Multipl skleroz hastalarında görsel-uzaysal bilişin incelenmesi
Investigation of visuo-spatial cognition in multiple sclerosis patients
- Tez No: 699267
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MURAT KURT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 154
Özet
Çalışmanın temel amacı, Multipl Skleroz (MS) hastalarında görsel-uzaysal bilişe yönelik yetersizlikleri incelemektir. Bu amaç doğrultusunda hastalığın süresi ve klinik tipine göre gruplandırılan MS hastaları ile sağlıklı katılımcılar görsel uzaysal bilişin bileşenleri açısından karşılaştırılmıştır. Araştırmanın bir diğer amacı ise MS hastalarında BICAMS (Brief International Cognitive Assessment for Multiple Sclerosis) alt testlerinin hangi görsel-uzaysal biliş işlevleriyle ilişkili olduğunu incelemektir. Araştırma örneklemi 20-54 yaş aralığında, en az ilkokul mezunu erken dönem (≤7 yıl hastalık süresi) RRMS (Relapsing Remitting Multiple Sclerosis) hastaları (n=30), geç dönem (>7 yıl hastalık süresi) RRMS hastaları (n=30) ve SPMS (Secondary Progressive Multiple Sclerosis) hastaları (n=25) ile sağlıklı katılımcılardan (n=30) oluşmuştur. Katılımcılara Çizgi Yönü Belirleme Testi (ÇYBT), İşaretleme Testi (İT), Rey-Osterrieth Karmaşık Figür Testi (ROKFT), WMS-R Sayı Uzamı ve Görsel Bellek Uzamı alt testleri ile BICAMS kapsamında Şifre Testi, Kaliforniya Sözel Öğrenme Testi-II ve Kısa Görsel-Uzaysal Bellek Testi-Geliştirilmiş Formu (BVMT-R: Brief Visuospatial Memory Test-Revised) uygulanmıştır. Ayrıca görselleştirme performansı, zihinsel döndürme paradigması temelinde geliştirilen farklı açısal uyumsuzluk (00, 500, 1000 ve 1500) ve eşleşme türlerini (aynı ve farklı) içeren bir deneysel görev ile değerlendirilmiştir. Araştırma verileri nöropsikolojik testler için tek yönlü ANOVA; zihinsel döndürme görevi için 4×4×2 faktörlü son iki faktörde tekrar ölçümlü ANOVA deneysel deseni uyarınca toplanmıştır. Zihinsel döndürme görevinde geç dönem RRMS ve SPMS hastalarının sağlıklı katılımcılara kıyasla daha geç tepkide bulunduğu ve doğru tepki oranlarının düşük olduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca açısal uyumsuzluğun derecesindeki artış, erken dönem RRMS hastalarına kıyasla geç dönem RRMS ve SPMS hastalarını olumsuz yönde daha çok etkilemiştir. Diğer bulgular; görsel-uzaysal tarama hızı, kısa süreli görsel uzaysal bellek, bilgi işlemleme hızı ve sözel çalışma belleği işlevlerinin MS'te hastalığın erken dönemlerinde bozulmaya başladığını göstermiştir. Öte yandan yönelim, görsel-uzaysal tarama, görsel-uzaysal yapılandırma ve görsel çalışma belleği işlevleri hastalığın geç dönemlerinde bozulmuş durumdadır. SPMS hastaları ölçülen çoğu işlev açısından belirgin bir bozulma göstermektedir. Regresyon analizi, ROKFT kopyalama puanı, İT düzensiz şekiller formu tarama süresi, zihinsel döndürme görevi ortalama zihinsel döndürme süresi, Düz Sayı Uzamı ile ÇYBT puanı ve ROKFT kopyalama süresinin Şifre puanını yordadığını göstermiştir. Ayrıca ROKFT anlık hatırlama ve ÇYBT puanlarının BVMT-R puanlarını yordadığı bulunmuştur. Bulgular, ilgili alanyazın ışığında tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The main purpose of the study is to examine the deficiencies related to visuospatial cognition in Multiple Sclerosis (MS) patients. In line with this purpose, healthy participants and MS patients, classified according to the duration of the disease and the type of clinic, were compared in the aspect of components of visuospatial cognition. Another aim of the study is to examine which visuospatial cognitive functions are associated with BICAMS (Brief International Cognitive Assessment for Multiple Sclerosis) subtests on MS patients. The study sample is comprised of early stage (disease duration of ≤7 years) RRMS (Relapsing Remitting Multiple Sclerosis) patients (n=30), late stage (disease duration of >7 years) RRMS patients (n=30), SPMS (Secondary Progressive Multiple Sclerosis) patients (n=25) and healthy participants (n=30) between the ages of 20-54, who were at least primary school graduates. Judgment of Line Orientation Test (JLOT), Verbal and Nonverbal Cancellation Test (CT), Rey Osterrieth Complex Figure Test (ROCFT), WMS-R Digit Span and Visual Memory Span subtests and BICAMS tests (Coding Test, Brief Visual-Spatial Memory Test-Revised (BVMT-R) and California Verbal Learning Test-II) were applied to the participants. In addition to the above-mentioned, the visualization performance was evaluated with an experimental task which was developed on the basis of the mental rotation paradigm, including different angular disparity (00, 500, 1000 ve 1500) and match types (same and different). The research data were collected according to one-way ANOVA for neuropsychological tests and 4×4×2 mixed design ANOVA with repeated measures on the last two factor experimental design for the mental rotation task. In the mental rotation task, late stage RRMS and SPMS patients were found to have delayed responses and lower correct response rates compared to healthy participants. Moreover, the increase in the degree of angular disparity negatively affected patients with late stage RRMS and SPMS a lot more when it was compared with the effects on early stage RRMS patients. Other findings showed that visuospatial scanning speed, short-term visuospatial memory, information processing speed, and verbal working memory functions begin to deteriorate in the early stages of the MS disease. On the other hand, orientation, visuospatial scanning, visuospatial construction and visual working memory functions are affected in the late stages of the disease. SPMS patients show marked impairment in most of the measured functions. Regression analysis showed that ROCFT copy score, CT scattered shapes scanning time, mental rotation task average response time, Forward Digit Span score, JLOT score and ROCFT copy time predicted the Coding scores. Furthermore, it was found that ROCFT immediate recall and JLOT scores predicted the BVMT-R scores. The findings are discussed in the light of the related literature.
Benzer Tezler
- Multipl skleroz hastalarında vertikalite algısının incelenmesi ve mental rotasyon yeteneği ile ilişkisinin araştırılması
Investigation the perception of verticality and its relationship between mental rotation in multiple sclerosis patients
MERVE ÜNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Fizyoterapi ve RehabilitasyonHacettepe ÜniversitesiNörolojik Fizyoterapi Ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YELİZ SALCI
- Multipl sklerozlu hastaların bellek, dikkat, yürütücü işlevler ve ince motor hareket yönünden değerlendirilmesi
Evaluation of memory, attention, executive function and fine motor movements in patients with multiple sclerosis
ORUÇ ŞAHİN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2013
NörolojiKırıkkale ÜniversitesiNöroloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ERSEL DAĞ
- Klinik izole sendrom ve multipl sklerozda bilişsel fonksiyonların değerlendirilmesi
Assessment of early cognitive impairment in patients with clinically isolated syndromes and multiple sclerosis
LEYLA BAYSAL KIRAÇ
- Multipl skleroz hastalarında repetetif transkraniyal manyetik stimülasyonun spastisite, özürlülük, yorgunluk, kognisyon, yaşam kalitesi ve serum nörofilaman hafif zincir düzeyi üzerine etkisinin değerlendirilmesi
Efficacy of repetitive transcranial magnetic stimulation on spasticity, disability, fatigue, cognition, quality of life and serum neurofilament light chain level in multiple sclerosis patients
REZZAN YILDIZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
NörolojiAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiNöroloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET İLKER YÖN
- Multipl sklerozda kognitif etkilenmenin değerlendirilmesi
Evaluation of cognitive impairment in multiple sclerosis
MELİKE DOĞAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2012
NörolojiSüleyman Demirel ÜniversitesiNöroloji Ana Bilim Dalı
PROF. SERPİL DEMİRCİ