Ferhenga Edebîyata Kurdî ya Klasîk
Klasik Kürt Edebiyatı Sözlüğü
- Tez No: 695194
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ FARUK KAZAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Kürtçe
- Üniversite: Dicle Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kürt Dili ve Kültürü Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 410
Özet
ÖZET Sözlük nedir ve nasıl ortaya çıkmıştır, başlangıcından günümüze kadar bu sorular sürekli sorulur. Bu çalışmamızda kısaca bu sorulara odaklanacağız. Tarihsel bir bakış açısıyla Doğu literatüründe menzum sözlüklerinin zamanlarına göre yazılmasını anlattık. Sonra Kürtçe manzum sözlükler hakkında bilgi verdik. Daha sonra klasik divanlardaki Arapça, Farsça, Türkçe ve günümüz Kürtçesinde az kullanılan ya da kullanılmayan kelimeleri tespit edip Kurmancî Kürtçesiyle anlamlarını bulup madde madde yazdık. Bu tezi yapabilmek için önce klasik kitaplar birer birer taranmış, daha sonra artık kullanılmayan veya az kullanılan yabancı ve Kürtçe kelimeler tespit edilmiş ve daha sonra bu kelimelerin Kürtçe ve yabancı sözlüklerdeki anlamları bulunarak kayıt altına alınmıştır. Klasik edebiyat çoğunlukla şiirseldir, bu nedenle çalışmalarımız çoğunlukla klasik şiir üzerine devam etti. Önce tezin amacından ve çerçevesinden bahsettik. Ardından tezin yöntem ve kaynaklarına odaklandık. Üçüncü aşamada sözlüğün ne demek olduğunu ve Müslüman milletlerin debiyatlarında manzum sözlüklerin ne zaman yazıldığı ve bugüne kadar kaç Kürtçe manzum sözlük yapıldığını belirtttik. Bu soruları kısaca cevapladık. Kaynakların çeşitli olması ve fazla olması odaklanmamızı zorlaştırmıştır. Bu zorluğu aşmak içinde kronolojiye öncelik verilmiştir. İkinci bölümde sözlük maddeleri Latin harflerine göre alfabetik bir sıra ile düzenlenmiştir. Bazı kelimelerin birkaç anlamı vardı, bunlar da madde madde gösterilmiştir. Kurmanci ve Sorani dilindeki bazı kelimeler ile Farsçadaki bazı kelimeler farklı anlamlarda kullandığından bazı kelimelerin köklerini bu dillerdeki haliyle gösterilmiştir. Bazı kelimelerin tam olarak anlaşılması için bazı Arapça kelimelerin kökenlerini de belirttik. Anahtar Kelimeler Sözlük, Sözlükbilimi, Manzum Sözlükler, Klasik Edebîyat Sözlüğü, Klasik Edebiyat, Kürtçe, Arapça, Farsça.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT What is the dictionary and how did it come about, these questions are constantly asked from the beginning to the present. In this study, we will briefly focus on these questions. From a historical point of view, we explained the writing of verse dictionaries in Eastern literature according to their times. Then we gave information about Kurdish dictionaries. Then, we identified the words that are rarely used or not used in Arabic, Persian, Turkish and today's Kurdish in classical divans, and found their meanings in Kurmanji Kurdish and wrote them item by item. In order to be able to do this thesis, firstly, classical books were scanned one by one, then foreign and Kurdish words that are no longer used or rarely used were determined, and then the meanings of these words in Kurdish and foreign dictionaries were found and recorded. Classical literature is mostly poetic, so our work has mostly continued on classical poetry. First, we talked about the purpose and framework of the thesis. Then we focused on the methods and sources of the thesis. In the third stage, we stated what dictionary means and when verse dictionaries were written in the literature of Muslim nations and how many Kurdish verse dictionaries have been made in Kurdish so far. We briefly answered these questions. Due to the diversity and abundance of resources, the preparation of such a dictionary was carried out with great difficulty. We masterfully overcame this challenge. In the second part, we arranged the dictionary items in an alphabetical order according to the Latin letters. Some words had several meanings, and we have shown this item by item. Since some words in Kurmanji and Sorani languages and some words in Persian use different meanings, we have shown the roots of some words in these languages. We have also indicated the origins of some Arabic words for a full understanding of some words. In the conclusion part, we briefly explained the purpose of writing the work and our experiences while preparing the work. The aims and objectives of this thesis are stated. This dictionary has been prepared to understand the Kurdish classics. This tradition, which started with Ehmedê Xanî, will continue today with this dictionary. Keywords Dictionary, Lexicography, Menzum Dictionaries, Dictionary of Classical Literature, Classical Literature, Kurdish, Arabic, Persian. oldurulacaktır
Benzer Tezler
- Bi tarîxê nusîyayena xo ya tewr kehene çekuyê Kirmanckî (Zazakî) (1798-1903)
İlk yazılış tarihleriyle Kırmancca (Zazaca) sözcükler (1798-1903)
VEYSEL YILDIZHAN
Yüksek Lisans
Kürtçe
2017
DilbilimMardin Artuklu ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
ÖĞR. GÖR. MEHMET TAYFUN
- Mînaka standardkirina Kurdiya Kurmancî: Kovarên Hawar û Ronahîyê
Kürtçe'nin Kurmancî lehçesinin standardizasyon örneği: Hawar ve Ronahî Dergileri
SEVDA ORAK REŞİTOĞLU
Doktora
Kürtçe
2022
Doğu Dilleri ve EdebiyatıDicle ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAYREDDİN KIZIL
- Mîrsadu'l-Etfal (Şahrahê Kûdekan) Ferhenga menzûm a Kurdî-Farisî (Vekolîn-Tekst)
Mîrsadu'l-Etfal (Şahrahê Kûdekan) Kürtçe-Farsça manzum sözlük (İnceleme-Metin)
RAMAZAN PERTEV
Yüksek Lisans
Kürtçe
2012
Doğu Dilleri ve EdebiyatıMardin Artuklu ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KADRİ YILDIRIM
- Mela Mehmûdê Tîruwayî û ferhenga wî ya menzûm (Metn û lêkolîn)
Mela Mehmûdê Tîruwayî ve manzum sözlüğü (Metin ve inceleme)
SEYFETTİN AYKAÇ
Yüksek Lisans
Kürtçe
2016
Doğu Dilleri ve EdebiyatıBingöl ÜniversitesiKürt Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. M. ZAHİR ERTEKİN
- Muhammed Taki Karakoyunlu Ferheng-i Türki: Mukaddime ve Bab-ı Elif (1r-124r)
Muhammed Taki Karakoyunlu Ferheng-i Türki: Introduction and Elif Chapter (1r-124r)
MOUSA RAHIMI
Doktora
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. F. SEMA BARUTCU ÖZÖNDER