Sağlık iletişiminde egemen bakıştan eleştirel bakışa: Televizyon sağlık programlarının eleştirel sağlık iletişimi yönünden analiz edilmesi
From dominant perspective to critical perspective in health communication: Analyzing television health programs in terms of critical health communication
- Tez No: 694495
- Danışmanlar: PROF. DR. OYA ŞAKI AYDIN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İletişim Bilimleri, Communication Sciences
- Anahtar Kelimeler: Eleştirel sağlık iletişimi, Televizyon sağlık programları, Eleştirel söylem analizi, Odak grup, Critical health communication, Television health programs, Critical discourse analysis, Focus group
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Ticaret Üniversitesi
- Enstitü: İletişim Bilimi ve İnternet Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Medya ve İletişim Çalışmaları Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 291
Özet
Merkezinde sağlık ve hastalık kavramlarının yer aldığı sağlık iletişimi, toplumda sağlığın geliştirilmesinde önemli bir alan olarak ortaya çıkmıştır. Büyük kitlelere sağlık enformasyonu yaymada kitle iletişim araçlarından özellikle televizyon uygun bir ortam oluşturmaktadır. Son zamanlarda sağlık enformasyonu erişiminde geleneksel medyadan yeni medyaya doğru bir yönelme gözlemlense de televizyon hala toplumun belli bir kesiminin enformasyon kaynağı olma özelliğini sürdürmektedir. Bu tez çalışmasında televizyon sağlık programları eleştirel sağlık iletişimi yönünden analiz edilmektedir. Araştırmada iki evren ve iki analiz yöntemi kullanılmıştır. Türkiye'de ana akım medya kanallarında yayınlanan televizyon sağlık programlarından amaçsal örneklem yöntemiyle 5 bölüm seçilmiştir. Programlar, Teun A. Van Dijk'in haber metinlerinin eleştirel söylem çözümlemesinde kullandığı“makro yapı ve mikro yapı”modeline uyarlanarak analiz edilmiştir. Çalışmanın ikinci evreni olan izleyici yorumlarında ise toplamda 30 katılımcıdan oluşan 6 odak grup, çalışmanın örneklemini oluşturmuştur. Odak grup analizinde Stuart Hall'un“kodlama/kodaçımlama”modeli kullanılmıştır. Televizyon sağlık programlarının; toplumda sağlık eşitsizliğinin giderilmesindeki ve sağlığın sosyal belirleyicilerinin toplumda farkındalığının gelişmesindeki etkisi, söylem ve anlatım dilinin bireyi ve toplumu nasıl ikna ettiğini ve sağlık iletişiminin bireyselleştirici doğasının söylemde ne şekilde ifade edildiğini içeren araştırmanın soruları çerçevesinde analiz edilmiştir. Araştırmada elde edilen bulgulara göre: Televizyon sağlık programlarında yapılan sağlık iletişimi, sağlıklı yaşam söylemi üzerinden hastalık yerine sağlık olgusunu görmektedir. Sağlık sorunlarını ve çözümlerini bireysel tutum ve davranışlara bağlayarak açıklamakta ve sağlığın sosyal belirleyicilerini görmemektedir. Toplumda var olan sağlık eşitsizliğini gidermek yerine, neo-liberal tüketim ilişkilerinin yeniden üretildiği ve hakimiyetin belli bir alanda (hekim, tıp teknolojisi, ilaç endüstrisi ve medya) sürdürülmesine katkı sağlayan ideolojik bir yaklaşımda yapılandırıldığı sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
Health communication, in which the concepts of health and disease are at its center, has emerged as an important field in the development of health in society. Mass media, especially television, creates a convenient medium for disseminating health information to large masses. Although there has been a tendency towards new media from traditional media in accessing health-related information lately, television still continues to be an information source for a certain segment of the society. In this thesis, television health programs are analyzed in terms of critical health communication. In this direction, critical discourse analysis was used in the study. Critical discourse analysis includes a multi-method approach. For this reason, two data sets and two analysis methods were used in the study. 5 episodes were selected from the television health programs broadcast on the mainstream media channels in Turkey by the purposive sampling method. The selected program sections were analyzed by the“macro”and“micro”model used by Teun A. Van Dijk in the critical discourse analysis of news contents. Regarding the viewers, which is the second data set, 6 focus groups consisting of 30 participants in total formed the sample of the study. Viewers' comments were analyzed according to Stuart Hall's“encoding /decoding”model. In this study, television health programs were analyzed in the context of the research questions, which are; What is the effect of television health programs on eliminating health inequality and on the development of awareness of the social determinants of health in society? How does the discourse and expression language in television health programs convince the society and the individual? How is the individualizing nature of health communication made in television health programs expressed in the discourse? According to the findings obtained in the research: Health communication in television health programs sees the phenomenon of health rather than disease through the discourse of healthy life. It sees the attitudes and behaviors of the individual in the solution of health problems. It does not see the social determinants of health that affect the health of the individual and society. As a result, instead of eliminating the existing health inequality in the society, it has been concluded that neo-liberal consumption relations are reproduced and structured in an ideological approach that contributes to the maintenance of dominance in a certain field such as physician, medical technology, pharmaceutical industry, and the media.
Benzer Tezler
- Билим, илим жана маданият тармагындагы Кыргызстан менен Түркиянын кызматташтыгы (1992-2012 жж.)
Kırgız Cumhuriyeti ile Türkiye Cumhuriyeti arasında eğitim, bilim ve kültürel ilişkiler (1992-2012)
KADRİ AĞGÜN
Doktora
Kırgızca
2016
TarihKyrgyz State University named after I ArabaevTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TÖLÖBEK ABDRAHMANOV
- Sağlık iletişiminde doktor-hasta ilişkisi modelleri ve ilişki taraflarının değerlendirmelerini tespit etmeye yönelik bir araştırma
Doctor – patient relationship models in health communication and a research to determine assessments of relationship partners
BURCU GÜVEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Halkla İlişkilerİstanbul ÜniversitesiHalkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATUN BOZTEPE TAŞKIRAN
- Sağlık iletişiminde toplumsal cinsiyet ve sağlık aracılığı: Birlikte güçlenen kadınlardan dijital hikayeler üzerinden bakmak
Gender and health mediators in health communication: A study on the digital stories of women empowering together
NEHİR TATAROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
İletişim BilimleriHacettepe Üniversitesiİletişim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BURCU ŞİMŞEK
- Sağlık iletişiminde etkileyen pazarlama uygulamalarına yönelik tüketici tutumu
Consumer attitude towards influencer marketing practices in health communication
İLGAR ALİYEV
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Sağlık YönetimiİSTANBUL NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİSağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YELDA ŞENKAL
- Sağlık iletişiminde sosyal ve duygusal öğrenme becerileri: Doktorlar üzerinde bir araştırma
Social and emotional learning skills in health communication: A research on doctors
MİRAY BEŞBUDAK
Doktora
Türkçe
2018
Sağlık Kurumları YönetimiEge ÜniversitesiHalkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GAYE EREL