer almaktadır. 1988 yılı indeks ağırlığına göre ise gıda maddelerinde 3., giyimde 2., ev eşyasında 6., kira ve ev bakımı, temizlik ve sağlık, kültür ve eğlence 11e ulaştırma haberleşmede 1. sı radadı r. Bölgeler dikkate alındığı takdirde, Erzurum kira ve ev bakımı, temizlik ve sağlık, kültür ve eğlence 11e ulaştırma ve haberleşmede indeks ağırlığı yönünden en yüksek, gıda maddelerinde, giyim ile ev eşyasında da son sırada yer almaktadır. Ancak bu karşılaştırma bölgeler için 1978-1979 yılı, Erzurum içinse 1988 yılı esas alınarak yapılmıştır. Farklı yıl indeks ağı rlı klan m n karşılaştırıl ması m n nedeni henüz diğer il ve bölgeler için 1988 yılı indeks ağırlıklarının yetkili kurumlarca belirlenmemiş olmasındandır.
Özet (Çeviri)
Özet çevirisi mevcut değil.
Benzer Tezler
- Turizm fiyat indeksleri: yapısı, kurulması, uygulamaları ve Türkiye'deki olanakların incelenmesi
Başlık çevirisi yok
MELEK CENGİZ
- Correlation analysis of housing prices and economic indicators0
Ev fiyatları ve ekonomik göstergelerin korelasyon analizi
HAMZA ALTINSOY
Yüksek Lisans
İngilizce
2008
Fizik ve Fizik MühendisliğiBoğaziçi ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
PROF. LEVENT KURNAZ
- Fiyat indekslerine ekonomik yaklaşım: Avrupa Birliği ülkeleri ve Türkiye'nin tüketici fiyatları indekslerinin karşılaştırılması, uyum süreci
Economical approach to price indexes: Comparing the consumer price indexes of European Union countries with Turkey; Process of harmonization
ALAATTİN SAKİNOĞLU
- Investigation of the dyeability of post-consumer recycled acrylonitrile-butadiene-styrene (PCR-ABS) by using antistatic agent and plasma treatment
Tüketici sonrası geri dönüştürülmüş akrilonitril-bütadien-stirenin (ABS) boyanabilirliğinin antistatik ajan kullanımı ve plazma işlemi vasıtasıyla incelenmesi
AHMET BERKAY EZGÜ
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Polimer Bilim ve Teknolojisiİstanbul Teknik ÜniversitesiMetalurji ve Malzeme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MOHAMMADREZA NOFAR
