Geç Osmanlı'dan Erken Cumhuriyet'e adlî tıp ve bilirkişilik
Forensic medicine and expertise from Late Ottoman Period to Early Republic period
- Tez No: 695753
- Danışmanlar: PROF. DR. RAMAZAN ACUN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Adli Tıp, Bilim ve Teknoloji, Tarih, Forensic Medicine, Science and Technology, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 179
Özet
Osmanlı Devleti XVII. yüzyıldan itibaren geleneksel yapıdan kaynaklanan sorunlardan dolayı, bilim ve teknoloji başta olmak üzere birçok alanda Batı'nın gerisinde kalmıştır. Bu durum aynı zamanda değişim ve dönüşüm ihtiyacını ortaya çıkarmış ve kapsamlı bir modernleşme hareketini de beraberinde getirmiştir. Bu bağlamda Osmanlı modernleşmesinin iki önemli kolu olan tıp ve hukuk alanındaki değişim ve dönüşümler, adlî tıbbın doğuşunu da sağlamıştır. 1841 yılında Sultan Abdülmecid'in izniyle ilk otopsi gerçekleştirilmiş ve buna müteakiben Mekteb-i Tıbbiyye-i Adliyye-i Şâhâne'de tıbb-ı kanuni dersleri verilmeye başlanmıştır. Modern tıp eğitimiyle eş zamanlı olarak İslam hukukundan bağımsız yeni ceza kanunnameleri yürürlüğe girmiş ve bu kanunnamelerin uygulanacağı Nizamiye Mahkemeleri kurulmuştur. Gerekli tıbbi ve hukuki altyapının oluşmasıyla birlikte adlî tabipler, tıbbi bilirkişi olarak mahkemelerde rol almaya başlamışlardır. Tıbbi bilirkişilerin bilimsel yollarla elde ettikleri deliller mahkemenin gidişatında önemli bir unsur olduğundan dolayı, adlî tıp pratikleri daima denetime tâbi tutulmuş ve iktidarın yönetim araçlarından birisi haline gelmiştir. Bu çalışma kapsamında 1839 ile 1926 yılları arasında adlî tıp ve tıbbi bilirkişiliğin oluşumu, gelişimi ve dönüşümü nitel araştırma yöntemleriyle incelenmiştir. Bu alanda ilk defa adlî tıp, adlî psikiyatri, adlî bilimler ve tıbbi bilirkişilik kapsamlı olarak ele alınmış ve bütüncül bir bakış açısı oluşturulmuştur. Mezkûr dönemde tabipler ve hakimler için kaleme alınan eserler, arşiv belgeleri, mecmualar ve anılardan yola çıkılarak adlî tıp uygulamalarının merkezde ve periferide günlük hayata yansımaları ele alınmıştır. Bununla birlikte adlî psikiyatrinin, adlî tıptan sıyrılması ve ayrı bir uzmanlık alanı olarak ortaya çıkışı örneklerle incelenmiştir. Ayrıca devletin kontrol mekanizmasında önemli bir yer edinen kriminalistik uygulamalarının gelişimi ve adlî bilimlerdeki rolü ele alınmıştır. Araştırmamızın sonucunda ise; adli tıp uygulamaları ilk başlarda tepkiyle karşılaşırken zaman içerisinde halkın kendi lehine kullandığı bir enstrüman haline geldiği, adli tıp tarihinin başarıları olduğu kadar başarısızlıkları da olduğu ama bunun kurumsal tarih yazımına yansımadığı ve tıbbi bilirkişiler mahkemelerde rol almaya başlasalar da söylemlerini kabul ettirmekte zorluk yaşadıkları tespit edilmiştir
Özet (Çeviri)
Ottoman Empire fell behind the West in many fields due to the problems occurring because of traditional structure starting from the 17th century. This situation also required the change and transformation need and caused a comprehensive modernization movement. In this context, changes and transformations within the medicine and and law fields, which were the two significant aspects of the modernization of the Ottoman Empire, caused forensic medicine to be born. The first autopsy in the Ottoman Empire was performed in 1841 with permission from Sultan Abdülmecid, and just after this, Tıbbı Kanuni lessons were started to be given in the Mekteb-i Tıbbiyye-i Adliyye-i Şâhâne. Synchronously with modern medical education, new penal codes entered into the force independently from Islamic law, and Nizamiye Courts were established to implement these laws. Medical examiners started to play a role as medical experts in courts with the preparation of necessary medical and legal infrastructure. Proofs obtained by medical experts by using scientific methods were significant for the course of the courts, and that is why forensic practices were constantly supervised and became a governing instrument of the rulership. Within the scope of this study, occurrence, improvement, and transformation of forensic medicine and medical expertise were examined using qualitative research methods between 1839 and 1926. This study is the first study comprehensively addressing forensic medicine, forensic psychiatry, forensic sciences, and medical expertise and creating holistic approach. Reflections of forensic medicine practices on daily life in the center and periphery were addressed by starting with the works, archive documents, journals, and memories written for doctor and judges in the aforementioned period. Besides, forensic psychiatry separation from forensic medicine and becoming a separate profession was examined with examples. Also, the development of criminalistic practices, which were playing a significant role in the control mechanism of the state and their roles in the forensic science were addressed. This study found that forensic medicine practices were first met with negative reactions, but later it had become an instrument used bu the people for their benefit. The history of forensic medicine included successes in the addition to failures. However, this did not reflect on the institutional historiography. Moreover, medical experts had difficulty making their decisions to be accepted even though they started to have roles in the court.
Benzer Tezler
- Art Nouveau, Art Deco ve Bauhaus arasında, İstanbul mimarlığında üslup melezlenmeleri: İnönü caddesi özelinde cephe analizleri üzerinden bir okuma
Hybridizations of styles between Art Nouveau, Art Deco and Bauhaus in Istanbul architecture: A reading on facade analysis specific to İnönü avenue
ULUÇ ALGAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ELVAN ERKMEN
- Anadolu Türk Mimarisi'nde cami ve mescitlerde pencere açıklıklarının gelişimi (İç Anadolu Bölgesi ölçeğinde 12-20. yy.)
In scale of inner Anatolian region between 12-20 th centuries
ASLI SAĞIROĞLU ARSLAN
Doktora
Türkçe
2011
Sanat TarihiErciyes Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA DENKTAŞ
- A collective biography study of musicians: Patterns, networks and music as a 'profession' in the late Ottoman era and the early republican years in İstanbul
Geç Osmanlı'dan erken Cumhuriyet'e İstanbullu müzisyenlerin sosyal profil analizi: Sosyal ağlar ve bir 'meslek' olarak müzik
ONUR ÖNER
- Geç Osmanlı'dan Erken Cumhuriyet'e Dersim (Tunceli)'de toplumsal mühendislik
Social engineering in Dersim (Tunceli) from Late Ottoman to Early Republican Period
DOĞUKAN DEMİR
- Geç Osmanlı ve Erken Cumhuriyet Döneminde siyasi seçkinlerin Suriye'ye bakışı
Viewpoints of late Ottoman and Early Republican elite on Syria
OZAN KUYUMCUOĞLU
Doktora
Türkçe
2018
TarihYıldız Teknik ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. MEHMET HACISALİHOĞLU
