Memduh Şevket Esendal'ın romanlarında deyim, atasözü ve kalıp sözler
Proverb, idiom and formulaic words/expression in Memduh Şevket Esendal's novels
- Tez No: 694759
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MEDİHA MANGIR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Memduh Şevket Esendal, söz varlığı, deyim, atasözü, kalıp sözler, Memduh Şevket Esendal, vocabulary, proverb, formulaic words
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 364
Özet
Dünyanın bütün dilleri için söz varlığı alanındaki çalışmalar büyük önem arz eder çünkü dil, milletleri bir arada tutan en önemli birleştirici mayadır. Söz varlığı içinde yer alan kalıplaşmış dil birimleri de bir milletin kültürünü yansıtan en önemli göstergelerdendir. Milletlerin gelenek ve göreneklerinden inançlarına kadar geçmişten günümüze uzanan bir düzlemde, maddi-manevi birçok bilgiye bu söz birimleri aracılığıyla ulaşılabilir. Atasözü, deyim ve kalıp sözler gibi dil birimleri, art zamanlı veya eş zamanlı araştırmalarla gün yüzüne çıkarılmaya çalışılır. Bu çalışmalar yapılırken bir dilin en güzel temsilcileri olarak kabul edilen yazarların eserlerinde, kayıt altına alınmamış birçok söz varlığı ögesine rastlamak mümkündür. Bu yüzden bir milletin edebiyatında yer alan yazın türleri, söz varlığı çalışmaları açısından geniş bir saha imkânı sunar. Türk edebiyatında yer alan eserlerin söz varlığıyla ilgili çalışmaların çok kısır kaldığı günümüzde, bu alanda yapılacak çalışmaların Türk kültürüne, Türk diline ve Türk edebiyatına sağlayacağı katkının çok yüksek olacağı muhakkaktır. Birçok eserin söz varlığı incelemesi yönüyle bakir bir alan olduğunu ve bu alanda çalışma yapacak araştırmacıları beklediğini söylemek mümkündür. Bu çalışma beş bölümden oluşur. Birinci bölüm olan“Giriş”bölümünde çalışmanın amaç, yöntem ve sınırlılıkları hakkında bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde Memduh Şevket Esendal'ın hayatı ve eserleri hakkında bilgiler verilmiştir. Üçüncü bölümde“söz varlığı”terimi ve kapsamı hakkında açıklamalar yapılmıştır. Çalışmanın dördüncü bölümü olan inceleme kısmında ise; Memduh Şevket Esendal'ın“Ayaşlı ile Kiracıları”,“Miras”ve“Vassaf Bey”adlı üç romanında atasözü, deyim ve kalıp sözler tespit edilerek alfabetik sıraya göre tanık cümleleriyle birlikte sıralanmıştır. Tespit edilen bazı söz varlığı ögelerinin Güncel Türkçe Sözlük'te bulunmayan karşılıkları, metnin bağlamına uygun şekilde açıklanmıştır. Çalışmanın sonunda, elde edilen verilerin değerlendirildiği“Sonuç”kısmı ve çalışma boyunca kullanılan kaynakların sıralandığı“Kaynakça”bölümü verilmiştir. Böylece söz varlığı gibi çok önemli bir sahaya ait atasözü, deyim ve kalıp sözler özelinde Memduh Şevket Esendal'ın romanları ele alınarak Türk diline ve sözlük bilim alanına katkı sağlama amaçlanmıştır.
Özet (Çeviri)
Studies in the field of vocabulary have a great importance for all languages of the world because language is the most important unifying yeast that holds nations together. Stereotyped language units in vocabulary are also one of the most important indicators that reflect the culture of a nation. Many material-spiritual information can be accessed through these units in a plane from the past to the present, from the traditions and customs of the nations to their beliefs. Language units such as proverbs, idioms, and stereotyped words are tried to be unearthed through sequential or simultaneous research. While these studies are being conducted, it is possible to encounter many unrecorded vocabularies in the works of the authors who are regarded as the best representatives of a language. Therefore, the types of literature in the language of a nation offer a wide range of field opportunities in terms of vocabulary studies. It is an indisputable fact that the contribution of studies in this field to Turkish culture, Turkish literature will be very high in today's world where studies on vocabulary of works in Turkish literature are very barren. It is possible to say that many works are an untouched field in terms of vocabulary analysis and that they are waiting for researches to work in this field. This work consists of five parts. In the first chapter,“Introduction”, information about the purpose, method and limitations of the study is given. In the second part, information about the life and works of Memduh Şevket Esendal is given. In the third chapter, explanations are given about the term“vocabulary”and its scope. In the fourth part of the study, the review part; Proverbs, idioms and formulaic expressions in Memduh Şevket Esendal's three novels“Ayaşlı ile Kiracıları”,“Heritage”and“Vassaf Bey”were determined and listed together with witness sentences in alphabetical order. The equivalents of some of the identified vocabulary items that are not available in the Current Turkish Dictionary are explained in accordance with the context of the text. At the end of the study, the“Conclusion”section, where the data obtained are evaluated, and the“References”section, where the sources used throughout the study are listed. Therefore, it is aimed to contribute to the Turkish language and culture by handling the novels of Memduh Şevket Esendal in the context of proverbs, idioms and phrases belonging to a very important field such as vocabulary.
Benzer Tezler
- Memduh Şevket Esendal'ın romanlarında cümle
The sentence in the novels of Memduh Şevket Esendal
ADİYE ŞİMŞEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
DilbilimCelal Bayar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE İLKER
- Memduh Şevket Esendal'ın eserlerinde kadın
Women in Memduh Şevket Esendal's works
GİZEM UÇAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıMuş Alparslan ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURCAN ANKAY KARDAŞ
- САБАХАТТИН АЛИНИН ӨМҮРҮ, ЧЫГАРМАЧЫЛЫГЫ ЖАНА ӨРНӨКТҮҮ АҢГЕМЕЛЕРИНИН КЫРГЫЗЧА КОТОРМОСУ
Başlık çevirisi yok
ALİMAN BUZURMANOVA
Yüksek Lisans
Kırgızca
2005
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SALİCAN CİGİTOV
- Romancı yönüyle Cemil Kavukçu
Cemil Kavukçu as a novelist
BATUHAN EREZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıDüzce ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RECAİ ÖZCAN
- Memduh Şevket Esendal'ın Hikâyeler - Birinci Kitap ve Hikâyeler - İkinci Kitap adlı eserlerindeki hikâyelerinin 2006 Türkçe dersi öğretim programında yer alan temalar ve metin seçim kriterleri açısından incelenmesi
Examination of the stories in term themes and criterias of textselections of 2006 Turkish lesson teaching program Thestories- First Book and Thestories-Second Book at Memduh Şevket Esendalsstories
FATİH ALADAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Eğitim ve ÖğretimÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMAL YÜCE