Diyarbakır Suriçi tarihi yapıların yeniden işlevlendirilmesi: Vahap Ağa Hamamı-Deliller Hanı-İskender Paşa Konağı örnekleri
Re-functioning of Diyarbakir Suriçi historical structures: Vahap Ağa Hamami, Deli̇ller Hani, Iskender Paşa Konaği examples
- Tez No: 696521
- Danışmanlar: PROF. DR. YÜKSEL BİNGÖL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hasan Kalyoncu Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 302
Özet
Kültürel miras, günümüze aktarılan ve tüm insanlar için bir değer konusu olan evrensel eserlerdir. Tarihi yapılar toplumların ekonomik, sosyal ve kültürel birikimleri ile inşa edilmiş olan, döneminin kentsel ve mimari üslubunu yansıtan birer belge ve semboldürler. Tarihi yapıları koruma yöntemlerinden en çok tercih edileni yapıya yeni bir işlev verilmesidir. İşlev değişikliği, tarihi yapılarda çağdaş bir koruma anlayışı olarak görülmektedir. Tarihi yapıların koruma amacıyla yeniden kullanımı, yapıların sahip olduğu değerlerin korunmasında önemli bir araçtır. Değerlerin yaşatıldığı bu koruma anlayışı ile yapı yaşamına devam etmekte, aynı zamanda ekonomik ve kültürel açıdan süreklilik sağlanmaktadır. Tarihi bir yapıya yeni bir işlev verilmesi yapının; yok olmaktan kurtarılması, onarımı, bakımı, sürekli kullanımı, kent siluetine olumlu katkısı, tarih bilincinin canlanması ve ekonomik canlanmaya katkısı anlamına gelmektedir. Bu bağlamda 7 bölümden oluşan araştırma, Diyarbakır Suriçi bölgesinde bulunan işlev değişikliği ile tekrar kullanımı sağlanan tarihi yapıların araştırılması ve Vahap Ağa Hamamı, Deliller Hanı, İskender Paşa Konağı'nın özgün işlevlerinin yitirilmesinin ardından kazandırılan çağdaş işlevin irdelenmesini kapsamaktadır. Araştırmanın birinci bölümünde; yeniden işlevlendirme kavramı açıklanmış, Dünyada ve Türkiye'de yeniden işlevlendirme hakkında bilgiler verilerek araştırmanın hipotezi belirlenmiştir. Devamında araştırmanın amacının ne olduğu, araştırma kapsamı ve Suriçi bölgesi olarak sınırlandırılan araştırmada izlenilen yöntem belirtilmiş, yeniden işlevlendirme konusunda yapılmış bilimsel ve uygulamalı çalışmalar incelenmiştir. İkinci bölümde; yeniden işlevlendirme, koruma, yeniden kullanıma adaptasyon kavramları açıklanarak, yaşamın hangi noktalarında karşımıza çıktıklarına yer verilmiştir. Yeniden işlevlendirmeyi gerekli kılan nedenler belirtilerek, bu kavramın eskimiş ve kullanılmayan yapıların yaşatılmasını sağlamanın yanında kültürel, toplumsal, ekonomik ve sosyal önemine yer verilmiştir. Üçüncü bölümde; Diyarbakır'ın coğrafi konumu ile tez kapsamında incelenen yapılarla birlikte diğer anıtsal yapıların da yer aldığı, kentsel sit alanı olan Suriçi yerleşiminin tarihsel gelişimine değinilmiştir. Suriçi bölgesinde yeniden işlevlendirmenin oluşumuna değinerek, bölgede yeniden işlevlendirilen tarihi yapılar belirtilmiştir. Dördüncü, beşinci ve altıncı bölümlerde; tez kapsamında incelen Vahap Ağa Hamam'ı (Fırın-ci Restoran), Deliller Hanı (Diyarbakır Kervansaray) ve İskender Paşa Konağı'nın (İskender Paşa Konağı Kafe ve Nargile Evi) künyesi ve tarihçesine yer verilerek, yapıların mimari özellikleri plan, cephe, örtü, aydınlatma, iklimlendirme, süsleme başlıkları altında açıklanmıştır. Devamında işlev değişikliği sonucu mekânsal gereklilikler tespit edilmiş, mekânsal analizler yapılarak mekân şemaları oluşturulmuş ve yapılara uygulanan müdahalelere yer verilmiştir. Bölüm sonunda mekânlar arası ilişki düzeyi belirtilmiş ve yapılara kazandırılan yeni işlev değerlendirilmiştir. Devamında yapılarda işlev değişikliği sonucu karşılaşılan sorunlara önerilerde bulunulmuştur. Çalışmanın sonuç ve öneriler bölümünde; işlevini yitirmiş tarihi yapıların toplumsal, sosyal kültürel ve ekonomik açıdan yaşatılabilmesi için yeniden işlevlendirilmenin bir gereklilik olduğu belirtilmiştir. Bu anlayış ile tarihi yapıların koruma, yaşatma ve sürdürülebilirlik ilkeleri temel alınarak günümüz yaşam şartlarına adaptasyonluğunun sağlanabilmesi gerekliliği ele alınmıştır. Suriçi bölgesinde yer alan tarihi ticari yapıların işlevlerinin eskimesi, geleneksel dokularda zaman içinde yaşanan boşalmanın toplumsal, kültürel ve ekonomik yarar sağlayacak işlevlere yönelik yapıların yeniden işlevlendirilerek, kullanımlara açılması çalışmalarının önemi vurgulanmıştır. Yapıların işlev değişikliklerinin alanında uzman kişiler tarafından yapılması gerektiği ele alınmıştır. Yapılan müdahalelerde kontrolsüz uygulamaların önlenebilmesi için denetimlerin ve toplum bilincinin artırılması gerektiği belirtilmiştir.
Özet (Çeviri)
Cultural heritage is universal artifacts that have been transferred to the present day and are a subject of value for all people. Historical buildings are documents and symbols that were built with the economic, social and cultural accumulation of societies and reflect the urban and architectural style of the period. The most preferred method of preserving historical buildings is to give the building a new function. Functional change is seen as a contemporary conservation approach in historical buildings. The reuse of historical buildings for preservation is an important tool in preserving the values of the buildings. With this understanding of protection in which values are kept alive, the building continues to live, and at the same time, continuity is ensured in terms of economy and culture. Giving a new function to a historical building; It means saving from extinction, repair, maintenance, continuous use, positive contribution to the city silhouette, revival of historical awareness and contribution to economic revival. In this context, the research, which consists of 7 parts, covers the investigation of the historical buildings that have been reused with the change of function in the Diyarbakır Suriçi region and the examination of the contemporary function that was gained after the loss of the original functions of Vahap Ağa Bath, Deliller Han, İskender Paşa Mansion. In the first part of the research; the concept of refunctioning was explained, and the hypothesis of the research was determined by giving information about refunctioning in the world and in Turkey. Afterwards, the purpose of the research, the scope of the research and the method followed in the research, which was limited to the Suriçi region, were stated, and scientific and applied studies on re-functioning were examined. In the second part; the concepts of re-functioning, protection, and adaptation to re-use are explained, and at what points in life they appear. By specifying the reasons that make re-functioning necessary, the cultural, social, economic and social importance of this concept, as well as ensuring the survival of obsolete and unused structures, is given. In the third part; the geographical location of Diyarbakır and the historical development of Suriçi settlement, which is an urban protected area where other monumental structures are located along with the structures examined within the scope of the thesis, are mentioned. Referring to the formation of re-functioning in the Suriçi region, the historical buildings that were re-functioned in the region were indicated. In the fourth, fifth and sixth chapters; The architectural features of the buildings, plan, facade, cover, and the history of the Vahap Ağa Hamam (Fırın-ci Restaurant), Deliller Han (Diyarbakır Caravanserai) and İskender Paşa Mansion (İskender Paşa Mansion Cafe and Hookah House) examined within the scope of the thesis are included. explained under the headings of lighting, air conditioning, decoration. Subsequently, as a result of the functional change, spatial requirements were determined, spatial analyzes were made, space schemes were created and interventions applied to the structures were included. At the end of the chapter, the level of relationship between the spaces is stated and the new function that is given to the buildings is evaluated. Afterwards, suggestions were made to the problems encountered as a result of functional changes in the buildings. In the conclusion and recommendations section of the study; it has been stated that re-functioning is a necessity in order to keep historical buildings that have lost their function alive in social, cultural and economic terms. With this understanding, the necessity of adapting historical buildings to today's living conditions, based on the principles of protection, survival and sustainability, is discussed. The importance of efforts to put into use the functions of historical commercial buildings in the Suriçi region by re-functioning the functions that will provide social, cultural and economic benefits due to the aging of the traditional textures over time has been emphasized. It has been discussed that the functional changes of the buildings should be made by experts in the field. In the interventions, it was stated that inspections and public awareness should be increased in order to prevent uncontrolled practices.
Benzer Tezler
- Diyarbakır Deva (Deve) Hamamı'nın Restorasyonu ve yeniden işlevlendirilmesine yönelik bir öneri
A proposal for the restoration and adaptive re-use of Diyarbakir Deva (camel) Bath
ÖMER VEHBİ HAKSEVEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BURCU SELCEN COŞKUN
- Kentsel dönüşümün tarihi yapılar üzerinde etkisinin incelenmesi: Diyarbakır Suriçi örneği
An investigation of the effect uf urban transformation on historical spaces: Diyarbakır Suriçi example
MAHSUM YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
MimarlıkHaliç ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÖZDE ÇAKIR KIASIF
- Searching for place identity in post-traumatic cities: Diyarbakır Suriçi case
Yer kimliğinin post-travmatik şehirlerde incelemesi: Diyarbakır Suriçi örneği
DİDEM TÜRK
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Şehircilik ve Bölge PlanlamaOrta Doğu Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YÜCEL CAN SEVERCAN
- Urban transformation as political and ideological intervention in space: A case study in Diyarbakır
Mekana politik ve ideolojik bir müdahale olarak kentsel dönüşüm: Diyarbakır örneği
DİREN TAŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
SosyolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BARIŞ MÜCEN
- Diyarbakır İçkale Müze Kompleksinin restorasyon sonrası koruma açısından değerlendirilmesi
Evaluatoin of diyarbakir İçkale Museum Complex in terms of conservation after restoration
DİLAN KAKDAŞ ATEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
MimarlıkDicle ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLİN PAYASLI OĞUZ