Okul öncesi dönem çocukları için hazırlanmış değerler eğitimi hikaye kitaplarının transaksiyonel analizi
Transactional analysis of values education story books prepared for preschool children
- Tez No: 699925
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MELEK İPEK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Değerler eğitimi, hikaye kitapları, okul öncesi dönem, transaksiyonel analiz, Values education, story books, preschool period, transactional analysis
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Aydın Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Aile Danışmanlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Aile Danışmanlığı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 148
Özet
Bu araştırmada, okul öncesi yaş grubu çocukları için hazırlanmış değerler eğitimi hikaye kitaplarının Eric Berne'nin geliştirdiği iletişim kuramı olan transaksiyonel analiz aracılığı ile incelemesi yapılmıştır. Araştırmada, nitel araştırmanın veri toplama yöntemi olarak doküman inceleme; verilerin analizi olarak da içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Hikaye kitapları, ilgili alan taramasının ardından öğretmen ve ebeveynler için yardımcı kaynak olarak yayımlanan“Okul Öncesi Değerler Eğitim Hikaye Seti”olarak seçilmiştir. Bu hikaye setinde 16 kitap ve 14 değer yer almaktadır. Hikayelerdeki diyaloglar, transaksiyonel analizde gözlenebilen davranışların, cümlelerin hangi ego durumunu temsil ettiğini açıklayan“Fonksiyonel Analiz”ile incelenmiştir. Fonksiyonel analizde,“Doğal Ebeveyn, Eleştirel Ebeveyn, Yetişkin, Uygulu Çocuk ve Doğal Çocuk”ego durumları bulunmaktadır. Aile danışmanlığına başvuran çocuklu ailelerin, danışmanlığa gelme sebeplerinden biri de çocuklarıyla iletişim kurmada zorlanmalarıdır. Transaksiyonel analiz, iletişim kuramı olmak ile birlikte aile danışmanlığı kuramları içerisinde de ifade edilmektedir. Bu araştırmada hikaye kitaplarının transaksiyonel analizinin yapılması, doğru iletişimin nasıl kurulacağı konusunda ailelere örnek oluşturacaktır. Araştırmada yer alan hikayelerdeki diyaloglar, bu beş ego durumu altında kategorilendirilmiştir. Hikayelerde, ego durumlarından en çok“Yetişkin Ego Durumu”na yer verildiği gözlemlenmiştir. En az kullanılan ego durumu da“Eleştirel Ebeveyn Ego Durumu”dur. Kişiler arası iletişimde Transaksiyonel analize göre üç transaksiyon gerçekleşmektedir: Tamamlayıcı transaksiyon, Çapraz transaksiyon ve Gizil transaksiyon. Bu araştırmada tüm hikayelerde“Tamamlayıcı Transaksiyon”un kullanıldığı görülmüştür. İletişim çatışmasına sebep olan“Çapraz Transaksiyon”un yer aldığı hikayelerin sonu,“Tamamlayıcı Transaksiyon”ile bitirilmiştir. Araştırmada tespit edilen bir başka bulgu da“Başarı”ve“Özsaygı”değerleri konulu hikayeler dışındaki tüm hikayelerdeki olaylardan toplumun da etkilendiği anlatılmak istenmiştir. Saygı, sorumluluk, hoşgörü, iyilik, paylaşma ve başarı konulu hikayelerde değerler,“empati”kavramı ile birlikte anlatılmaya çalışılmıştır. Değerler eğitiminin verilmesinde çocuklarla kurulan iletişimin önemi göz ardı edilemeyecek düzeyde önemlidir. Hikayelerde,“Yetişkin Ego Durumu”na daha fazla yer verilmesi, çocukların psikolojisini ve“Yetişkin Ego Durum”larının gelişmesini olumlu etkileyecektir. Tamamlayıcı transaksiyonlar, iletişimde sürekliliği ve kişiler arası bağı sürdürdüğü için hikaye kitaplarında kullanılmalarının, çocuklar için oldukça yararlı olacağı düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
In this research, values education storybooks prepared for preschool age children were examined by means of transactional analysis, a communication theory developed by Eric Berne. In the research, document review was used as the data collection method of qualitative research and content analysis technique was used as the data analysis. Storybooks were selected as the“Preschool Values Educational Story Set”, which was published as a supplementary resource for teachers and parents after a related literature search. This story set includes 16 books and 14 values. Dialogues in stories have been studied by“Functional Analysis”, which explains what ego state the behaviors and sentences that can be observed in transactional analysis represent. In functional analysis, there are ego states of“Nurturing Parent, Controlling Parent, Adult, Adapted Child, and Free Child”. One of the reasons for families with children who apply to family counseling is that they have difficulty in communicating with their children. Although transactional analysis is a communication theory, it is also expressed in family counseling theories. Conducting transactional analysis of storybooks in this research will set an example for families on how to establish proper communication. Dialogues in the stories in the research were categorized under these five ego states. It has been observed that the“Adult Ego State”is the most common ego state in the stories. The least used ego state is the“Critical Parent Ego State”. According to Transactional Analysis, three transactions occur in interpersonal communication: Complementary transaction, Crossed transaction, and Ulterior transaction. In this study, it was observed that“Complementary Transaction”was used in all stories. The end of the stories in which“Crossed Transaction”, which caused communication conflict, took place, ended with“Complementary Transaction”. Another finding of the research is that it is aimed to explain that the society is also affected by the events in all the stories, except for the stories about“Success”and“Self-Esteem”values. In the stories about respect, responsibility, tolerance, kindness, sharing and success, values were tried to be explained together with the concept of“empathy”. The importance of communication with children in the delivery of values education is so important that it cannot be ignored. Giving more place to the“Adult Ego State”in the stories will positively affect the psychology of children and the development of the“Adult Ego State”. Since complementary transactions maintain continuity in communication and interpersonal bonds, it is thought that their use in storybooks will be very useful for children.
Benzer Tezler
- Sosyal beceri ölçeğinin Türkçe formunun alternatif modellerinin incelenmesi
Analyzing of alternative models of Turkish form of social skills scale
HAFİZE KARAŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Eğitim ve ÖğretimAdnan Menderes ÜniversitesiOkul Öncesi Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TARIK TOTAN
- Okul öncesi işitsel işlemleme testi (İŞTE)'nin geliştirilmesi ve e-kitap materyallerinin 60-72 aylık çocukların işitsel işlemleme becerine etkisinin incelenmesi
Development of preschool auditory processing test (PAP) and investigation of the effect of e-book materials on the auditory processing skills of 60-72 months old children
ELİF KÜÇÜKOĞLU
Doktora
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALEV ÖNDER
DOÇ. DR. ÖZGÜL POLAT
- Okul öncesi dönem çocuklarına yönelik masal kitaplarındaki illüstrasyonların incelenmesi
Study of illustrations in fable books for preschool children
GÜRSOY ŞEREF
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HALİT TURGAY ÜNALAN
- 6 yaş okul öncesi çocuklarına yönelik cesaret temelli değerler eğitimi uygulamalarının etkililiği
The effectiveness of practices of courage based values education for 6 years old pre-school children
AYBÜKE YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve Öğretimİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALİL EKŞİ
- Okul öncesinde değerler eğitimi: Boğaziçi eğitim modeli
Values education in pre-school: The model of Boğaziçi education
KÜBRA CEVHERLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
DinSakarya ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RECEP KAYMAKCAN