Geri Dön

İslam ticaret hukukunda yasak alışverişler

Ислам соода укугундагы тыюу салынган келишимдер

  1. Tez No: 693274
  2. Yazar: CORAEVA CAMİLAHON
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. ALİ YÜKSEK
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Hukuk, Law
  6. Anahtar Kelimeler: İslam Hukuku, Fıkıh, Ticaret, Yasak Alışverişler, Bitcoin, Kripto Para
  7. Yıl: 2021
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 121

Özet

İslam her devrin, her memleketin ve tüm şartların ihtiyacını karşılayacak esasları en ince noktalarına kadar inceleyen evrensel dindir. İslam çalışmayı ve helal kazanmayı kulluğun bir gereği sayarken, ticaretin evrensel kural ve değerlerini de ibadetlerin kuralları gibi kabul etmiştir. Bu kurallara uyarak ticaret veya üretim yapanları övmüş, dürüst ve güvenilir işadamı ve tüccarın cennetteki yerini peygamberler ve şehitlerin yanı olarak nitelemiştir. Namazda abdest almak nasıl şartsa, ticarette de bir takım kurallar şarttır. Allah'ın istekleridir. Onlar olmadan yapılan alışveriş ya geçersiz ya da günahtır. Allah bu kuralları, hem kendi hoşnutluğu için, hem de insanların kendi aralarında barış ve huzur içerisinde yaşamaları için koymuştur. Bundan dolayı İslam çalışmayı, ticaret yapmayı önemsemiş, alışverişin sağlıklı ve adalete uygun olması için bir takım ilkeler koymuştur. Mesela akitlerin sağlam kurulmasını ve verilen söze bağlı kalınmasını emretmiş; aldatma, yalan beyanda bulunma, zorlama, karaborsacılık, karşı tarafın sıkıntıda olmasından yararlanma, belirsizlik ve risk sömürüsü yoluyla kazanç elde etme gibi haksızlığa sebep olabilecek uygulamaları yasaklamıştır. İslam, insanların mutlu olmaları, birbirlerinin mallarını haksız yollarla yememeleri için ticaretin temel ilkelerini koymuştur. İslam'ın geldiği ilk dönemlerden itibaren Müslümanların sosyal ve kültürel durumlarına baktığımızda dinamik bir hayat görüşünün var olduğunu, bunun sonucu olarak da canlı bir çalışma temposunun olduğunu ve iktisadi hayatın hareketli bir şekilde devam ettiğini görürüz. Ticaretin önemi ve ilkeleri konusunda ilgili ayetlerin yanında Hz. Peygamberin hadisleri ve İslam bilginlerinin yol göstericiliği ile İslam iktisat sistemi kurulmuştur. İslam'ın ticari hayata dair koyduğu kurallara uyulmaz ise piyasada rüşvet, haksız kazanç, hırsızlık, borcunu ödememe, çalışma barışının bozulması gibi olumsuzluklar ortaya çıkacaktır. Ekonomik dengeyi bozmak, haksız kazanç sağlamak, ölçü ve tartıda hile yapmak, müşteriyi aldatmak ve benzeri konular kişiyi Allah'ın rızasından uzaklaştırmakla birlikte aynı zamanda ödenmesi zor birer kul hakkına dönüşebilecektir. Bugün yaşadığımız sosyal hayatta geçmişte geleneksel olarak yaptığımız alışverişin dışına çıkılmıştır. Artık hayatımıza sanal ve kripto paralar ile eletronik alışveriş türleri girmiştir.“Bitcoin”ve“Ethereum”gibi kripto ve sanal paralar İslam âlimlerinin çoğu tarafından incelenmiş ve İslamın ticari alandaki temel kriterlerine bakarak onları caiz görmemişlerdir. Buna gerekçe olarak da bu tür paraların merkezi bir otoriteye sahip olmadığını ve devlet teminatı altında bulunmadığını ileri sürmüşlerdir. Bugün bütün dünya, gelir dağılımındaki adaletsizlik ve ekonomik buhranlar karşısında İslam'ın sosyal hayata dair koyduğu adil ilkelerinin değeri daha da iyi anlaşılmaktadır. Ticari ilişkilerinde hilenin, aldatmanın, sömürünün, faizin olmadığı, emek, üretim ve hizmetin temel amaç olduğu, muamelelerin adil ve dürüst bir şekilde yapıldığı topluluk mutlu ve müreffeh bir toplum olacaktır.

Özet (Çeviri)

Ислам ар бир доордун, ар бир мамлекеттин жана бардык шарттардын муктаждыктарын канааттандыруучу негиздерди эң назик маселесине чейин иликтеген универсалдуу дин. Ислам эмгектенүүнү жана халал жол менен акча табууну ибадат деп эсептесе, соода жүргүзүүнүн жалпы эрежелери менен баалуулуктарын дагы ибадаттын эрежелери катары кабылдаган. Ушул эрежелерди сактоо менен соода кылгандарды же өндүрүш жасагандарды мактап, чынчыл жана ишенимдүү ишкерлердин жана соодагерлердин бейиштеги орду пайгамбарлар менен шейиттердин жанында деп мүнөздөйт. Намазда даарат алуу талабы болгондой эле, соодада да кээ бир эрежелер талап кылынат. Бул Аллахтын каалоосу. Аларсыз жасалган соода жараксыз же күнөө болот. Аллах бул эрежелерди өзүнүн ыраазылыгы үчүн, ошондой эле адамдардын бири-бири менен тынчтыкта жана бейпилдикете жашашы үчүн койгон. Демек, Ислам дини иштегенге жана соода кылганга маани берет жана соода-сатыктын пайдалуу жана адилеттүүлүккө ылайык болушун камсыз кылган бир бөлүк принциптерди белгилеген. Мисалы, келишимдердин бекем түзүлүүсүн жана берилген убадага бекем турууну буйруп, алдамчылык, жалган маалымат берүү, мажбурлоо, башка тараптын кыйынчылыгын пайдалануу, белгисиздик жана киреше тобокелдиги аркылуу пайда алуу сыяктуу адилетсиздикке алып келиши мүмкүн болгон аракеттерге тыюу салган. Ислам, адамдардын бактылуу болушу, башка бирөөнүн малын адилетсиздик менен жебеши үчүн, соодасынын негизги принциптерин белгилеген. Ислам дининин алгачкы мезгилдеринен берки мусулмандардын социалдык жана маданий шарттарын караганыбызда, жашоого динамикалык көз-караш бар экендигин, натыйжада жумуштун жана экономикалык жашоонун жандуу темпи уланып жаткандыгын көрөбүз. Ислам экономикалык системасы сооданын Пайгамбарыбыздын хадистери жана аалымдардын ижтихаттары менен түзүлгөн Эгерде Исламдын соода жашоосу боюнча белгилеген эрежелери сакталбаса, паракорчулук, адилетсиз киреше, уурулук, карызды төлөбөй коюу, базардагы эмгек тынчтыгын бузуу сыяктуу терс көрүнүштөр ортого чыгат. Экономикалык тең салмактуулукту бузуу, адилетсиз пайда табуу, өлчөө жана таразада айлакерлик кылуу, кардарды алдоо жана ушул сыяктуу маселелер адамды Аллахтын ыраазычылыгынан алыстатат, ошол эле учурда төлөө кыйын болгон адам акысына айланып кетиши мүмкүн. Ачкыч сөздөр: Ислам, cоода укугу, келишимдердин түрлөрү, тыюу салуулар, биткоин, криптовалюта.

Benzer Tezler

  1. İnternette elektronik ticaret ortamı sağlayan aracı hizmet sağlayıcıların yükümlülükleri ve alıcıya karşı hukukî sorumluluğu

    Obligations and legal liability towards the buyer of intermediary service providers providing an electronic commerce environment on the internet

    REYHAN ÇELENKOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    HukukGalatasaray Üniversitesi

    Özel Hukuk Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHTAP İPEK İŞLETEN

  2. E-ticaret ve hukuksal altyapısı

    E-commerce and legal subtructure

    OSMAN ERTÜRK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2004

    HukukDumlupınar Üniversitesi

    İşletme Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. ZEKİ YILMAZ

  3. İslami finans kurumlarında İslami danışma kurulları: Türkiye için model önerisi

    Islamic supervisory board in Islamic finance institutions: Model proposal for Turkey

    LALE ŞAĞBANŞUA

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    BankacılıkTurgut Özal Üniversitesi

    İşletme Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. KÜRŞAT YALÇINER

  4. Hukuk-ahlâk ilişkisi bağlamında İslâm ve Türk hukukunda ticarî ahlâk ilke ve kuralları

    Principles and rules of commercial ethics in Islamic and Turkish law in the context of law-ethics relationship

    HATİCE ATALAY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    DinAnkara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi

    Özel Hukuk Bilim Dalı

    PROF. DR. HAYRİ BOZGEYİK

    DOÇ. DR. AYTAÇ AYDIN

  5. الصياغة القانونية لعقد المرابحة في المصارف الإسلامية اليمنية: دراسة تطبيقية

    Yemen islami bankalarında murabaha akdinin yasalaştırılması:Uygulamalı bir çalışma

    ABDULRAHMAN MAAROF SALEM BA HURMUZ

    Yüksek Lisans

    Arapça

    Arapça

    2022

    Ekonomiİstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi

    İslam İktisadı ve Hukuku Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDALRAHMAN M.I. MIGDAD