Ebu'l-Hasen el-Mâverdî'nin el-Hâvi'l-Kebîr adlı eserinde fıkıh metodolojisi
Fikih methodology in Ebu'l-Hasen el-Maverdi's work titled el-Hâvi'l-Kebir
- Tez No: 697919
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET ÜNSAL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Evidence, Elfâz, el-Hâvi'l-Kebîr, Mawardi, Preference
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 307
Özet
İslâm fıkıh tarihinin en önemli şahsiyetlerinden biri de hiç şüphesiz hicrî 364/974 yılında Basra'da dünyaya gelen, Bağdat'ta yetişen ve orada hicrî 450/1058'de vefât eden Ebu'l-Hasen el-Mâverdî'dir. Toplum tarafından siyaset, ahlâk, eğitim teorisyeni olarak bilinse de aslında o hem iyi bir müfessir hem de mümtaz bir Şâfiî fakihidir. Nitekim kaleme aldığı el-Hâvi'l-Kebîr adlı fürû fıkıh eseri bunun en bariz kanıtıdır. el-Hâvi'l-Kebîr, Müzenî'nin el-Muhtasar adlı eserinin şerhi; el-Muhtasar ise İmâm Şâfiî'nin el-Umm adlı eserinin bir nevi özetidir. Bu yönüyle el-Hâvi'l-Kebîr, Şâfiî'nin el-Umm eserinin şerhi niteliğindedir, ancak klasik manada bir şerh değildir; aksine dönemin fıkıh kültürünü ve anlayışını gösteren önemli çalışmalardan biridir. Bu eserin en önemli hususiyyetlerinden biri de Mâverdî'nin usûl ilmine dair görüş ve düşüncelerini muhtevi olmasıdır. Bu bağlamda Mâverdî'nin usûl metodolojisinin bilinmesi, Şâfiî'den sonra usûlün geldiği seviyeyi göstermesi açısından önem arz etmektedir. Bu çalışmada Mâverdî'nin el-Hâvi'l-Kebîr adlı eseri ile birlikte diğer eserleri de göz önünde bulundurularak usûl anlayışı ortaya konmaya çalışıldı. Öte yandan başta Şâfiî olmak üzere özellikle aynı zaman diliminde yaşamış olan Şâfiî usûlcülerden Şîrâzî, Cüveynî Sem'ânî ve Gazzâlî'nin usûl konularına ilişkin yaklaşımlarına kıyaslama açısından yer verildi. Yapılan çalışmada şerî kaynakların kitap, sünnet icmâ ve kıyas olduğu konusunda âlimlerin tam ittifak sağladığı ancak konular teferruatlandığında neredeyse her meselede âlimlerin ihtilâf ettikleri görüldü. Mâverdî, şâz kıraatin sahih olması durumunda haber-i vahid gibi değerlendirileceği; haberin, müstefiz, mütevâtir ve âhad olarak taksim edileceğini ve sahâbe için sükûti icmânın geçerliliğini savunmuştur. Şâfîî'nin kıyas ve ictihâdı eşitlediğine dair genel yaklaşıma ise karşı çıkmıştır. Sahâbe kavli, istishâb, umûmu'l-belvâ, delile dayalı istihsânla amel edileceğini, ictihâdın gerekli olduğunu, müctehidin diğer bir müctehidi taklîd etmesinin uygun olmayacağını ve neshin de vuku bulduğunu kabul etmiştir. Âlimler tabakasında tercih ehlinden olan Mâverdî'nin çoğunlukla mezhep içi; nadiren de olsa mezhep dışı tercihlerde bulunduğunu söylenebilir. Mâverdî çoğu zaman Şâfiî'nin ortaya koyduğu usûl anlayışını benimsemiş; fürû konularında ise tespit edebildiğimiz kadarıyla sadece beş-altı meselede Şâfiî'ye muhalefet etmiştir. Anahtar Kelimler: Delîl, Elfâz, el-Hâvi'l-Kebîr, Mâverdî, Tercih.
Özet (Çeviri)
One of the most important figures in the history of Islamic fiqh is undoubtedly Ebu'l-Hasen al-Mawardi, who was born in Basra in 364/974 AH, grew up in Baghdad and died there in 450/1058 AH. Although he is known by the society as a theorist of politics, ethics and education, he is actually both a good commentator and a distinguished Shafi'i jurist. As a matter of fact, his fürû fiqh work named al-Hâvi'l-Kebîr is the most obvious proof of this. el-Hâvi'l-Kebîr, commentary on Muzeni's work al-Muhtasar; al-Muhtasar is a kind of summary of Imam Shafii's work called al-Umm. In this respect, al-Hâvi'l-Kebîr is an annotation of Shafii's al-Umm, but it is not an annotation in the classical sense; On the contrary, it is one of the important studies showing the fiqh culture and understanding of the period. One of the most important features of this work is that it contains Mawardi's views and thoughts on the science of methodology. In this context, knowing Mawardi's methodology is important in terms of showing the level of the methodology after Shafi'i. In this study, it has been tried to reveal the understanding of method by considering al-Hâvi'l-Kebîr's work and other works of Mawardi. On the other hand, the approaches of Shirazi, Juwayni, Sem'ani and Ghazali, who were Shafi'i methodists who lived in the same time period, especially Shafi'i, were included in terms of comparison. In the study, it was seen that the scholars were in full agreement on the fact that the shari'a sources were books, sunnah ijma and qiyas, but when the subjects were elaborated, scholars disagreed on almost every issue. Mawardi states that if the sâz recitation is sound, it will be considered as news-i vahid; He argued that the news would be divided as mutafiz, mutawatir and ahad, and the validity of silent consensus for the Companions. He opposed the general approach that Shafii equated qiyas and ijtihad. Companions kavli, istishâb, umûmu'l-belvâ accepted that one can act with istihsan based on evidence, that ijtihâd is necessary, that it is not appropriate for a mujtahid to imitate another mujtahid, and that abrogation has also taken place. Mawardi, who is one of the people of choice among the scholars, is mostly within the sect; It can be said that he rarely made non-sectarian preferences. Most of the time, Mawardi adopted the understanding of method introduced by Shafi'i; As far as we can determine, he opposed Shafi'i in only five or six issues.
Benzer Tezler
- El-Hâvi'l-Kebîr ile Nihâyetu'l-Matleb adlı eserlerin satım akdi bölümlerinin muhteva ve metot açısından karşılaştırılması
Başlık çevirisi yok
FETHULLAH ATSIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
HukukDicle ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MESUT BAYAR
- Mâverdî'nin el-Ahkâmü's-Sultâniyye'si ile Cüveynî'nin el-Gıyâsî'sinin Siyâsî-Fıkhî ahkâm açısından Mukayesesi (İmâmet konuları örneği)
A Comparison of al-Māwardī's al-Ahkām al-Sultāniyya and al-Juwaynī's al- Ghyāthī in terms of Politico-Juridical Ahkām (The Case of subjects related to imāmah)
MUDDESSİR DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ERDOĞAN
- Ebü'l-Hasen el-Mâverdî ve Ebû Ya'lâ el Ferrâ'nın el-Ahkâmü's-Sultâniyye adlı eserlerinin mukayesesi (İmamet ve yargı konuları örneği)
Comparison of the works called El-Ahkâmü?s-Sultâniyye by Ebü?l-Hasen el-Mâverdî, and Ebû Ya'lâ el Ferrâ (Sample for the issuers imamet and judgment)
MUSA KAZIM BAKIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
DinSelçuk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SAFFET KÖSE
- Mâverdî'nin 'en-Nüket ve'l-uyûn' adlı tefsirinde esbâb-ı nüzul
The occasions of revelation (asbab al-nuzul) in al-Mawardî's qur'anic exegesi̇s 'al-Nukat wa'l-uyûn'
FATMA ÇAKIR