Mekânsal planlama ve sürdürülebilirlik perspektifinde Tekirdağ ili
Tekirdağ province in the spatial planning and sustainability perspective
- Tez No: 697162
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖZLEM SERTKAYA DOĞAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Coğrafya, Geography
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Coğrafya Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 887
Özet
Trak yurdu, tahıl ambarı, Marmara kıyısında bir transfer noktası olan Tekirdağ ili, yakın tarihinde benzerine az rastlanır büyüme ve nüfus artışına tanıklık ederek hızlı bir değişim süreci geçirmiş ve 21.yüzyıl'a kapasite ve dayanıklılığını zorlayan sorunlarla girmiştir. Tekirdağ'da tarihsel kırılma noktası sayılabilecek değişim, 1980'li yıllarda başlayan, tarım toprakları ve su kaynakları üzerindeki olumsuz etkisini giderek artıran, karasal ve sucul ekosistemlerin taşıma kapasitesini fazlasıyla zorlayan altyapısız yatırımlardır. Sanayileşme ve şehirleşme süreci verimli tarım arazilerinden geçen karayollarının bir tarafında fabrikalar diğer tarafında nüfusu hızla artan yerleşmeler biçiminde mekânı yeniden organize ederken, kıyı kesimlerde ise beton bloklardan oluşan ikinci evlerle kendisini hissettirmiştir. Kaynağında içilebilecek kadar temiz olan Ergene Nehri, Çorlu- Çerkezköy çevresinin endüstriyel atıksuları ve evsel atıkların deşarj sahası olduğu için akışı doğrultusunda yer altı sularına karışmakta ve Ege Denizi'ne döküldüğü yerde ise denizel ekosistemlere zarar vermektedir. Tatlı su kaynağı rezervi olan ve en son kullanılması gereken yer altı su kaynakları, sanayinin ihtiyaç duyduğu kullanma suyu nedeniyle zarar görmekte ve su seviyesi giderek derinlere inmektedir. Marmara Denizi kıyısında Ganos Fayı boyunca beklenen 7 büyüklüğündeki deprem küçük depremlerle kendisini hissettirken, iklim değişikliği kaynaklı aşırı yağışlar, su baskınları, fırtınalar, sıcaklık dalgaları ve yükselen kıyı seviyeleri gelecek için karamsar bir tablo çizmektedir. İlin fiziki çevresinde değişim süreçleri hızlanıp etkileri artarken, karayollarında taşıt sayısı artmakta; akaryakıt depolama alanları genişlemekte; yeni organize sanayi bölgeleri kurulmakta; nüfus artarken, konut alanları da genişlemeye devam etmektedir. Sebep ve sonuç ilişkisi biçiminde işleyen bu süreçte şehirler hızla büyürken, sürdürülebilir olma yetenekleri de o ölçüde azalmaktadır. Tekirdağ'ın dayanıklılığını ve rekabet edebilirliğini sınayan süreçlerle mücadele etmeyi amaçlayan politika ve aksiyonlar, mekân ve insan bağlamını dışarıda bırakarak, masa üzerinde dizayn edildiği için, yetersiz ve bütüncül olmaktan uzaktır.“Marmara Derin Deniz Deşarjı”gibi kısa vadeli çözüm niteliğindeki projeler, kalıcı ve etkili değişimler yaratmak yerine, atıksuları gözden uzak deniz derinliklerine taşıyarak, sucul ekosistemlerde yeni yıkımlara yol açacaktır. İlde etkisini hissettiren klimatik, jeolojik ve jeomorfolojik süreçlerden kaynaklanan afetlere karşı mevcut alt yapı ihtiyaca cevap veremez hale gelmiştir. Bu çalışma, araştırma sahası olan Tekirdağ ilinde hali hazırda uygulanan ve sürdürülebilirlik iddiası olan, bölge ve il çevre düzeni planlarını yetersizlikleri açısından kritik ederek, ekosistemlerin taşıma kapasitesini odağına alan yeni bir planlama sürecinin gerekliliğini savunmaktadır. Argümanlar 1/100.000 ölçekli Trakya Alt Bölgesi Ergene Havzası Revizyon Çevre Düzeni Planı ile 1/25.000 ölçekli Tekirdağ İli Çevre Düzeni Planı'nın, hedef, strateji hüküm ve kararlarında ilin sürdürülebilirlik yeteneğine engel olan süreçlerin değerlendirilmesi çerçevesinde şekillenmiştir. Çevre düzeni planlarında günümüze dek yapılan değişikliklerin, sürdürülebilirlik açısından yaratacağı muhtemel sorunlar da bu çerçeveye dâhil edilmiştir. Bölge ve il düzeyinde kararları uygulanmaya devam edilen çevre düzeni planları, kendilerinden önce hazırlanan mevcut nazım ve uygulama imar planlarına göre reformist olsa da sanayileşme, nüfus artışı, şehirleşme ve kaynak kullanımı bağlamında risk faktörlerine karşı uzun dönemli proaktif politikalar ve uygulalamalardan yoksundur. Bu durum araştırma alanı Tekirdağ ilinin sürdürülebilirliğini tartışmalı hale getirirken ve tarihsel kimliğini oluşturan doğal ve kültürel potansiyellere de zarar vermektedir. Günümüzde şehirler artan nüfusları ile bir sorun merkezi oldukları kadar, teknoloji, ekipman ve sermaye birikimi açısından çözümün merkezi olabilmektedir. Tekirdağ'ın sürdürülebilir planlanma ve aksiyonlar ile ekonomik gelişimini devam ettirme yeteneği ve rekabet edebilirliğinin sağlanabilmesi için, fiziki çevre özellikleri ile beşeri dinamiklerinin doğru analiz edilmesi ve planlamanın multidispliner yaklaşımla, bütüncül olarak yapılması gerekmektedir. Planlama, sanayi sektörü odaklı kaynak kullanımı ve mekânsal organizasyon kalıplarından kurtarılarak, ekosistemlerin rehabilitasyonunu önceliklendiren, döngüsel ekonomiyi olanaklı kılan ve yeşil istihdama destek olacak sürdürülebilir bir zemin üzerinde inşa edilmelidir.
Özet (Çeviri)
Tekirdağ province, which is Ancient Thrace land, granary, and a transfer point on the Marmara coast, has witnessed a growth and population increase that is rare in its recent history, has undergone a rapid change process and entered the 21st century with problems that strained its capacity and durability. The change, which can be considered as the historical breaking point in Tekirdağ, is the investments without infrastructure that started in the 1980s, gradually increasing the negative impact on agricultural lands and water resources, and pushing the carrying capacity of terrestrial and aquatic ecosystems. While the industrialization and urbanization process was reorganized in the form of factories on one side of the highways passing through fertile agricultural lands, and settlements with rapidly increasing population on the other side, it manifested itself with second houses made of concrete blocks on the coastal areas. Ergene River, which is clean enough to drink at its source, is mixed with underground waters in line with its flow as it is the discharge area of industrial wastewater and domestic wastes of Çorlu-Çerkezköy environment and harms marine ecosystems where it flows into the Aegean Sea. Ground water resources, which are a fresh water resource reserve and should be used last, are damaged by the water used by the industry and the water level is gradually going deep. While the expected 7 magnitude earthquake along the Ganos Fault on the Marmara Sea coast made itself felt by small earthquakes, extreme rainfalls, floods, storms, heat waves and rising coastal levels due to climate change paint a pessimistic picture for the future. While the processes of change accelerate and their effects increase in the physical environment of the province, the number of vehicles on highways is increasing; fuel storage areas are expanding; new organized industrial zones are being established; as the population increases, residential areas continue to expand. In this process, which operates in the form of a cause and effect relationship, cities are growing rapidly and their ability to be sustainable decreases to that extent. Policies and actions aiming to combat the processes that test the durability and competitiveness of Tekirdağ are far from being inadequate and holistic, since they are designed on the desk, leaving out the context of space and people. Short-term solutions such as the“Marmara Deep Sea Discharge”will lead to new destructions in aquatic ecosystems by moving wastewater to the distant sea depths, rather than creating permanent and effective changes. This study defends the necessity of a new planning process that focuses on the carrying capacity of ecosystems by criticizing the regional and provincial landscaping plans that are currently implemented in the province of Tekirdağ, which is the research area. The arguments have been shaped within the framework of the evaluation of the processes that impede the sustainability capability of the province in the goals, strategies and decisions of the 1/100.000 scaled Thrace Sub-Region Ergene Basin Revision Environmental Plan. Possible sustainability problems that the changes made in the environmental plan to date will create in terms of sustainability are also included in this framework. Although the environmental plans, whose decisions continue to be implemented at regional and provincial level, are reformist according to the existing master and implementation development plans prepared before them, they lack long-term proactive policies and practices against risk factors in the context of industrialization, population growth, urbanization and resource use. This situation makes the sustainability of Tekirdağ province questionable and harms the natural and cultural potentials that constitute its historical identity. Today, cities, with their increasing population, can be a problem center as well as a solution center in terms of technology, equipment and capital accumulation. In order to ensure Tekirdağ's ability to continue its economic development and competitiveness with sustainable planning and actions, physical environmental characteristics and human dynamics should be analyzed correctly and planning should be done in a holistic manner with a multidisciplinary approach. Planning should be built on a sustainable ground that prioritizes the rehabilitation of ecosystems, enables circular economy and supports green employment, by getting rid of industrial sector-oriented resource use and spatial organization patterns.
Benzer Tezler
- Kırsal soylulaşma sürecinde aktörler, eylemler ve sonuçlar: Çanakkale Yeşilyurt kırsalı örneği
Actors, actions, and outcomes in the process of rural gentrification: The case of Yeşilyurt rural area in Çanakkale
MUHAMMED EMİRHAN KARAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GİZEM AKSÜMER KAYNARCA
- Live with nature to live in nature: A public participatory mapping of place values of Atatürk Urban Forest
Doğada yaşamak için doğa ile yaşa: Atatürk Kent Ormanı yer değerlerinin kamu katılımlı haritalanması
KOSAR AZARMIKHOSROSHAHI
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Teknik ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ELİF KISAR KORAMAZ
- Avrupa Birliği bağlamında kentsel koruma ve yenileşme projelerinde fon sağlama yöntemleri ve örnek projeler
Funding of urban conservation and regeneration projects in the context of European Union
EMEL HASÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ARZU KOCABAŞ
- Kentsel bütünleşme sürecinde sürdürülebilir kentsel yenileşme: Lefkoşa
Sustainable urban regeneration in the process of urban integration : Lefkoşa
RESMİYE ALPAR
Doktora
Türkçe
2004
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF.DR. AYKUT KARAMAN
- Ekosistem servisleri değerinin mekânsal planlama ile ilişkilendirilmesi
Integration of ecosystem services value into spatial planning
NÜKET İPEK ÇETİN
Doktora
Türkçe
2023
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AZİME TEZER